Dạy học 'cây' bằng phương pháp phát hiện và giải quyết vấn đề

Trong đó, giải quyết vấn đề được xác định là một trong những năng lực cần thiết của người học, đặc biệt là năng lực giải quyết bài toán liên quan đến thực tiễn. Việc kết nối toán học với thực tiễn là một trong những yêu cầu cấp thiết trong dạy học Toán nhằm phát triển năng lực cho người học, tuy nhiên việc thực hiện ở các trường vẫn còn hạn chế. Nghiên cứu giới thiệu phương pháp dạy học phát hiện và giải quyết vấn đề (PPDH PH&GQVĐ) được vận dụng trong giảng dạy “Cây” thuộc học phần Toán rời rạc. Đây chính là cơ sở để nâng cao hiệu quả dạy học, đồng thời góp phần nâng cao chất lượng đào tạo nguồn nhân lực cho xã hội.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Dạy học “cây” bằng phương pháp phát hiện và giải quyết vấn đề TRƯỜNG CAO ĐẲNG CÔNG NGHỆ THÔNG TIN HỮU NGHỊ VIỆT - HÀN DẠY HỌC “CÂY” BẰNG PHƯƠNG PHÁP PHÁT HIỆN VÀ GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ TEACHING OF “TREE” BY THE METHOD OF DETECTING AND SOLVING PROBLEMS Lê Thị Mai Thảo Trường Cao đẳng CNTT Hữu nghị Việt - Hàn, Trung tâm Khảo thí và đảm bảo chất lượng; maithao9983@gmail.com Tóm tắt Để đáp ứng được nhu cầu của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0, trong thời gian qua, các trường đào tạo nghề đã có những giải pháp tích cực, trong đó đặc biệt chú trọng đến đổi mới phương pháp dạy học góp phần tạo ra nguồn nhân lực trình độ cao có thể trực tiếp tham gia cuộc cách mạng công nghiệp 4.0. Trong đó, giải quyết vấn đề được xác định là một trong những năng lực cần thiết của người học, đặc biệt là năng lực giải quyết bài toán liên quan đến thực tiễn. Việc kết nối toán học với thực tiễn là một trong những yêu cầu cấp thiết trong dạy học Toán nhằm phát triển năng lực cho người học, tuy nhiên việc thực hiện ở các trường vẫn còn hạn chế. Nghiên cứu giới thiệu phương pháp dạy học phát hiện và giải quyết vấn đề (PPDH PH&GQVĐ) được vận dụng trong giảng dạy “Cây” thuộc học phần Toán rời rạc. Đây chính là cơ sở để nâng cao hiệu quả dạy học, đồng thời góp phần nâng cao chất lượng đào tạo nguồn nhân lực cho xã hội. Từ khóa: Phát hiện và giải quyết vấn đề; phương pháp giảng dạy; tình huống; tình huống có vấn đề. Abstract In order to respond the needs of the fourth industrial revolution (Industry 4.0), vocational training schools have made positive solutions in recent years, with special attention paid to innovating teaching methods, contributing to the creation of highly qualified human resources who can directly join in the industry 4.0. In particular, problem solving is identified as one of the necessary capacities for learners, especially the capacity to solve problems related to real life. Linking mathematics with real life is one of the urgent requirements in mathematics teaching, which aims at enhancing learners’ capacity, however, the implementation of this kind of practical problem solving is still limited in colleges. The research introduces the method of detecting and solving problems that is applied in teaching “Tree” in discrete math. This will pave the way for 49 CHUYÊN ĐỀ CÔNG NGHỆ VÀ GIÁO DỤC - 10 (12-2018) improving the efficiency of teaching as well as contributing to improving the quality of training plural for the society. Keywords: Detecting and solving problems; teaching methods; situations; problematic situations. 1. Đặt vấn đề Trong những năm gần đây, một số phương pháp dạy học (PPDH) hiện đại đã được đưa vào giảng dạy trong nhà trường như: dạy học theo lý thuyết tình huống, dạy học theo mô hình trường học mới,... Các PPDH này đã và đang đáp ứng được phần lớn yêu cầu được đặt ra. Tuy nhiên, chỉ một số phương pháp đã được sử dụng thì vấn đề nâng cao hiệu quả dạy học, phát huy tính chủ động của sinh viên vẫn chưa được giải quyết một cách căn bản [1]. Vì thế, việc nghiên cứu và vận dụng các xu hướng dạy học có khả năng tác động vào hoạt động của sinh viên theo hướng tích cực hóa quá trình nhận thức là điều thật sự cần thiết. Với mục đích đổi mới PPDH nhằm tích cực hóa hoạt động học tập, nhận thức của người học, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện trong nhà trường, nâng cao năng lực hợp tác, tự học, sáng tạo cho sinh viên, trên cơ sở phát huy các mặt tích cực của PPDH truyền thống, người giảng viên cần áp dụng linh hoạt, kết hợp nhuần nhuyễn nhiều phương pháp để đạt mục tiêu dạy học. PPDH PH&GQVĐ là một trong những phương pháp dạy học tích cực. Đây không phải là một phương pháp dạy học mới nhưng nếu áp dụng đúng mức với từng môn học, từng bài học cụ thể sẽ phát huy được tính tích cực chủ động, sáng tạo của sinh viên, đem lại niềm vui, hứng thú học tập cho sinh viên. Phương pháp này mới được các nhà lý luận học Việt Nam và trên thế giới nghiên cứu, song mầm mống ban đầu của phương pháp này đã xuất hiện từ nửa cuối thế kỉ XIX. Ở Việt Nam, từ trước đến nay, đã có nhiều người đề cập đến PPDH này như Trần Văn Hà [6], Vũ Văn Tảo [6], Nguyễn Bá Kim [3],… đã có nhiều công trình nghiên cứu dạy học phát hiện và giải quyết vấn đề áp dụng trong các bộ môn Hóa học, Sinh học, Vật lý, Toán học,... Tuy nhiên, do vẫn còn tồn tại một số khó khăn nhất là trong nghiên cứu khoa học luận nên những ví dụ minh họa còn hiếm hoi, đặc biệt là đối với môn Toán ở bậc cao đẳng, đại học. Với mục đích phát huy tính tích cực của sinh viên và đổi mới phương pháp dạy học theo nhu cầu của giáo dục hiện nay, tôi mong muốn vận dụng PPDH PH&GQVĐ trong dạy học Toán ở bậc cao đẳng thông qua việc thiết kế những tình huống cụ thể khi giảng dạy nội dung “Cây”. 2. Nội dung nghiên cứu 2.1. Phương pháp phát hiện và giải quyết vấn đề Trong phương pháp dạy học toán của giáo sư Nguyễn Bá Kim giới thiệu hai quan điểm cơ bản là: vấn đề và tình huống gợi vấn đề. [3] - Vấn đề là điều cần được xem xét, nghiên cứu, giải quyết ...