Đánh giá tài nguyên nước mặt phục vụ phòng tránh lũ lụt hạn kiệt tỉnh Quảng Trị - ThS. Phan Thị Thanh Hằng

Chế độ thủy văn và tiềm năng nguồn nước, hiện trạng khai thác sử dụng nước, đánh giá cân bằng nước là những nội dung chính trong bài viết "Đánh giá tài nguyên nước mặt phục vụ phòng tránh lũ lụt hạn kiệt tỉnh Quảng Trị". Mời các bạn cùng tham khảo.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Đánh giá tài nguyên nước mặt phục vụ phòng tránh lũ lụt hạn kiệt tỉnh Quảng Trị - ThS. Phan Thị Thanh Hằng§¸nh gi¸ tµi nguyªn níc mÆt phôc vô phßng tr¸nh lò lôt h¹n kiÖt tØnh Qu¶ng TrÞ ThS. Phan ThÞ Thanh H»ng - ViÖn §Þa lýTãm t¾t Lò lôt h¹n kiÖt ®ang lµ vÊn ®Ò cÊp thiÕt cho c¸c tØnh Trung bé ®Æc biÖt lµ tØnh Qu¶ngTrÞ. Trong nghiªn cøu nµy chóng t«i ®· tiÕn hµnh ®¸nh gi¸ nguån tµi nguyªn níc mÆt, c©nb»ng níc hÖ thèng vµ x¸c ®Þnh ngìng khai th¸c tµi nguyªn níc trªn c¬ së ®ã ®Ò xuÊt métsè gi¶i ph¸p phßng chèng lò lôt h¹n kiÖt cho Qu¶ng TrÞ.1. §Æt vÊn ®Ò Víi ®Æc ®iÓm lµ tØnh ®iÓn h×nh cña lò lôt vµ h¹n kiÖt, Qu¶ng TrÞ ®· ph¶i chÞu nh÷ng hËuqu¶ nÆng nÒ do thiªn tai ®em l¹i trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y g©y ¶nh hëng tíi ®êi sèng vµ s¶nxuÊt cña nh©n d©n. Trªn c¬ së ®¸nh gi¸ tµi nguyªn níc, tÝnh to¸n c©n b»ng níc hÖ thèng,x¸c ®Þnh ngìng khai th¸c tµi nguyªn níc chóng t«i ®Ò xuÊt mét sè c¸c gi¶i ph¸p phßngchèng lò lôt vµ h¹n kiÖt cho c¸c lu vùc s«ng trong tØnh Qu¶ng TrÞ.2. ChÕ ®é thñy v¨n & tiÒm n¨ng nguån níc Qu¶ng TrÞ cã c¸c lu vùc: Th¹ch H·n, BÕn H¶i, ¤ L©u vµ thîng lu s«ngSebanghiªng víi mËt ®é s«ng suèi ®¹t xÊp xØ 1km/km2. Trong ®ã, s«ng Th¹ch H·n lín nhÊtchiÕm tíi trªn 50% diÖn tÝch cña toµn tØnh. Hµng n¨m trªn ®Þa bµn nghiªn cøu nhËn ®îc 12,3.109m3 níc ma vµ sinh ra8,64.109m3 dßng ch¶y ®i vµo m¹ng líi s«ng suèi. NÕu tÝnh trung b×nh cho toµn diÖn tÝch vïngnghiªn cøu sÏ ®îc mét líp dßng ch¶y 1.820mm vµ hÖ sè dßng ch¶y ®¹t cao  = 0,7 - so víitoµn l·nh thæ ViÖt Nam ®©y lµ khu vùc cã tiÒm n¨ng nguån níc mÆt vµo lo¹i phong phó tuynhiªn ph©n bè rÊt kh«ng ®iÒu hßa gi÷a c¸c n¨m còng nh trong n¨m. Tæng lîng dßng ch¶ymÆt trong mïa lò lµ 6,91.109m3 trong mïa kiÖt lµ 1,73.109m3. Nguån Èm mang ®Õn lu vùc chñ yÕu lµ c¸c nhiÔu ®éng thêi tiÕt mang tÝnh bÊt thêngnªn biÕn ®éng dßng ch¶y n¨m trong vïng rÊt lín víi hÖ sè Cv ®¹t (0,3  0,31). Theo chuçi tµiliÖu quan tr¾c dßng ch¶y tõ n¨m 1977  2003 cho thÊy d¹ng ®êng lòy tÝch cã 1 pha nícxuèng vµ 1 pha níc lªn ®iÓn h×nh. Liªn tôc trong nh÷ng n¨m (1980 1989) ®êng lòy tÝchlu«n cã chiÒu híng ®i xuèng thÓ hiÖn nh÷ng n¨m níc nhá liªn tôc kÐo dµi. Lîng dßngch¶y trung b×nh n¨m (1990 - 2003) gÊp 1,18 lÇn so víi lîng dßng ch¶y trung b×nh n¨m (1980- 1989). Tuy nhiªn, trong thêi kú sau nµy liªn tôc xuÊt hiÖn c¸c n¨m níc lín vµ níc nhá xenkÏ nhau nh n¨m 1996 vµ n¨m 1998 cã lîng dßng ch¶y ®Òu gÊp xÊp xØ 2 lÇn so víi dßngch¶y n¨m 1997. Lu lîng lín nhÊt trong thêi kú quan tr¾c t¹i tr¹m Gia Vßng lµ 2.490m3/s vµ lulîng nhá nhÊt lµ 0,228m3/s. Theo TrÇn Gia LÞch [1] kÕt qu¶ dù b¸o lu lîng níc cùc ®¹i vµcùc tiÓu b»ng ph¬ng ph¸p t¬ng quan vµ håi qui cho thÊy xu thÕ chung lò lín t¨ng vµo nh÷ngn¨m 2005 vµ 2006 råi l¹i gi¶m, vµ t¨ng trë l¹i vµo n¨m 2010 cßn lu lîng níc mïa kiÖt biÕn®éng nhá. So víi sù biÕn ®éng dßng ch¶y s«ng suèi qua nhiÒu n¨m, sù biÕn ®éng dßng ch¶y trongn¨m lín h¬n rÊt nhiÒu. Trong tõng n¨m, lu lîng dßng ch¶y lín nhÊt thêng gÊp hµng tr¨mlÇn so víi lu lîng dßng ch¶y nhá nhÊt, thËm chÝ tíi hµng ngh×n lÇn nh n¨m 1998 (4.780lÇn), n¨m 1983 (2.370 lÇn). MÆc dï chØ kÐo dµi 4 th¸ng nhng lîng dßng ch¶y trong mïa lò chiÕm tíi 80% tænglîng dßng ch¶y n¨m. Lîng dßng ch¶y lín céng thªm nh÷ng ®Æc ®iÓm ®Þa h×nh kh«ng thuËnlîi cho viÖc tiªu tho¸t lò nªn vïng ®ång b»ng thêng x¶y ra óng ngËp. Cßn mïa kiÖt mÆc dï 1kÐo dµi tíi 8 th¸ng nhng chØ cã 20% tæng lîng dßng ch¶y n¨m g©y nªn nh÷ng khã kh¨n chosö dông níc ë Qu¶ng TrÞ. Lò tiÓu m·n thêng x¶y ra vµo cuèi th¸ng V tuy ®· gi¶m bít phÇnnµo møc ®é kh« h¹n cña s«ng ngßi nhng do mïa hÌ nhiÖt ®é kh«ng khÝ cao, bøc x¹ còng nhbèc h¬i tiÒm n¨ng lín, l¹i ¶nh hëng cña giã T©y kh« nãng nªn h¹n h¸n vÉn thêng x¶y ra vµothêi kú th¸ng VII vµ th¸ng VIII chøng tá sù thiÕu hôt nguån níc nghiªm träng vÒ mïa kiÖt.Sù biÕn ®éng dßng ch¶y trªn c¸c s«ng trong thêi kú gÇn ®©y ngµy cµng bÊt lîi cho viÖc södông níc còng nh xuÊt hiÖn c¸c tai biÕn thiªn nhiªn liªn quan ®Õn khÝ hËu.3. HiÖn tr¹ng khai th¸c sö dông níc* Níc dïng cho n«ng nghiÖp N«ng nghiÖp lµ ngµnh dïng níc mµ yªu cÇu vÒ chÊt lîng kh«ng cao nhng lîngníc dïng l¹i chiÕm tû träng lín nhÊt, th«ng thêng chiÕm xÊp xØ 80% tæng nhu cÇu dïngníc. TÝnh ®Õn nay toµn tØnh Qu¶ng TrÞ cã 242 c«ng tr×nh thñy lîi trong ®ã cã 145 hå chøa vµ®Ëp d©ng víi tæng dung tÝch h÷u Ých lµ 190,11.106m3. Qui ho¹ch thñy lîi tØnh ®îc x¸c ®Þnh chia lµm 4 vïng [7,8]: Vïng I: B¾c s«ng BÕnH¶i (huyÖn VÜnh Linh) cã diÖn tÝch canh t¸c 6.500ha; Vïng II: Vïng Nam s«ng BÕn H¶i - B¾cs«ng Th¹ch H·n gåm huyÖn Gio Linh, Cam Lé, thÞ x· §«ng Hµ vµ 3 x· huyÖn TriÖu Phongvíi diÖn tÝch canh t¸c 8.300ha; Vïng III: Nam s«ng Th¹ch H·n gåm c¸c huyÖn H¶i L¨ng,TriÖu Phong, thÞ x· Qu¶ng TrÞ cã diÖn tÝch canh t¸c 12.570h ...