Đếm Máu - (6a)

Trời ở vùng này thay đổi rất nhanh chóng cho nên đã có tục ngữ "Sky of New England" : hôm qua bão nay trời trong vắt: ("New England": tên gọi các tiểu bang Đông Bắc HKỳ: Maine, New Hampshire, Vermont, Massachusetts, Connecticut - dân ở vùng này có lối sống hơi khác các nơi khác: họ là gốc gác tạo lập xứ này). Nay ta tiếp tục câu chuyện máu cuối tuần...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Đếm Máu - (6a) Đếm Máu - (6a) Chào qúy bạn sáng chủ nhật 4 th 11, 2007: Sau cơn mưa hôm qua,hôm nay trời hửng sáng; đời hôm qua u tối, hôm nay lại màu hồng (xin lỗi,trời màu xanh - Da trời ai nhuộm mà xanh ngắt ) ... Trời ở vùng này thayđổi rất nhanh chóng cho nên đã có tục ngữ Sky of New England : hôm quabão nay trời trong vắt: (New England: tên gọi các tiểu bang Đông BắcHKỳ: Maine, New Hampshire, Vermont, Massachusetts, Connecticut - dân ởvùng này có lối sống hơi khác các nơi khác: họ là gốc gác tạo lập xứ này). Nay ta tiếp tục câu chuyện máu cuối tuần... Bài truớc lại đánh máy sai: sách cũ gọi là aleukemic leukemia : tứclà ung thư máu mà số máu trắng lại GIẢM (A-leukemnic) chứ không tăngvọt như bình thường Xin đọc GIẢM (A-leukemic) chứ không tăng vọt (A- : không -leukemia: ung thư máu mà không nhìn ra là ung thư máu). Thường thường thì trong leukemia (ung thư máu) bởi vì tăng sinhkhông kiểm soát được cuả tế bào máu (cũng như các ung thư khác: vú ,phổi), các tế bào phải tăng rất nhanh chóng. Nhưng trong trường hợp ungthư máu, thì có khi đếm máu thấy xuống rất thấp: vì tủy xương đã bị ung thưtràn ngập: tế bào máu bình thường đang bị tế bào ung thư chiếm hết chỗ tạitủy xương. Thật sự ra thì cơ chế không đơn giản như vậy: vì ung thư đã bắtnguồn từ tế bào mầm (stem cell) của tủy, và cơ chế ung thư đã ngưng hẳn(shut off) ngay cả việc chế tạo tế bào máu bình thường. Trong trường hợptủy hóa sợi (myelofibrosis) thì còn môt. cơ chế khác nữa, mà ta đoán rằngđang có sự sai hỏng trong môi trường sống (environment) cuả tủy - tức làsự sai hỏng không dính líu gì đến chính tế bào máu. Sở dĩ có sự nghi ngờnhư thế vì chẳng hạn ung thư não (brain tumors) không phải là ung thư cuảtế bào thần kinh (neurons), nhưng chỉ là ung thư của những tế bào nâng đỡ(support) các tế bào thần kinh. Những tế bào này hình sao (cho nên gọi làastrocytoma - ASTRO: ngôi sao). Vì thế theo các phân loại - classificationscũ trong pathology thì astrocytomas của não đươc. chia ra là 4 mức độ dữ(malignant): từ độ 1, 2 đến 3, 4. Mức độ dữ nhất - mức độ 3 hay 4: thìthường đổi tên là G.B.: Glioblastoma multiforme- bởi vì dưới kính viển vi,tế bào ung thư không còn giống nhau nữa mà hơi thiên hình vạn trạng :MULTI- FORME). Vì thế trong myelofibrosis: thì khi lấy tủy xương rất khó: vì tủy đãhoá sợi, không hút tủy ra được nưã : y khoa ở Mỹ gọi là dry tap. Khi thấydry tap, thì một là y sĩ không biết cách lấy tủy, cho nên đâm sai chỗ, lấy tủyra không được. Còn nếu kim đã đâm vào tủy mà vẫn không lấy tủy ra đượcthì chỉ có vài cơ chế: hoặc là myelofibrosis, hoặc là ung thư máu đã trànngập (packed marrow), hoặc là môt. loại ung thư nào đó (ung thư phổi, vú...solid tumors) đã thấm nhập hoàn toàn tủy xương). Thường chả có cái gìkhác cả. Vì thế, trong tay lành nghề, đã lấy hàng nghìn tủy xương, mà thấydry tap, thì rất nguy ... Trong trường hợp không hút được (dry tap) (tức là không hút -aspirate- được tủy thì vẫn sinh thiết được (biopsy được) tủy: và nhìn dướikính hiển vi nhuộm bằng Hematoxylin Eosin (H&E) mà thôi thì phải thấyngay ... Thường thường dry tap thì chả ai sống quá sáu tháng hoặc cứ thếphải truyền máu, đến khi tủy suy hỏng hẳn (bone marrow failure), cuối cũngcũng không cứu đuợc ... Note: Trong y khoa có lắm chỗ vì y khoa hiện còn bí, chả có cáchnói nào hay hơn, thì phải đành dùng một chữ nào đó để mô tả ...Tủy hoásợi myelofibrosis là một thí dụ điển hình: nói là hoá sợi vì ngày xưa nhìnduới kính hiển vi thấy sợi (và nhuộm màu đặc biệt - special stain - thấy sợi).Nhưng nói như thế trong bụng cũng không hoàn toàn đồng ý : vì ta biết rằngnhững bnhân này, đến giai đoạn cuối: có thể biến chuyển thành ung thưmáu (đa số myelofibrosis: tủy tàn dần kiệt quệ dần rồi tủy chết) - Có mộtsố ít b.nhân lại ngược lại : - bùng lên thành ung thư máu: tế bào máu tăngcao rất nhanh, trong vòng vài ngày). Vậy thì hoá sợi có thể chỉ là môt. phảnứng, chứ không phải đích thực là nguyên do... Nhưng không có chữ gì hayhơn, thì đành phải dùng trong lúc tạm thời, rồi đổi sau ... Không có chữ gìhay hơn hoặc lối mòn ngõ cũ thường xảy ra trong y khoa, xin coi bài sausẽ rõ ... Bs Nguyễn Tài Mai ...