Đề tài: Kỹ năng thu nhập, xử lý thông tin và trích dẫn tài liệu tham khảo trong quá trình thực hiện niên luận

Cổ nhân có câu “biết địch biết ta trăm trận trăm thắng” muốn cho thế hệ sau biết rằng, để tiến hành bất kỳ công việc gì, việc tìm hiểu kỹ lưỡng công việc đó phải được tiến hành thường xuyên, ngay từ khi hình thành ý tưởng.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Đề tài: Kỹ năng thu nhập, xử lý thông tin và trích dẫn tài liệu tham khảo trong quá trình thực hiện niên luậnKỸ NĂNG THU THẬP, XỬ LÝ THÔNGTIN VÀ TRÍCH DẪN TÀI LIỆU THAM KHẢO TRONG QUÁ TRÌNHTHỰC HIỆN NIÊN LUẬN ThS. Võ Thị Mỹ Hương Văn phòng thực hành pháp luậtCổ nhân có câu “biết địch biết ta trăm trận trăm thắng” muốn cho thế hệ saubiết rằng, để tiến hành bất kỳ công việc gì, việc tìm hiểu kỹ lưỡng công việcđó phải được tiến hành thường xuyên, ngay từ khi hình thành ý tưởng. Dovậy, thông tin có vai trò vô cùng quan trọng đối với bất kỳ hoạt động nào củacon người. Tuy nhiên, chúng ta tìm kiếm tài liệu ở đâu, bằng cách nào luôn làvấn đề khó khăn nhất đối với sinh viên. Chuyên đề này tập trung giới thiệucho sinh viên một số kỹ năng trong việc thu thập, tìm kiếm, xử lý thông tinphục vụ cho việc thực hiện niên luận.1. VAI TRÒ CỦA TÀI LIỆU THAM KHẢO ĐỐI VỚI HOẠT ĐỘNGNGHIÊN CỨU KHOA HỌCNghiên cứu khoa học thực chất là quá trình thu thập và xử lý thông tin thôngqua đó, người nghiên cứu tìm kiếm luận cứ để chứng minh cho vấn đề khoahọc mà mình đặt ra khi nghiên cứu. Để bảo đảm thành công trong nghiên cứukhoa học, tài liệu tham khảo có ý nghĩa quyết định đến kết quả thực hiện đềtài nghiên cứu. Niên luận của sinh viên năm thứ ba cũng là một dạng nghiêncứu khoa học, vì nó phải được thực hiện và đáp ứng yêu cầu của cơ sở đàotạo. Để viết được niên luận có chất lượng, hạn chế tình trạng “sao chép” trànlan, không thể hiện được ý kiến, quan điểm của người viết, sinh viên cần phảidựa vào nguồn tài liệu có độ tin cậy cao nhằm làm rõ những luận điểm khoahọc đã được nêu trong niên luận.Một cách khái quát có thể hiểu, tài liệu là “văn bản giúp cho việc tìm hiểumột vấn đề gì”[1], ngoài nghĩa trên, tài liệu còn được hiểu tương đương vớithuật ngữ tư liệu, đó là “những thứ vật chất con người sử dụng trong một lĩnhvực hoạt động nhất định nào đó, là tài liệu sử dụng cho việc nghiên cứu”[2].Tài liệu chứa đựng nguồn thông tin phục vụ cho việc triển khai niên luận, làcơ sở cho những lập luận, minh chứng khoa học. Có thể khái quát vai trò củatài liệu tham khảo đối với hoạt động nghiên cứu khoa học như sau:Thứ nhất, tài liệu tham khảo sẽ giúp cho người viết có được cái nhìn tổngquan về tình hình nghiên cứu, những kết quả nghiên cứu đã đạt được, những“khoảng trống”, những vấn đề pháp lý chưa được làm rõ hoặc đã lạc hậu cầntiếp tục nghiên cứu, làm rõ cho phù hợp với tình hình mới. Do vậy, để tránhtrùng lặp trong nghiên cứu, người viết cần tiến hành thu thập tài liệu phục vụcho đề tài/nội dung nghiên cứu làm cơ sở cho việc “đặt vấn đề khoa học”trong đề tại nghiên cứu.Thứ hai, tài liệu tham khảo là cơ sở cho việc minh chứng luận điểm, quanđiểm khoa học của người viết. Nghiên cứu khoa học luôn có tính kế thừa vàphát triển. Một luận đề/luận điểm khoa học có thể được tiếp cận dưới nhiềugóc độ khác nhau, và ở những góc nhìn khác nhau đó, chúng ta cần có cáinhìn phù hợp với ngành hoặc lĩnh vực nghiên cứu. Chẳng hạn, khái niệm tộiphạm trong ngôn ngữ học và luật luật học có sự khác nhau rất lớn. Theo Từđiển Tiếng Việt, tội phạm được hiểu là “vụ phạm pháp coi là một tội; kẻphạm tội, tội nhân”[3], còn dưới góc độ luật học, khái niệm tội phạm đượcquy định tại Điều 8 BLHS 1999. Thậm chí, cùng là khái niệm tội phạmnhưng khoa học Luật hình sự, tội phạm học, khoa học điều tra hình sự có sựnhìn nhận khác nhau… Vấn đề đặt ra đối với người làm công tác nghiên cứu,những khái niệm, phạm trù, quan điểm cần được nhìn nhận phù hợp với đềtài, lĩnh vực đang nghiên cứu. Như vậy, thông qua nguồn tài liệu tham khảo,người viết sẽ nhìn nhận vấn đề nghiên cứu dưới nhiều góc độ khác nhau, trêncơ sở đó sẽ có những so sánh, đối chiếu nhằm làm rõ được những quan điểmkhoa học của mình đã nêu trong đề tài, lĩnh vực nghiên cứu.Thứ ba, tài liệu tham khảo góp phần quan trọng vào việc ngăn chặn tình trạng“đạo văn” – vấn nạn đang diễn ra phổ biến ở nước ta hiện nay. Tài liệu thamkhảo là hệ thống những cứ liệu đã được các nhà nghiên cứu đi trước đề cập.Do vậy, khi tập hợp các tài liệu nghiên cứu, người viết sẽ biết được trong nộidung nghiên cứu của mình những vấn đề gì đã được đề cập, vấn đề gì chưađược đề cập và khi trích dẫn nguồn tài liệu tham khảo sẽ giúp cho người đọcthấy được đâu là nội dung của tác giả nghiên cứu, đâu là nội dung “kế thừa”từ những nghiên cứu khác.Thứ tư, tài liệu tham khảo giúp cho người làm công tác nghiên cứu có đượccái nhìn toàn diện về vấn đề nghiên cứu. Nghiên cứu khoa học luôn phản ánhquan điểm chủ quan của người nghiên cứu thông qua hệ thống các quanđiểm, các lập luận về nội dung nghiên cứu, do đó, để tránh những sai lầm/thấtbại trong nghiên cứu, người làm công tác nghiên cứu cần phải tra cứu, tìmhiểu kỹ lưỡng những vấn đề liên quan đến đề tài nghiên cứu.Thứ năm, tài liệu tham khảo là nguồn để kiểm chứng các trích dẫn khoa học.Khi tìm hiểu các nghiên cứu khoa học, người đọc cần phải kiểm tra, đối chiếucác trích dẫn nhằm bảo đảm việc chính dẫn chính xác, khách qua và hợppháp, bởi lẽ, một trích dẫn không chính xác sẽ làm sai lệch nội dung tríchdẫn, không đúng hoặc phản ánh không hết ý tưởng của nguồn tài liệu tríchdẫn. Do vậy, việc xác định nguồn tài liệu tham khảo sẽ giúp cho người làmcông tác nghiên cứu tránh được tình trạng đạo văn hiện nay.2. YÊU CẦU ĐỐI VỚI TÀI LIỆU THAM KHẢOỞ mức độ khái quát, có thể nêu ra một số yêu cầu đối với tài liệu tham khảonhư sau:2.1. Bảo đảm tính chính xác và có độ tin cậy caoThông tin khoa học chính xác luôn là yêu cầu đầu tiên và quan trọng nhất,bởi lẽ, nếu như chúng ta trích dẫn vào nguồn tài liệu tham khảo không chínhxác sẽ dẫn đến những quan điểm nhận thức sai lầm. Chẳng hạn, hiện nay, trênmạng internet có rất nhiều blog cá nhân, trong đó, có nhiều blog cá nhân cónhững bài viết thể hiện quan điểm, cách nhìn nhận cá nhân đôi khi thiển cậnvà không khách quan, vậy chúng ta có nên trích dẫn những quan điểm nàyhay không ...