Đảo Ngược Khủng Hoảng Tiền Tệ Châu Á 1997-1998

Hội nghị của Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) đã kéo dài hơn so với kế hoạch dưới áp lực của các nước đang phát triển, dẫn đầu là Thái lan, yêu cầu các nước công nghệ tiên tiến cắt giảm hỗ trợ nông nghiệp cũng như các rào cản thuế quan để giúp các nước nghèo tăng xuất khẩu, nhất là nông sản.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Đảo Ngược Khủng Hoảng Tiền Tệ Châu Á 1997-1998 Dấu hiệu mới: Đảo Ngược Khủng Hoảng Tiền Tệ Châu Á 1997-98? GS Phạm Đỗ Chí Tin từ Cancun (Mexico), hội nghị của Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) đã kéo dài hơn so với kế hoạch dưới áp lực của các nước đang phát triển, dẫn đầu là Thái lan, yêu cầu các nước công nghệ tiên tiến cắt giảm hỗ trợ nông nghiệp cũng như các rào cản thuế quan để giúp các nước nghèo tăng xuất khẩu, nhất là nông sản. Các nước nghèo và đang phát triển đã bắt đầu có “phong độ” mới và chịu khó nghiên cứu các vấn đề chiến lược cho một “trật tự kinh tế thế giới” mới, thể hiện rõ ràng hơn quyền lợi và tiếng nói của nhóm mình. Rõ rệt nhất là trường hợp của Thái lan. Mới bị khủng hoảng tài chính trầm trọng cách đây 5 năm và đang chập chững phục hồi kinh tế với nhiều chính sách kích cầu táo bạo (có thể sẽ lại gây khó khăn kinh tế vĩ mô trong tương lai!) nhưng Thái Lan vừa tự hào trả hết nợ trước hạn cho IMF và đang cố gắng tô điểm cho vai trò tự lực tự cường của mình, xứng đáng là nước tổ chức hội nghị thượng đỉnh APEC vào tháng 10 tới. Đồng thời cuối tuần vừa rồi, kinh tế gia trưởng của IMF, Ken Rogoff lại lên tiếng cảnh báo về một dấu hiệu tiền tệ mới ở các nước Đông Á. Hiện tượng tích lũy ngoại tệ có thể “gây đe dọa” cho ổn định tài chính thế giới. Thoạt nghe, những người quan tâm đến châu Á lại lo ngại cho một cuộc khủng hoảng mới ở lục địa đang lên về kinh tế nhưng cũng gây lắm tranh cãi này. Tuy nhiên, theo các chuyên gia nhận định, đây lại là tin vui mà IMF mang lại, chứng tỏ nền kinh tế châu Á đang trên đà hồi phục sau khủng hoảng 1997- 98, xuất khẩu tăng mạnh, cán cân thương mại dư thừa và tích luỹ ngoại tệ - dấu hiệu tốt nhất của ngoại thương - tăng 170 tỷ đô la Mỹ (USD) lên đến 1 ngàn tỷ vào cuối năm 2002. Năm 2003, hiện tượng này tiếp tục. Điển hình là 2 nước lớn là Nhật Bản và Trung Quốc tiếp tục tăng dự trữ, riêng TQ thêm được 60 tỷ USD vào quỹ ngoại tệ của họ trong 6 tháng đầu năm 2003. Nhưng đối với IMF, sự tích lũy tăng nhanh của các nước châu Á chỉ là mặt trái phản ánh mức thất thu khổng lồ của cán cân vãng lai nền kinh tế Hoa Kỳ. Chỉ riêng trong quý 1 năm nay, con số này đã lên tới 136 tỷ USD, tức là một nhân tố quan trọng có thể gây ra bất quân bình tài chính thế giới trong vài tháng nữa hay chậm lắm là năm tới, đúng vào mùa bầu cử Tổng Thống Mỹ. Tại sao lại như vậy? Trước đây, khi các nước Đông Á sắp khủng hoảng vì mang số nợ ngắn hạn bằng đô la quá cao, IMF đã cảnh báo không nên bán ngoại tệ dự trữ để cố bảo vệ tỷ giá khỏi đi xuống so với đô la; Tuy nhiên, các nước đã mất gần hết số ngoại tệ dự trữ trước khi thị trường bắt buộc phải phá giá trên 100% và lâm vào khủng hoảng kinh tế. Lần này, nhân đà phục hồi kinh tế và xuất siêu, các nước Đông Á dự trữ thật nhiều ngoại tệ, gấp tới 5 lần số nợ ngắn hạn của IMF, để đề phòng “cơn mưa” ngày nào. Nhân cơ hội này, IMF đang “la làng” hộ các nước Âu Mỹ, nhất là Hoa kỳ, vì các nước Á châu này để tiếp tục bán hàng mạnh cho kinh tế lên nhanh lại không chịu cho tiền của mình lên giá nhanh so với đô la. Và chuyện trớ trêu là để làm như vậy, họ lại cho các ngân hàng trung ương mua đô la thêm vào hầu giữ giá cho đồng đô la, và như vậy quỹ dự trữ lại càng tăng thêm. IMF đưa ra hai khuyến cáo: về phần Mỹ cần bớt chi tiêu nhằm giảm thất thu cán cân thương mại; về phần các nước châu Á cần cho mức cung cầu của thị trường tự do ấn định tỷ giá nhiều hơn và cho phép các ngoại tệ mạnh của châu Á lên giá. Khuyên Mỹ thì Mỹ ít nghe hơn vì TT Bush cũng đang lo cho chuyện tranh cử của mình và cần kinh tế Hoa kỳ phục hồi chắc chắn và nhanh chóng hơn. Quay sang Á châu, IMF mới khuyên như trên là bớt dự trữ đô la đi và nên dùng tiền để trả các món nợ cao tiền lãi. Phản ứng từ châu Á Nhật Bản đang có cơ hội hiếm hoi từ nhiều năm nay là mới nhìn thấy các dấu hiệu kinh tế phục hồi nên không thể dễ dàng để đồng yen lên quá nhanh, làm mất đà xuất khẩu. TQ thì không muốn tỏ ra bị áp lực chính trị của Hoa kỳ, mặc dù quốc hội Hoa kỳ đang đe dọa sẽ áp đặt mức thuế quan nhập khẩu 27% nếu TQ không chịu cho đồng nhân dân tệ lên giá đúng mức. Trong thực tế, các nước Thái lan, Singapore, Hàn quốc và Đài loan đã để tỷ giá của mình lên đến mức cao nhất từ trên một năm nay. Đồng ti ền châu Á mạnh nhất là tiền baht của Thái lan, đã tăng 5,5% so với đồng đô la và gần đạt mức cao nhất từ 3 năm nay. Tiền mạnh lên giá cũng phản ánh tình trạng kinh tế đang lên của các nước này, dựa theo chỉ số chứng khoán lên cao đến mức kỷ lục từ 5-6 năm nay, trở lại mức của các năm 1997-98. Như vậy, ở các nước châu Á đang diễn ra một tình trạng khả quan, đảo ngược lại hiện tượng khủng hoảng tài chính của các năm đó. Ảnh hưởng gì cho Việt Nam ? • Phản ứng thích hợp của hệ thống ngân hàng về chính sách dự trữ ngoại tệ theo thay đổi tỷ giá. Vì triển vọng xuống giá của đô la Mỹ và lên giá của các đồng tiền mạnh Á châu, nhất là nếu tiền nhân dân tệ của TQ sau cùng bị áp lực phải lên giá, Ngân hàng Nhà nước cũng như các ngân hàng thương ...