Đề tài: Quan niệm của L. Feuerbach về vấn đề con người

Triết học cổ điển Đức là đỉnh cao của triết học Tây Âu ở ngưỡng cửa của thế giới hiện đại. Trước hết các đại biểu của nó, bắt đầu từ Kant, đã mở đột phá khẩu vào cách hiểu nghiêm túc, nhưng siêu hình của thời đại trước về bức tranh của thế giới. Quan niệm về con người đã phát sinh và tồn tại từ khi triết học mới hình thành, nhưng phải đợi đến cuối thế kỷ XIX, khi xuất hiện hệ thống triết học phê phán của nhà triết học cổ điển Đức I.Kant (1724- 1804) thì các quan niệm đó mới được...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Đề tài: Quan niệm của L. Feuerbach về vấn đề con người A. MỞ ĐẦU Triết học cổ điển Đức là đỉnh cao của triết học Tây Âu ở ngưỡng cửa c ủa th ế giới hiện đại. Trước hết các đại biểu của nó, bắt đầu từ Kant, đã mở đột phá khẩu vào cách hiểu nghiêm túc, nhưng siêu hình của thời đại trước v ề bức tranh của thế giới. Quan niệm về con người đã phát sinh và tồn tại từ khi triết học mới hình thành, nhưng phải đợi đến cuối thế kỷ XIX, khi xuất hiện hệ th ống triết học phê phán của nhà triết học cổ điển Đức I.Kant (1724- 1804) thì các quan niệm đó mới được hệ thống hoá và trình bày dưới dạng một học thuyết triết h ọc với tên gọi là chủ nghĩa nhân bản. Tiếp thu những giá trị tư tưởng trong nhân b ản h ọc c ủa Kant, đồng thời dựa trên những thành tựu mới của khoa học tự nhiên đương thời, L. Feuerbach (1804-1872) có tham vọng vươn tới việc thiết lập một nền triết học mới - triết học tương lai, lấy con người và đời sống tâm - sinh lý c ủa nó làm đ ối t ượng nghiên cứu cơ bản. Triết học mới - Feuerbach viết: “Biến con người, kể cả gi ới t ự nhiên với tư cách là nền tảng của con người, thành đối tượng duy nhất, phổ biến, cao nhất của triết học, do đó cũng biến nhân bản h ọc, kể cả sinh lý h ọc thành khoa học phổ quát. Vì thế, Mác và Ăngghen luôn đánh giá cao triết học của Feuerbach nói chung, chủ nghĩa duy vật nhân bản của ông nói riêng, h ọ tự thừa nh ận mình là môn đồ của ông, chào đón quan điểm mới đó một cách nhi ệt li ệt, tin và đi theo Feuerbach với một tinh thần hào hứng, phấn khởi. Xuất phát từ ý nghĩa trên của vấn đề, chúng tôi quy ết định ch ọn ch ủ đ ề “Quan niệm của L. Feuerbach về vấn đề con người” làm đề tài tiểu luận. 1 B. NỘI DUNG I. Khái quát chung về triết học nhân bản của L. Feuerbach 1.1. Vài nét về tiểu sử của L. Feuerbach Ludwig Feuerbach (1804-1872) - đại biểu cuối cùng của triết học cổ điển Đức,, nhà cải cách kiên cường của nền triết học Đức - nhà duy v ật và nhà khai sáng. Triết học Feuerbach là sản phẩm tất yếu của những điều kiện mới, hình thành vào cuối những năm 30 - đầu những năm 40. L.Feuerbach sinh trưởng trong một gia đình trí thức có tên tuổi. Người cha - một luật sư – muốn con trở người hữu ích cho chế độ đương thời nên đã khuyên Feuerbach chọn một nghề có khả năng thành đạt trong cuộc sống. Năm1823 v ới mục đích nghiên cứu tôn giáo, Feuerbach vào học tại khoa thần h ọc c ủa tr ường đ ại học Heidelberg, nhưng sau một năm laị rời khoa thần học và chuy ển đến Berlin, nơi Hegel đang giảng triết học. Chẳng mấy chốc Feuerbach trở thành người học trò nghiêm túc của Hegel. Năm 25 tuổi ông bắt đầu sự nghiệp giảng dạy của mình tại trường đại học Erlangen. Tại đây Feuerbach trình bày logic học và siêu hình h ọc, đ ồng th ời nhen nhóm tư tưởng nhân bản mà về sau trở thành nội dung ch ủ y ếu c ủa ch ủ nghĩa duy vật đặc trưng – chủ nghĩa duy vật nhân bản .Khái niệm trung tâm –tình yêu. Năm 1830 Feuerbach xuất bản tác phẩm đầu tiên Quan điểm về cái ch ết và bất tử. Một lần nữa chủ đề tình yêu lại được nêu ra. Feuerbach nói về tình yêu thiên đường và tình yêu trần tục, tình yêu thần thánh và tình yêu con người.Ông khẳng định: con người yêu con người cần phải yêu, yêu là hiến dâng. Đề cập đến sự bất tử, Feuerbach cho rằng chỉ cần những hành vi vĩ đại của lý tính con người mới bất tử, nhưng nhìn chung ông bác bỏ tư tưởng ph ổ bi ến v ề sự b ất t ử c ủa linh 2 hồn. Sách của Feuerbach bị tịch thu, còn vị phó giáo sư bị thì mất việc. Cũng từ năm ấy Feuerbach bắt đầu cuộc sống đơn độc, thậm chí ẩn dật ở vùng quê, công b ố những tác phẩm đánh dấu cách nhìn khác đối với triết học Hegel. Năm 1831, Hegel mất. Feuerbach có dịp bày tỏ toàn bộ quan điểm của mình. Cũng như Strauss, Bauer, ông xem việc phê phán tôn giáo gi ải phóng con ng ười khỏi sự nô dịch của ý thức tôn giáo là mục đích tối cao. Nh ưng ông tuyên b ố tôn giáo là hình thức sinh hoạt tinh thần cần có ở bất cứ xã h ội nào. V ấn đề là ở ch ỗ tôn giáo đó không kìm hãm nhân cách, trái lại kh ơi d ậy kh ả năng ti ềm tàng n ơi con người. Năm 1836 Feuerbach cưới vợ, trong suốt 25 năm hầu như không rời kh ỏi ngôi nhà nhỏ của mình, mặc dù năm 1848 trúng cử đại biểu quốc hội vùng Frankfurt. Năm 1839 Feuerbach đoạn tuyệt hoàn toàn với chủ nghĩa duy tâm. Trong tác phẩm “Góp phần phê phán triết học Hegel, Feuerbach giải quyết vấn đề cơ bản của triết học theo hướng duy vật và xem xét giới tự nhiên, tồn tại, vật ch ất, nh ư thực tại sinh ra lý tính tư duy. Vượt qua khỏi giới h ạn tri ết h ọc Hegel và Schelling, Feuerbach viết:Thực tại của tồn tại cảm tính đơn nhất là chân lý. Thuật ngữ chân lý” trong lối diễn đạt này có nghĩa là “thực tiễn, “tính có trước”. Ở ch ỗ khác Feuerbach nói thêm: Chân lý, thực tiễn, tính cảm giác đồng nh ất v ới nhau. Ch ỉ b ản chất cảm tính mới là bản chất chân lý thực tiễn”. Năm 1841 Feuerbach cho ra mắt tác phẩm chính “Bản ch ất đạo Cơ đốc”, ấn tượng mà nó đem lại thật to lớn. Những năm tiếp theo ông vi ết “Lu ận c ương kh ởi đầu về cải cách triết học” (1842), “Các luận điểm tri ết h ọc c ơ b ản c ủa t ương lai (1843), Feuerbach đứng bên lề của diễn biến cách mạng 1848, tỏ ra là người th ụ động về chính trị, mặc dù hoan nghênh tinh thần dân ch ủ tư s ản của cu ộc cách mạng đó. Thời kỳ cách mạng Feuerbach viết và công bố một vài tác phẩm nh ưng chẳng mấy ai chú ý. Giai cấp tư sản quay lưng lại với nhà tư tưởng vĩ đại, vì h ọ không thích thú gì cái tình yêu nhân loại quá lớn của ông, còn các lực lượng khác nhận thấy ở đó những biểu hiện của chủ nghĩa không tưởng chính trị. 3 Mãi mãi Feuerbach cũng chỉ là một người dân chủ xã hội, mặc dầu những năm cuối cuộc đời ông đọc say sưa bộ Tư bản, trao đổi b ằng th ư từ v ới không ít nhà Mác- xít. Ông mất năm 1872, tức là sau công xã Paris (1871) ...