Đề xuất một quy tắc viết tên nước ngoài trong tiếng Việt

Bài viết này phân tích những cách thức khác nhau để viết các danh từ riêng (tên đất, tên người) của nước ngoài trong tiếng Việt hiện hành (phiên âm Latin, phiên âm Hán Việt, giữ nguyên cách viết của ngôn ngữ gốc…). Từ đó, dựa trên các ngôn ngữ chính thức của Liên hiệp quốc, đề xuất một quy tắc để viết tên nước ngoài cho tiếng Việt hiện đại.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Đề xuất một quy tắc viết tên nước ngoài trong tiếng ViệtTạp chí KHOA HỌC ĐHSP TPHCM Lê Vinh Quốc_____________________________________________________________________________________________________________ ĐỀ XUẤT MỘT QUY TẮC VIẾT TÊN NƯỚC NGOÀI TRONG TIẾNG VIỆT LÊ VINH QUỐC* TÓM TẮT Bài viết này phân tích những cách thức khác nhau để viết các danh từ riêng (tên đất,tên người) của nước ngoài trong tiếng Việt hiện hành (phiên âm Latin, phiên âm Hán Việt,giữ nguyên cách viết của ngôn ngữ gốc…). Từ đó, dựa trên các ngôn ngữ chính thức củaLiên hiệp quốc, chúng tôi đề xuất một quy tắc để viết tên nước ngoài cho tiếng Việt hiện đại. Từ khóa: danh từ riêng, tiếng Việt, tiếng nước ngoài, quy tắc viết. ABSTRACT Proposing a rule for writing foreign proper names in Vietnamese texts This article analyses different ways to write foreign proper names (those of people orlocations) in Vietnamese texts such as using the Latin and the Sino-Vietnamesetranscriptions, or staying true to the spelling as in the source language. In addition,basedon official languages of the United Nations, a rule will be proposed to write foreign propernames in modern-Vietnamese texts. Keywords: proper names, Vietnamese language, foreign languages, rule for writing.1. Mở đầu Ở những nước sử dụng bảng chữ Các cuộc tranh luận ở nước ta cái để ghép vần (bất kể bảng đó thuộcquanh vấn đề viết tên người, tên đất của ngữ hệ nào: Latin, Slave hay Hi Lạp…),nước ngoài trong tiếng Việt đã diễn ra từ người ta đều viết (và đọc) tên nước ngoàilâu, nay lại đang sôi nổi và vẫn chưa thể theo cách riêng của nước mình. Chẳngđi đến một kết luận thống nhất. Vì thế, hạn: thủ đô nước Nga được dân Pháp viếtcác văn bản pháp quy về vấn đề này do là Moscou, dân Anh - Mĩ viết là Moscow,các cơ quan hữu trách ban hành đã đưa ra trong khi chính người Nga viết bằng chữnhững quy tắc không nhất quán, thiếu cái Slave chuyển tự sang Latin làtính khả thi và đôi lúc trái ngược nhau. Moskva; thủ đô Ba Lan trong tiếng PhápĐối chiếu cách giải quyết vấn đề này ở là Varsovie, tiếng Anh là Warsaw, mặccác nước trên thế giới với thực trạng hiện dù người Ba Lan viết là Varszawa. Khihành tại Việt Nam, chúng tôi cho rằng có phiên âm tên, các nước dùng chữ tượngthể tìm được một giải pháp nhất quán khả hình hay chữ Ả Rập cũng có nhiều cáchdĩ chấp nhận được. viết khác nhau. Chẳng hạn trong tiếng2. Việc viết các danh từ riêng (tên Anh, họ Lý của người Trung Quốc hayđất, tên người) của các nước khác ở Hàn Quốc có đến 4 cách phiên âm để viếtnước ngoài khác nhau là Yi, Lee, Li và Ree; thủ đô Bắc Kinh của Trung Quốc từng được viết * TS, nguyên Giảng viên chính, tên là Pekin hay Peking nay mới là Trường Đại học Sư phạm TPHCM Beijing, thành phố Phủ Sơn của Hàn 123Ý kiến trao đổi Số 49 năm 2013_____________________________________________________________________________________________________________Quốc được phiên thành Busan hoặc phiên âm, các nước này còn dùng chữPusan, còn tên vị đại tá lãnh đạo Libya đã nước mình để đặt tên cho một số địa danhquá cố lúc thì là Muamma Gaddafi, lúc là nước ngoài; chẳng hạn như người TrungMoammar Kadafi, lúc lại Mu’ammar Quốc đặt tên thành phố Vladivostok củaQaddafi, lại còn Moamar Kaddafi và một Nga là Hải Sâm Uy, thành phố Sanloạt cách viết khác nữa [4]. Tuy nhiên, Francisco của Mĩ là Cựu Kim Sơn, ngườinếu so với những cách viết đã thống nhất, Nhật cũng đã từng đặt tên cho Singaporethì những trường hợp khác biệt này là Chiêu Nam.chiếm tỷ lệ không lớn và hoàn toàn có thể Nói chung, các nước có văn tựchấp nhận được. riêng của mình đều viết và đọc tên đất, Ở những nước dùng chữ tượng hình tên người nước ngoài theo cách riêng củagốc Hán tự (Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn ...