Đánh giá tác động của thủy sinh vật ngoại lai đến nguồn lợi thuỷ sản tự nhiên trên địa bàn tỉnh Sóc Trăng

Bài viết tập trung điều tra sự phân bố, đánh giá tác động đề ra các giải pháp quản lý và tuyên truyền giáo dục cho cộng đồng về tác động của các loài thủy sinh vật ngoại lai xâm hại trên địa bàn tỉnh Sóc Trăng làm cơ sở để tỉnh có kế hoạch phát triển bền vững nhằm giảm thiểu các tác động gây ra đến hệ sinh thái, bảo tồn đa dạng sinh học động vật thủy sản và thực hiện các công ước quốc tế về đa dạng sinh học mà Việt Nam đã tham gia.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Đánh giá tác động của thủy sinh vật ngoại lai đến nguồn lợi thuỷ sản tự nhiên trên địa bàn tỉnh Sóc Trăng VIỆN NGHIÊN CỨU NUÔI TRỒNG THỦY SẢN II ĐÁNH GIÁ TÁC ĐỘNG CỦA THỦY SINH VẬT NGOẠI LAI ĐẾN NGUỒN LỢI THUỶ SẢN TỰ NHIÊN TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH SÓC TRĂNG Nguyễn Nguyễn Du1*, Vũ Vi An1 TÓM TẮT Sinh vật ngoại lai được đánh giá là một trong những nguyên nhân tác động mạnh nhất đến tính đa dạng sinh học (đứng thứ hai sau yếu tố mất môi trường sống). Nghiên cứu về tác động của các loài thủy sinh vật ngoại lai ở địa bàn tỉnh Sóc Trăng được thực hiện từ tháng 10/2015đến tháng 7/2017 với các loại hình thủy vực được khảo sát là sông, kênh và ao tự nhiên tại 11 huyện, thị xã và thành phố Sóc Trăng. Kết quả chỉ ra rằng có 63 loài thủy sinh vật ngoại lai hiện diện rộng khắp trên địa bàn tỉnh Sóc Trăng, trong đó có 28 loài xuất hiện ở tất cả các loại hình thủy vực tự nhiên bao gồm cả nước ngọt và nước lợ. Sử dụng mô hình đánh giá mối nguy (CEC, 2009; và Risk Assessment and management Committee, 1996) đã xác định được 5 loài (có mối nguy cao) như cá lau kiếng (Pterygoplichthys disjunctivus), cá chim trắng (Piaractus brachypomus), cá rô phi đen (Oreochromis mossambicus), cá rô phi vằn (Oreochromis niloticus) và ốc bươu vàng (Pomacea canaliculata), 22 loài có mối nguy trung bình và 1 loài có mối nguy thấp. Bên cạnh đó, việc khảo sát điều tra tại 20 cơ sở kinh doanh và nuôi cá cảnh đã phát hiện có 35 loài thủy sinh vật ngoại lai đang được bày bán và nuôi tại các cơ sở kinh doanh chưa xuất hiện ngoài thủy vực tự nhiên. Sự hiện diện của loài cá chim trắng (Piaractus brachypomus) ngoài tự nhiên nên được đề xuất đưa vào danh mục loài ngoại lai xâm hại của Bộ NN&PTNT. Với sự xuất hiện một số lượng khá lớn loài thủy sinh vật ngoại lai xâm hại ở các thủy vực tự nhiên trên địa bàn tỉnh Sóc Trăng, chính quyền địa phương cần có những biện pháp hữu hiệu hay biện pháp giảm nhẹ tác động của các loài thủy sinh vật ngoại lai xâm hại này để bảo vệ, duy trì và bảo tồn nguồn lợi thủy sản tự nhiên của địa phương. Từ khóa: thủy sinh vật ngoại lai, đánh giá tác động, giải pháp. I. ĐẶT VẤN ĐỀ nông nghiệp, nuôi trồng thủy sản, đa dạng sinh Sóc Trăng là một tỉnh vùng Đồng bằng sông học cũng như đời sống của người dân. Để nắm Cửu Long (ĐBSCL) nằm ở phía Tây - Nam bắt được thực trạng và làm cơ sở đề xuất các sông Hậu và giáp với biển Đông có nguồn tài giải pháp quản lý, việc điều tra và đánh giá tác động của các loài ngoại lai xâm hại đến nguồn nguyên đa dạng, lợi thế phát triển kinh tế ở cả 3 lợi thủy sản nội địa trên địa bàn tỉnh Sóc Trăng lĩnh vực (nông - lâm- ngư nghiệp, công nghiệp, là rất cần thiết. Trước sự đe dọa của các loài thủy dịch vụ). Đa dạng khu hệ cá ở Sóc Trăng gồm sinh vật ngoại lai xâm hại, đề tài “Đánh giá tác khu vực rừng tràm Mỹ Phước với 25 loài cá động của thủy sinh vật ngoại lai đến nguồn lợi trong mùa mưa và 19 loài trong mùa khô. Đối thủy sản tự nhiên trên địa bàn tỉnh Sóc Trăng” với rừng ngập mặn Cù Lao Dung: 51 loài trong được thực hiện. Nhiệm vụ tập trung điều tra sự mùa mưa và 26 loài trong mùa khô. Đặc biệt, 5 phân bố, đánh giá tác động đề ra các giải pháp loài ngoại lai có ảnh hưởng rất lớn đến sản xuất quản lý và tuyên truyền giáo dục cho cộng đồng 1 Phòng Sinh thái Nghề cá và Tài nguyên Thủy sinh vật, Viện Nghiên cứu Nuôi trồng Thủy sản II. *Email: didzu72@yahoo.com 114 TẠP CHÍ NGHỀ CÁ SÔNG CỬU LONG - SỐ 10 - THÁNG 12/2017 VIỆN NGHIÊN CỨU NUÔI TRỒNG THỦY SẢN II về tác động của các loài thuỷ sinh vật ngoại lai TT-BTNMT bao gồm các nhóm đối tượng sau: xâm hại trên địa bàn tỉnh Sóc Trăng làm cơ sở cá, nhuyễn thể, lưỡng cư bò sát và giáp xác. để tỉnh có kế hoạch phát triển bền vững nhằm 2.2. Phương pháp nghiên cứu giảm thiểu các tác động gây ra đến hệ sinh thái, 2.2.1. Địa điểm nghiên cứu bảo tồn đa dạng sinh học động vật thủy sản và Địa điểm nghiên cứu được tập trung vào thực hiện các công ước quốc tế về đa dạng sinh một số các loại hình thủy vực tự nhiên như học mà Việt Nam đã tham gia. ruộng ngập nước, kênh, sông nhánh, sông chính II. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP và ven biển đại diện đặc trưng cho các vùng nội NGHIÊN CỨU đồng, vùng bãi bồi, vùng cửa sông ven biển. Số 2.1. Đối tượng nghiên cứu lượng 33 trạm quan trắc thành phần loài và sản Đối tượng thủy sinh vật ngoại lai là các loài lượng khai thác hàng ngày của những loài ngoại ngoại lai xâm hại đã biết (trừ các loài vi sinh lai tại các điểm trên bản đồ (Hình 1). vật) và các loài ngoại lai có nguy cơ xâm hại đã Ngoài ra, đề tài còn thu thập các mẫu thủy xuất hiện trên lãnh thổ Việt Nam theo danh mục sinh vật ngoại lai khác từ các cơ sở nuôi và kinh các loài ngoại lai xâm hại do Bộ Tài nguyên và doanh tại 20 cửa hàng mua bán cá cảnh trên Môi trường ban hành tại Thông tư số 22/2011/ toàn tỉnh. Hình 1: Bản đồ vị trí các điể ...