Đề xuất cấu trúc và tiêu chí đánh giá năng lực tự học của học sinh tiểu học

Năng lực tự học là một những năng lực cốt lõi của học sinh Tiểu học đã được nhấn mạnh trong “Chương trình giáo dục phổ thông tổng thể” sau năm 2018. Để tiến hành đánh giá năng lực tự học của học sinh Tiểu học, chúng tôi tiến hành đề xuất cấu trúc và xây dựng công cụ đánh giá năng lực tự học của học sinh Tiểu học.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Đề xuất cấu trúc và tiêu chí đánh giá năng lực tự học của học sinh tiểu học TẠP CHÍ KHOA HỌC  SỐ 21/2018 73 ĐỀ XUẤT CẤU TRÚC VÀ TIÊU CHÍ ĐÁNH GIÁ NĂNG LỰC TỰ HỌC CỦA HỌC SINH TIỂU HỌC Trần Thị Hà Giang, Nguyễn Huyền Chang, Phạm Việt Quỳnh, Kiều Thị Thu Giang Trường Đại học Thủ đô Hà Nội Tóm tắt: Năng lực tự học là một những năng lực cốt lõi của học sinh Tiểu học đã được nhấn mạnh trong “Chương trình giáo dục phổ thông tổng thể” sau năm 2018. Để tiến hành đánh giá năng lực tự học của học sinh Tiểu học, chúng tôi tiến hành đề xuất cấu trúc và xây dựng công cụ đánh giá năng lực tự học của học sinh Tiểu học. Trên cơ sở kết quả đánh giá năng lực tự học của học sinh lớp 5, chúng tôi đề xuất một số giải pháp nhằm phát triển năng lực tự học cho học sinh Tiểu học nói chung. Từ khóa: Năng lực, tự học, năng lực tự học, học sinh Tiểu học Nhận bài ngày 15.12.2017; gửi phản biện, chỉnh sửa và duyệt đăng ngày 15.01.2018 Liên hệ tác giả: Trần Thị Hà Giang; Email: tthgiang@daihocthudo.edu.vn 1. ĐẶT VẤN ĐỀ Theo Phan Trọng Luận, “Tự học đang trở thành chìa khóa vàng” trong thời đại bùng nổ thông tin ngày nay [1]. Đối với học sinh (HS), hoạt động tự học có vai trò rất quan trọng vì hoạt động học gắn chặt với hoạt động tự học. Có thể nói, tự học là cốt lõi của việc học đối với mỗi HS nói chung và HS Tiểu học nói riêng. Năng lực tự học (NLTH) giúp học sinh Tiểu học có khả năng nhận diện vấn đề, phân tích, xây dựng, vận dụng và cải tiến quy trình tự học để tự chiếm lĩnh tri thức một cách tự giác, khoa học và có hiệu quả nhằm đạt được mục tiêu đề ra. Do đó, hình thành và phát triển NLTH cho HS Tiểu học là nhiệm vụ quan trọng trong quá trình học tập của HS. Bởi lẽ, NLTH giúp HS không ngừng nâng cao chất lượng và hiệu quả học tập khi còn ngồi trên ghế nhà trường mà trong trương lai, giúp HS có phương pháp tự học thường xuyên và suốt đời. Trong bài báo này, chúng tôi đề xuất cấu trúc NLTH, biểu hiện, bảng hỏi, sử dụng cấu trúc, bảng hỏi, chỉ báo khảo sát thực trạng NLTH của HS Tiểu học, đồng thời đề xuất các biện pháp nâng cao NLTH cho HS Tiểu học. 74 TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ ĐÔ HÀ NỘI 2. NỘI DUNG 2.1. Khái niệm tự học và năng lực tự học Có nhiều quan niệm khác nhau về tự học, theo Đặng Vũ Hoạt, Hà Thị Đức: “Tự học là một hình thức hoạt động nhận thức cá nhân, nhằm nắm vững hệ thống tri thức và kĩ năng do chính bản thân người học tự tiến hành ở trên lớp hoặc ở ngoài lớp hoặc không theo chương trình và sách giáo khoa đã được quy định. Tự học có quan hệ chặt chẽ với quá trình dạy học, nhưng nó có tính độc lập cao và mang đậm nét sắc thái cá nhân” [4]. Như vậy, tự học giữ vai trò đặc biệt quan trọng trong quá trình học tập suốt đời của người học, nhất là trong bối cảnh “thế giới phẳng” và yêu cầu đổi mới chương trình, phương pháp, cách thức giáo dục hiện nay. Bảng 1. Các biển hiện kĩ năng thành phần của NLTH Kĩ năng Biểu hiện của kĩ năng thành phần KN1. Lập kế hoạch tự - Xác định được mục tiêu tự học học - Lập được thời gian biểu cho việc tự học - Xác định nội dung tự học - Xác định được các nhiệm vụ cần thực hiện để đạt mục tiêu tự học - Xác định được các điều kiện tự học - Biết nhìn nhận, tự đánh giá hoạt động tự học của bản thân - Lựa chọn được cách tự học hiệu quả KN2: Thực hiện các hoạt - Biết tra cứu, tìm kiếm thông tin hiệu quả động tự học - Xử lí các thông tin trong quá trình tự học - Trình bày kết quả tự học, có kĩ năng phản biện - Tự giác trong tự học - Có ý thức kiên trì khắc phục khó khăn khi tự học - Xác định được hứng thú trong học tập - Có tinh thần trách nhiệm thực hiện đầy đủ, đúng các hoạt động học tập - Lựa chọn được phương pháp tự học hiệu quả - Đặt được bộ câu hỏi tìm hiểu vấn đề KN3:. Kĩ năng tự đánh - Sử dụng thành thạo công tự đánh giá quá trình tự học của bản thân giá - Nhận định, tự rút kinh nghiệm để thực hiện điều chỉnh quá trình tự học của bản thân TẠP CHÍ KHOA HỌC  SỐ 21/2018 75 Theo Lê Công Triêm, “NLTH là khả năng tự tìm tòi, nhận thức và vận dụng kiến thức vào tình huống mới hoặc tương tự với chất lượng cao” [6]. Có thể nói học, cách học, học phương pháp học chính là học cách tự học bằng NLTH của mình. NLTH luôn tiềm ẩn trong mỗi con người, là nội lực ph ...