Dạy và học dựa trên giải quyết vấn đề thông qua thực tế địa phương (Sách bồi dưỡng giáo viên phổ thông trung học cơ sở)

Mục đích của cuốn sách này là trang bị cho giáo viên phổ thông trung học cơ sở những kiến thức và kỹ năng cơ bản của cách tiếp cận “Dạy và học dựa trên vấn đề” trong các hoạt động ngoài giờ lên lớp, đặc biệt là các đợt dã ngoại, thực tập, thăm quan thực tế ở địa phương như thăm quan vườn quốc gia, khu bảo tồn thiên nhiên, khu di sản, sinh quyển thế giới.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Dạy và học dựa trên giải quyết vấn đề thông qua thực tế địa phương (Sách bồi dưỡng giáo viên phổ thông trung học cơ sở) VVOB – ĐHSP HN Chủ biên: PGS.TS Nguyễn Hoàng Trí PGS.TS Đặng Văn Đức, PGS.TS Nguyễn Quang Ninh, PGS.TS Trịnh Đình Tùng, Th.S. Đặng Tuyết Anh, Th.S. Vũ Thu Hương, Th.S. Nguyễn Thành CôngDẠY VÀ HỌC TỪ THỰC TẾ ĐỊA PHƯƠNG TRONG CÁC HOẠT ĐỘNG NGOÀI GIỜ LÊN LỚP (Sách bồi dưỡng giáo viên phổ thông trung học cơ sở) Hà Nội, 8-2010 MỤC LỤCLỜI GIỚI THIỆU .....................................................................................................................3PHẦN 1: HOẠT ĐỘNG NGOÀI GIỜ LÊN LỚP Ở TRƯỜNG PHỔ THÔNG TRUNGHỌC CƠ SỞ .............................................................................................................................. 5 1. Vị trí, vai trò của hoạt động ngoài giờ lên lớp...................................................... 5 2. Một số đặc trưng cơ bản của hoạt động ngoài giờ lên lớp.................................. 5 3. Các hình thức phổ biến của hoạt động ngoài giờ lên lớp ................................... 6 4. Chu trình “Kinh nghiệm - Hành động” trong hoạt động ngoài giờ lên lớp............ 7 5. Tiếp cận quan hệ cộng đồng trong các hoạt động ngoài giờ lên lớp .................. 8PHẦN II: ỨNG DỤNG DẠY VÀ HỌC DỰA TRÊN GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ TỪ THỰCTẾ ĐỊA PHƯƠNG CHO CÁC HOẠT ĐỘNG NGOÀI GIỜ LÊN LỚP........................... 11 1. Dạy học dựa trên giải quyết vấn đề (PBL) ........................................................ 11 2. Tiếp cận thực tế địa phương cho các hoạt động ngoài giờ lên lớp ................... 11 3. Vận dụng dạy học và học dựa trên giải quyết vấn đề theo tiếp cận thực tế địa phương ................................................................................................................. 19 4. Các công cụ và một số kỹ năng hỗ trợ các giai đoạn thực hiện Dạy học dựa trên giải quyết vấn đề ................................................................................................... 22 5. Thiết kế mô đun dạy học dựa trên giải quyết vấn đề từ thực tế địa phương cho hoạt động ngoài giờ lên lớp .................................................................................. 29PHẦN III: MỘT SỐ MÔ ĐUN MẪU CHO CÁC HOẠT ĐỘNG NGOÀI GIỜ LÊN LỚP.................................................................................................................................................. 36 1. MÔN LỊCH SỬ .................................................................................................. 36 2. MÔN ĐỊA LÝ ..................................................................................................... 54 3. MÔN SINH VẬT ................................................................................................ 59 4. MÔN TOÁN ...................................................................................................... 70 5. MÔN VĂN HỌC ................................................................................................ 78 3LỜI GIỚI THIỆU Thực tế những năm qua cho thấy, trong giáo dục phổ thông ở nước ta sự gắn bó giữa“học” và “hành”, giữa lý thuyết và thực tiễn, giữa bài học và sự liên hệ với đời sống – xãhội... chưa thật sự được quan tâm đúng mức. Vì vậy, phần lớn học sinh đều bỡ ngỡ trước cáctình huống, sự kiện thực tế, đặc biệt là những vấn đề môi trường nóng bỏng của địa phương,hoặc không biết đến những giá trị di sản thiên nhiên, lịch sử, văn hóa mà địa phương mìnhcó… Học sinh càng ít cơ hội được hình thành và rèn luyện kỹ năng phân tích, giải quyếtnhững vấn đề thực tế, kể cả kỹ năng sống. Trong khi đó, chúng ta hoàn toàn có thể tạo cơ hộiđể học sinh có được những kinh nghiệm đó thông qua dạy học bộ môn bằng các hình thức dạyhọc ngoài giờ lên lớp, các hoạt động ngoại khóa… Hơn nữa, nhiệm vụ của giáo dục vì sự pháttriển bền vững là tạo nên các thế hệ trẻ có đầy đủ kiến thức, kỹ năng và hành vi phục vụ sựnghiệp phát triển bền vững của đất nước và của địa phương. Việc dạy và học dựa trên thựctiễn địa phương chính là cách tiếp cận hiệu quả để đạt mục tiêu thực hiện nhiệm vụ trên. Dạy và học dựa trên giải quyết vấn đề thông qua thực tế địa phương là một cáchtiếp cận không mới trong giảng dạy và học tập ở các trường phổ thông. Đó là việc sử dụng cácbối cảnh, tư liệu… của thực tế địa phương để tạo nên các tình huống có vấn đề trong các bàigiảng trên lớp hoặc là nơi tổ chức các hoạt động thực hành, ngoại khoá cho học sinh. Nói mộtcách khác, một vấn đề cụ thể của địa phương sẽ được từng bộ môn khai thác theo thế mạnh vàsự phù hợp với bộ môn bằng các hình thức khác nhau. Hầu hết các môn học đề ...