Di sản đô thị trong bối cảnh toàn cầu hóa tại Việt Nam

Bài viết sẽ giúp độc giả nhìn nhận lại lịch sử phát triển của các khái niệm về di sản đô thị nhằm làm rõ xu hướng trên thế giới, phương pháp phân tích đặc điểm và đánh giá giá trị của di sản đô thị Châu Á, và các bài học rút ra đối với nhận diện và quản lý di sản đô thị tại Việt Nam.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Di sản đô thị trong bối cảnh toàn cầu hóa tại Việt NamVẤN ĐỀ HÔM NAY Nhận diện và quản lý trong bối cảnh toàn cầu hóa tại Việt Nam TS. Lê Quỳnh Chi* Tóm tắt: Việt Nam có một nền văn hóa đặc sắc, lâu Summary: Vietnam has a unique and long life culture with đời gắn liền với lịch sử hình thành và phát triển của dân a long history of forming and developing nation and diverse tộc cùng với nguồn tài nguyên thiên nhiên phong phú. natural resources. However, coping with the challenges of Tuy nhiên, đứng trước thách thức của quá trình đô thị hóa the strong urbanization and the limited awareness of the mạnh mẽ và nhận thức hạn chế của cộng đồng, công tác community, the conservation of city heritage is encountering bản tồn các di sản đô thị đang gặp rất nhiều khó khăn. Bài a lot of difficulties. This article will help readers to have an viết sẽ giúp độc giả nhìn nhận lại lịch sử phát triển của các overview of the development history of city heritage concepts khái niệm về di sản đô thị nhằm làm rõ xu hướng trên thế in order to clarify tendency in the world, methods to analyze giới, phương pháp phân tích đặc điểm và đánh giá giá trị the characteristics and evaluate the value of Asian city của di sản đô thị Châu Á, và các bài học rút ra đối với nhận heritage, and the lessons learnt in the field of identifying and diện và quản lý di sản đô thị tại Việt Nam. managing the city heritage in Vietnam. Từ khóa: Di sản đô thị, bảo tồn, Việt Nam. Key words: City heritage, conservation, Vietnam Nhận ngày 22/7/2017, chỉnh sửa ngày 12/8/2017, chấp nhận đăng ngày 20/8/2017.36 HỌC VIỆN CÁN BỘ QUẢN LÝ XÂY DỰNG VÀ ĐÔ THỊ VẤN ĐỀ HÔM NAY Với nguồn tài nguyên thiên nhiên các công trình lịch sử. Năm 1972, nhiều nước phát triển đã ký vào Hiệp ướcphong phú, đa dạng cùng với bề dày UNESCO về bảo vệ các di sản thiên nhiên và di sản văn hóa thế giới. Trong khivăn hóa lịch sử lâu năm, Việt Nam Hiến chương Venice chỉ quan tâm đến các công trình lịch sử riêng lẻ, Hiệp ướchiện đang có 22 di sản thế giới được UNESCO đã giới thiệu khái niệm di sản văn hóa, là cơ sở cho việc bảo tồn và cảiUNESSCO vinh danh, hàng trăm tạo khu vực. Kể từ khái niệm khởi nguồn về di sản văn hóa năm 1972 cho đếncác di sản cấp quốc gia hay cấp địa nay, rất nhiều khái niệm về di sản đô thị đã ra đời nhằm thích ứng với sự thayphương được công nhận, và hàng đổi của kinh tế, xã hội. Năm 1976, UNESCO đề xuất khái niệm Khu vực/thànhngàn các công trình có giá trị đang phố lịch sử bao gồm nhóm các công trình, cấu trúc và không gian mở; phươnghiện hữu tại các khu vực thành thị và pháp bảo tồn là bảo tồn nguyên trạng. Hiến chương Washington năm 1987nông thôn. Tuy nhiên, các di sản văn đã mở rộng mối quan tâm, theo Hiến chương, Khu vực đô thị lịch sử cần đặthóa lịch sử, đặc biệt là các di sản ở trong mối quan hệ với môi trường tự nhiên và nhân tạo. Bên cạnh vai trò làđô thị chưa được công nhận, đang chứng nhân lịch sử, các khu vực này chứa đựng giá trị văn hóa truyền thống.chịu sức ép từ sự phát triển, trong Đến năm 2004, Hiệp hội Châu Âu chính thức đề xuất các hợp phần của Di sảnđó có hai thách thức lớn bao gồm: đô thị bao gồm ba loại chính (1) Di sản mang tính biểu tượng, chứa đựng giáQuá trình đô thị hóa mạnh mẽ kéo trị văn hóa độc đáo (2) Các thành phần di sản tuy không chứa đựng giá trị độctheo sự tăng trưởng dân số, và nhận đáo nhưng biểu hiện rõ ràng, góp phần tạo nên sự phong phú (3) Các nhân tốthức hạn chế của cộng đồng và giáo đô thị mới nên được xem xét; ví dụ: Hình thái đô thị, không gian mở, hạ tầngdục. Nhằm cứu giữ những di sản này, đô thị. Khái niệm mới nhất hiện nay được UNESCO đề xuất năm 2011 là Cảnhcần thiết có một cách nhận diện linh quan đô thị lịch sử. Khái niệm đã mở rộng và thể hiện sự linh hoạt của địnhhoạt hơn về di sản đô thị, đặc biệt nghĩa di sản đô thị. Theo khái niệm này, Cảnh quan đô thị lịch sử là các khu vựctrong lĩnh vực quy hoạch xây dựng. đô thị hình thành do sự chồng lớp lịch sử của các giá trị và thuộc tính về văn LỊCH SỬ PHÁT TRIỂN CỦA KHÁI hóa và tự nhiên; khái niệm cũng mở rộng mối quan tâm đến bối cảnh đô thịNIỆM DI SẢN ĐÔ THỊ và các nhân tố về địa lý. Năm 1964, ICOMOS đưa ra Hiến Phố cổ Hội An - Di sản Văn hóa thế giớichương Venice (Venice Charter),thiết lập phương pháp bảo tồn cho Số 55.2017 XÂY DỰNG & ĐÔ THỊ 37 VẤN ĐỀ HÔM NAY Trong rất nhiều ...