Đề án Chính sách lãi suất ở Việt Nam

Lãi suất là một phạm trù kinh tế quan trọng được đề cập trên nhiều lĩnh vực của đời sống kinh tế từ tiết kiệm, đầu tư, kiểm soát lạm... Nhà nước sử dụng lãi suất làm công cụ của chính sách tiền tệ điều tiết các quan hệ kinh tế nhằm mục tiêu tăng trưởng phát triển. Do tầm quan trọng và cách thức tác động vào lãi suất của nhà nước hình thành nên nhiều quan điểm, xu hướngkhác nhau về lãi suất và điều hành lãi suất. Trong tập chuyên đề này sẽ tập trung vào phân...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Đề án "Chính sách lãi suất ở Việt Nam" ĐỀ ÁNChính sách lãi suất ở Việt Nam MỞ ĐẦU. Lãi suất là một phạm trù kinh tế quan trọng được đề cập trên nhiều lĩnh vựccủa đời sống kinh tế từ tiết kiệm, đầu tư, kiểm soát lạm... Nhà nước sử dụng lãisuất làm công cụ của chính sách tiền tệ điều tiết các quan hệ kinh tế nhằm mụctiêu tăng trưởng phát triển. Do tầm quan trọng và cách thức tác động vào lãisuất của nhà nước hình thành nên nhiều quan điểm, xu hướngkhác nhau về lãisuất và điều hành lãi suất. Trong tập chuyên đề này sẽ tập trung vào phân tíchhai định hương cơ bản của chính sách điều hành lãi suất là kiểm soát lãi suất vàtự do hoá lãi suất. Kiểm soát lãi suất và cố gắng duy trì một cơ chế ấn định lãsuất áp đặt vào thị trường. Đây là cong cụ mang tính hành chính.Tự do hoá lãisuất đề cao sự ưu việt của cơ chế thị trường trong việc hình thành lãi suất. Cáccông cụ phục phụ cho quà trình tiến tư do hoá cũng được đề cập tới ở mức độnhất định. Để tiếp tục cải cách chính sách lãi suất hướng tới mục tiêu lãi suất dựa trêncơ sở thị trường, chuyên đề phân tích thực trạng điều hành chính sách lãi suấtthời gian qua ở Việt Nam. Việc phân tích sẽ đúc rút ra những ưu nhược điểmnhằm thực hiện triệt để hơn linh hoạt hơn vai trò của ngân hàng nhà nước và từviệc nghiên cứu thực trạng để đề ra những biện pháp hữu hiệu đẩy nhanh hơnquá trình hoà nhập của Việt Nam với mặt bằng lãi suất thế giới và theo thông lệquốc tế. Tôi mong muốn rằng, tập đề án này sẽ mang lại những hữu ích trong quátrình học tập và có thể góp phần nhỏ bé vào quá trình hoạch định chính sách,xây dựng các quy chế vận hành quản lý lãi suất của ngân hàng nhà nước ngàymột tốt hơn. 1CHƯƠNG I LÃI SUẤT VÀ TỰ DO HOÁ LÃI SUẤT.I. Lãi suất1. Những khãi niệm về lãi suất Lãi suất là giá của vốn, chi phí phải trả cho việc thuê vốn. Trong nền kinh tế luôn có những chủ thể tạm thời dư thừa vốn, cùng lúc đócó những người có cơ hội đầu tư sinh lợi, cần vốn song lại thiếu vốn, thị trườngtài chính ra đời làm thông suốt quá trình chuyển vốn từ người thừa vốn sangngười cần vốn, các chủ thể qua quan hệ vay mượn tín dụng hoặc mua bán cáccông cụ nợ đều đạt được mục đích của mình; người thừa vốn vừa bảo đảm đượcvốn vừa thu được lợi, người thiếu vốn vừa dược đáp ứng đủ cho đàu tư. Từ thịtrường đó, lãi suất được hình thành như giá cả của một loại hàng hoá(ở đây làvốn), nó là chi phí mà người đi vay phải trả cho người cho vay để được quyềnsử dụng vốn, nó vận động tuân theo quy luật cung cầu, xác định trên cơ sở cânbằng giữa nhu cầu về vốn vá cung về vốn trên thị trường. Như vậy, lãi suất chính là tín hiệu thị trường tham gia vào việc nâng caohiệu quả sử dụng vốn và phân bổ nguồn vốn một cách hợp lý. Ở trên là khái niệm lãi suất theo nguyên tắc thị trường, song lãi suất cònđược hiểu là công cụ chủ yếu của chính sách tiền tệ của mỗi quốc gia, nó dongân hàng trung ương - cơ quan thay mặt nhà nước thực thi chính sách tài chínhtiền tệ - nắm giữ, và sử dụng nhằm điều chỉnh và can thiệp vào thị trường giúphạn chế và khắc phục những yếu kém của nền kinh tế. 2 Ngoài ra khái niệm lãi suất như là chi phí cơ hội của việc giữ tiền cũngtương đối phổ biến. Trong đời sống hàng ngày chúng ta cũng gặp rất nhiều loại lãi suất khácnhau như lãi suất các chứng khoán, lãi suất tái chiết khấu, lãi suất tái cấp vốn,lãi suất danh nghĩa-lãi suất thực, lãi suất trần-sàn. Sự phân biệt các loại lãi suấtnày dựa trên sự liên quan đến vai trò công cụ của chính sách tiền tệ, chỉ số lạmphát hoặc kỳ hạn và rủi ro của mỗi loại chứng khoán. Tuy nhiên một điều quantrọng là hầu hết các loại lãi suất này đều diễn biến theo nhau. Vì vậy, nếu khôngghi cụ thể gì khác thì thuật ngữ lãi suất đề cập trong tập chuyên đề này mang ýnghĩa phổ quát chung.2. Cơ chế xác định lãi suất Từ những khái niệm trên về lãi suất, ta có thể mô hình hoá những yếu tốtham gia vào việc hình thành nên lãi suất trong nền kinh tế. Tài chính gián tiếp (NHTM) NHTƯ Lãi suất Tài chính trực tiếp Người Người cho vay đi vay Lãi suất 3 NHTƯ NHTM Người Người Lãi suất cho vay đi vay Dựa vào mô hình chúng ta thấy có hai nhóm lực lượng tham gia vào việcxác định lãi suất. a. Những yếu tố thuộc lực lượng thị trường. Thành phần thuộc nhóm này g ...