Danh nhân lịch sử: Lý Thái Tông

Vua Lý Thái Tổ sinh các hoàng tử: Thái tử Phật Mã, Dực Thánh Vương, Khai Quốc Vương Bồ, Đông Chính Vương Lực, Võ Đức Vương Hoàng. Khi Vua Thái Tổ vừa mất, chưa kịp làm lễ tang, các hoàng tử Võ Đức Vương, Dực Thánh Vương, Đông Chính Vương đem quân vây Hoàng thành để tranh ngôi vua với Thái tử, nhờ có Lê Phụng Hiểu trung dũng xông ra chém chết Võ Đức Vương, hai hoàng tử kia bỏ chạy. Triều thần cùng Lê Phụng Hiểu phò Thái tử Phật Mã lên ngôi Hoàng đế, niên hiệu Lý...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Danh nhân lịch sử: Lý Thái Tông Lý Thái Tông (Lý Phật Mã 1028 – 1054)Vua Lý Thái Tổ sinh các hoàng tử: Thái tử Phật Mã, Dực Thánh Vương, KhaiQuốc Vương Bồ, Đông Chính Vương Lực, Võ Đức Vương Hoàng.Khi Vua Thái T ổ vừa mất, chưa kịp làm lễ tang, các hoàng tử Võ Đức Vương,Dực Thánh Vương, Đông Chính Vương đem quân vây Hoàng thành để tranhngôi vua với Thái tử, nhờ có Lê Phụng Hiểu trung dũng xông ra chém chết V õĐức Vương, hai hoàng t ử kia bỏ chạy.Triều thần cùng Lê Phụng Hiểu phò Thái tử Phật Mã lên ngôi Hoàng đế, niênhiệu Lý Thái Tông.Lý Thái Tông sinh ngày 26 tháng 6 năm Canh Tý (1000). Vua là người trầmmặc, có trí, biết trước mọi việc, đánh đâu đ ược đấy, năm 1020 quân ChiêmThành quấy rối nơi biên ải phía Nam, Lý Thái Tổ sai Thái tử Phật M ã làmNguyên soái, đã đánh tan quân Chiêm Thành, bắt được tướng giặc đem về.Khi làm vua, Người quan tâm mở mang bờ c õi, xây dựng lực lượng để bảo vệđất nước, đoàn kết với các dân tộc ít ng ười, thể hiện rõ bằng cách ngày 7 tháng3 năm Kỷ Tỵ (1029), Vua gả công chúa Bình Dương cho Châu mục ChâuLạng là Thân Thiện Thái.Năm Giáp Ngọ (1054), Vua Lý Thái Tông mất, trị vì 26 năm, thọ 55 tuổi. Lý Thường KiệtLý Thường Kiệt (Kỉ Mùi 1019 - Ất Dậu 1105)Danh tướng, đại thần nhà Lý. Chính họ tên là Ngô Tuấn, tự Thường Kiệt, sauđược ban theo họ vua, nên lấy tự làm tên và mang họ Lý, thành Lý ThườngKiệt. Lúc mất cũng có tên thụy là Quảng Châu, quê ở phủ Thái Hòa, thànhThăng Long (nay thuộc Hà Nội).Ông tài gồm văn võ, năm 23 tuổi được bổ làm Hoàng môn chi hậu rồi tăng dầnđến Thái úy. Trải ba triều Thái tông, Thánh tông, Nhân tông, ông d ày côngphục vụ đất nước trong việc phá Tống, bình Chiêm, xây dựng đất nước phồnvinh.Lý Nhân tông xem ông như người em ruột (thiên tử nghĩa đệ), đến cả nhândân, sĩ phu cũng đều cảm phục tài đức của ông.Năm Ất Dậu 1105, ông mất, thọ 86 tuổi, đ ược truy tặng Kiểm hiệu Thái úyViệt Quốc Công.Trong năm 1077, nhân mấy mươi vạn quân Tống do t ướng Quách Quì, TriệuTiết kéo sang xâm lược nước ta, ông đánh chận giặc tr ên suốt phòng tuyếnsông Cầu, và đang đêm cho người tâm phúc đọc vang một b ài thơ do ông vi ếttrong đền thờ Trương Hống, Trương Hát (thuộc địa phận sông Như Nguyệt,khúc sông Cầu, huyện Yên Phong, lộ Bắc Giang, nay là huyện Yên Phong, tỉnhBắc Giang). Bài thơ như m ột bản tuyên ngôn độc lập hùng tráng đầu tiên tronglịch sử dân tộc.“Nam quốc sơn hà nam đế cư,Tiệt nhiên định phận tại thiên thưNhư hà nghịch lỗ lai xâm phạm,Nhữ đẳng hành khan thủ bại hư.”Bản dịch:“Núi sông Nam Việt vua Nam ở,Vằng vặc sách trời chia xứ sở,Giặc dữ cớ sao phạm đến đây?Chúng mày nhất định phải tan vỡ.”Các tác phẩm chính:- Phòng tuyến sông Như Nguyệt (phá Tống).