ĐÁNH GIÁ TÀI NGUYÊN NƯỚC VIỆT NAM Nguyễn Thanh Sơn phần 5

Từ Nghệ Tĩnh trở vào không khí lạnh qua biển nhận thêm ẩm và nhiệt vào tới đất liền gập dẫy Trường Sơn nên mưa frônt ở vùng này có mạnh hơn, làm cho lượng dòng chảy đầu tháng mùa cạn (tháng XIII) ở vùng khu IV cũ còn xấp xỉ 8% dòng chảy năm, vùng Đông Bắc tháng X vùng sông Hồng vào tháng XI lượng dòng chảy tháng cũng còn từ 6 ÷ 8% lượng dòng chảy năm, các vùng khác lượng nước thấp hơn. Giai đoạn ổn định của mùa cạn thường kéo dài khoảng 3 tháng,...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
ĐÁNH GIÁ TÀI NGUYÊN NƯỚC VIỆT NAM Nguyễn Thanh Sơn phần 5 Từ Nghệ Tĩnh trở vào không khí lạnh qua biển nhận thêm ẩm và nhiệt vào tới đất liền gập dẫyTrường Sơn nên mưa frônt ở vùng này có mạnh hơn, làm cho lượng dòng chảy đầu tháng mùa cạn(tháng XIII) ở vùng khu IV cũ còn xấp xỉ 8% dòng chảy năm, vùng Đông Bắc tháng X vùng sông Hồngvào tháng XI lượng dòng chảy tháng cũng còn từ 6 ÷ 8% lượng dòng chảy năm, các vùng khác lượngnước thấp hơn. Giai đoạn ổn định của mùa cạn thường kéo dài khoảng 3 tháng, lượng dòng chảy nhỏ hẳn so vớicác tháng trong năm, lượng nước của 3 tháng này chỉ chiếm 7 ÷ 8%, ở vùng ít nước tỷ lệ còn thấp 3÷4%. Giai đoạn cuối mùa cạn hoạt động của gió mùa đã phát triển, nhưng vào thời gian này thườngxuyên xuất hiện dòng chảy nhỏ nhất, đó là lúc nước ngầm cung cấp cho sông đạt giá trị nhỏ nhất tuy cómưa nhưng dòng chảy sông ngòi chưa được bổ sung.Phương pháp phân phối dòng chảy trong năm theo quá trình ngẫu nhiên Sự phân phối dòng chảy trong năm theo quá trình ngẫu nhiên ta có thể dùng chuỗi Máccốp đơnđể mô tả sự phân phối dòng chảy trong năm. Phương pháp này coi một trị số lưu lượng của một tháng thứ i nào đó: Q1 được cấu tạo bởi haithành phần: Phần lưu lượng xuất hiện theo quy luật chỉ phụ thuộc vào lưu lượng xuất hiện tháng trước Qi -1,được biểu thị bằng trị số trung bình điều kiện: σi Qi = Qi + γ i ,i −1 (Qi −1 − Qi −1 ) (3.48) σ i −1trong đó: Qi , Qi −1 Lưu lượng trung bình nhiều năm tháng thứ i và i -1; σi, σi-1 Khoảng chênh lệch quânphương của lưu lượng tháng thứ i và i- 1; γi,i-1 - hệ số tương quan của lưu lượng tháng thứ i và i- 1 Phần lưu lượng xuất hiện theo qui luật ngẫu nhiên phụ thuộc vào xác suất điều kiện, được biểuthị bằng F = f(Pi,Csi) Fi - khoảng chênh lệch tiêu chuẩn. Pi - xác suất điều kiện giá trị ngẫu nhiên của tháng thứ i Csi - hệ số không đối xứng của phân phối xác suất điều kiện. Theo lý thuyết xác suất ta có: Qi − Qi Qi − Q i Φi = = (3.49) σ Q i σ i γ i ,i −1trong đó σQi là khoảng lệch quân phương của phân phối xác suất điều kiện. Thay giá trị Qi vào trên ta có: σi Qi = Qi + γ i ,i −1 (Qi −1 − Qi −1 ) + Φ iσ i 1 − γ i2,i −1 (3.50) σ i −1 Các thông số thống kê Qi , Qi −1 , γ i ,i −1 được xác định theo tài liệu thực đo bằng phương pháp tạosố ngẫu nhiên ta có thể xác định được xác suất điều kiện Pi vì vậy lưu lượng thứ i được hoàn toàn chínhxác nếu biết lưu lượng tháng thứ i -1, biết được lưu lượng tháng thứ i ta lại tính tiếp cho tháng sau cứthế ta được một quá trình lưu lượng trung bình tháng. Do việc sử dụng máy tính khá phổ biến nên ứng dụng lý thuyết quá trình ngẫu nhiên vào tínhtoán thuỷ văn ngày càng được mở rộng song do số liệu thuỷ văn còn quá ít, việc xác định các thông sốthống kê cơ bản chưa bảo đảm, hơn nữa giả thiết quá trình lưu lượng trung bình tháng tuân theo quá 65trình Markov đơn cũng chưa có sức thuyết phục nên cũng còn những hạn chế nhất định.Phương pháp xác định mô hình phân phối dòng chảy năm khi có tài liệu quan trắc Mô hình phân phối dòng chảy trong năm hiện nay đang được sử dụng rộng rãi có hai hướng: - Phương pháp Anđrâyanôp là phương pháp tổ hợp thời khoảng với số liệu không ít hơn 10-15năm. - Phương pháp năm điển hình. Phương pháp V.G. Anđrâyanôp Theo phương pháp này, dòng chảy trong năm, trong thời kỳ giới hạn và trong mùa giới hạncùng một tần suất. Phương pháp này lập mô hình phân phối cho năm thuỷ văn (từ đầu mùa lũ năm trướcđến cuối mùa kiệt năm tiếp theo). Thông thường năm thuỷ văn không trùng với năm lịch đại. Trị số dòng chảy trong năm các thời điểm khoảng được biểu thị bằng tổng các lưu lượng bìnhquân. Đường tần suất kinh nghiệm được xây dựng theo trị số dòng chảy năm, dòng chảy thời kỳ giớihạn. Trị số dòng chảy của mùa còn lại (không phải là mùa giới hạn) được xác định bằng hiệu của dòngchảy năm với dòng chảy giới hạn. Sự phân phối dòng chảy theo tháng trong mùa được lấy bình quân đối với mỗi nhóm năm củamùa tính toán (nhóm năm nhiều nước bao gồm những năm với tần suất dòng chảy mùa cạn P%66%). Đối với mỗi mùa trong nhóm nước tương ứng, lưu lượng bình quân tháng được sắp xếp trongmột hàng theo thứ tự giảm dần và ghi rõ tên theo tháng lịch. Đối với tất cả những năm cùng nhóm nướctiến hành cộng ...