Di sản văn hóa tiêu biểu Thời Lý 1

Di sản văn hóa tiêu biểu Thời Lý 1Nhà Lý để lại nhiều công trình kiến trúc có tính chất Phật giáo như tháp Báo Thiên (Hà Nội) cao vài mươi trượng (trên 60m), tháp Sùng Thiện Diên Linh (chùa Đọi) cao 13 tầng... Đặc biệt có chùa Một Cột, tuy không cao lớn, đồ sộ nhưng lại thanh thoát nhẹ nhàng, biểu trưng chiều sâu văn hóa. Để tưởng nhớ triều Lý, người đời sau có xây Đền Đô (còn gọi là đền Lý Bát Đế) tại đất phát tích của nhà Lý. Đền Đô, tuy không được xây...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Di sản văn hóa tiêu biểu Thời Lý 1 Di sản văn hóa tiêu biểu Thời Lý 1Nhà Lý để lại nhiều công trình kiến trúc có tính chất Phật giáo như tháp Báo Thiên(Hà Nội) cao vài mươi trượng (trên 60m), tháp Sùng Thiện Diên Linh (chùa Đọi)cao 13 tầng... Đặc biệt có chùa Một Cột, tuy không cao lớn, đồ sộ nhưng lại thanhthoát nhẹ nhàng, biểu trưng chiều sâu văn hóa. Để tưởng nhớ triều Lý, người đờisau có xây Đền Đô (còn gọi là đền Lý Bát Đế) tại đất phát tích của nhà Lý. ĐềnĐô, tuy không được xây dựng vào thời nhà Lý, nhưng vẫn mang những đường nétcủa thời ấy với hình tượng những con rồng, hoa sen, lá sen... Ngoài ra, nhà Lý còntruyền lại nhiều loại hình nghệ thuật độc đáo như múa khiên, đánh cầu và đặc biệtlà múa rối nước.1. Chùa Một CộtChùa được xây dựng vào năm 1049. Chùa có tên là Diên Hựu, nghĩa là phúc lànhdài lâu. Tục truyền rằng một đêm vua Lý Thái Tông nằm một thấy Phật Bà QuanÂm dẫn đi thăm một tòa sen. Vua đem giấc mộng kể lại cho bá quan văn võ nghe.Triều thần cho là điềm gỡ, khuyên vua nên xây một ngôi chùa để cầu phúc.Chùa có hình dáng như một hoa sen mọc trên nước. Tòan bộ ngôi chùa được đặttrên một cột đá cao chừng 20m. Các cột gỗ đỡ mái được bố trí uốn lượn chồngchéo tạo nên đường nét của cánh sen. Bên dưới là ao vuông tượng trưng cho đất.Chung quanh là cây cối xum xuê. Tổng thể khu kiến trúc tạo nên được không khíthanh tịnh của chữ Thiền.Chùa Một Cột ngày nay có quy mô nhỏ hơn chùa nguyên thủy vì bị tàn phá vàtrùng tu lại nhiều lần, nhưng vẫn còn mang dán dấp độc đáo của ngôi chùa DiênHựu xưa.2. Đền Lý Bát ĐếLàng Cổ Pháp xưa, nay thuộc làng Đình Bảng (huyện Tiên Sơn, tỉnh Hà Bắc), quêhương của Lý Thái Tổ, là nơi hội tụ nhiều kiến trúc cổ. Trong đó có đền Lý BátĐế thờ tám vị vua của triều Lý. Đền còn gọi là đền Đô vì do Đô nguyên soái VũKỳ Sỹ xây nên vào năm 1600-1602.Từ khi được xây vào thế kỷ XVII, đền trải qua nhiều thời kỳ bị hư hao nặng. Vàđến năm 1952 đền lại bị quân Pháp phá hoại để truy kích du kích Đ ình Bảng. Vàonăm 1989, để kỷ niệm 980 năm lên ngôi của Lý Thái Tổ, đền được trùng tu lại ynhư cũ. Vì thế, do qua nhiều lần trùng tu, ngôi đền hiện nay không tượng trưngđược hoàn toàn cho nghệ thuật kiến trúc thời Lý, tuy nhiên, đây là nơi cổ kínhmang dáng dấp triều Lý, một triều đại đã đặt nền móng vững chắc cho văn hóa dântộc.Trước khi bước vào đền là hồ bán nguyệt và thủy đình, nơi đây hàng năm, vào dịphội đền Đô tháng ba âm lịch vẫn thường được tổ chức biểu diễn múa rối nước.Cổng tam quan có năm cửa rộng. Sân rộng có lát đá để đi đến nh à tiền tế và điệnthờ trung tâm. Có hai con voi lớn bằng vôi vữa phủ phục chầu tại đây. Có nhà vănchỉ, võ chỉ, nhà hiệu, nhà để kiệu, nhà chủ tế. Hình tượng con rồng uốn lượn, ẩntrong mây, trong lá sen được trang trí trên gỗ hay trên đá gợi nhớ đến thời Đại Latrở thành Thăng Long.Hàng năm hội đền được tổ chức trọng thể từ ngày 14 đến ngày 16 tháng ba âmlịch. Các nghi thức của hội này gồm có lễ dâng hương, lễ tế hiến sinh và lễ rước.Lễ hiến sinh được cử hành trong cả ba ngày lễ. Vật tế là một con trâu thui. Lệ tếtrâu thui xuất phát từ việc vua Lý Thần Tông đền ơn cho sự Minh Không. Nguyênvua Lý Thần Tông bị bệnh mọc lông đầy người, trông giống hổ. Nhà sư MinhKhông trị được cho vua. Vì thế, khi ông mất, vua phá lệ cấm giết trâu, cho phépgiết một con trâu để tế cho ông. Lễ rước thì được tiến hành từ đền Lý Bát Đế đếnchùa Cổ Pháp. Số kiệu được rước là tám chiếc, tượng trưng cho tám ông vua củatriều Lý. Sau đó là các trò chơi như đấu vật, đu dây, chọi gà, cờ người. Những tròchơi này tượng trưng cho sự đấu trí, thi tài chiến lược của các chinh nhân thời Lý.Trong số con cháu nhà Lý còn sót lại, đặc biệt có hậu duệ của Hoàng tử Lý LongTường, hiện đang sinh sống tại Hàn Quốc. Nguyên vào năm 1226, sau khi nhàTrần lật đổ nhà Lý, Hoàng tử Lý Long Tường, con thứ hai của vua Lý Anh Tông,em của vua Lý Cao Tông, cùng thuộc hạ vượt biển chạy trốn, bị bão đánh dạt vàolãnh thổ Cao Ly (Hàn Quốc ngày nay). Tại đây Hoàng tử đã có công giúp nướcCao Ly chiến thắng quân xâm lược Nguyên Mông vào năm 1253 và được vua CaoLy ưu đãi, phong tước là Hoa Sơn Tướng Quân, ngoài ra còn cấp cho thái ấp 30lý, nhân khẩu 20 hộ. Con cháu của ông cũng từng giữ nhiều chức vụ quan trọngtrong các vương triều Cao Ly, Triều Tiên. Hiện nay hậu duệ của Hoàng tử gồm cóchừng 200 gia đình, đang sinh sống tại Thủ đô Seoul và Youdo-dong và đã truyềnđến đời thứ 31. Họ vẫn giữ được gia phả của mình và luôn luôn hướng về đất quêTổ.Lý Xương Căn, người cháu thứ 26 của Hoàng tử đã trở về quê hương và đã đếnđền Đô thắp hương tưởng nhớ đến Tổ tiên oanh liệt của mình (1994). Một hội thảokhoa học với đề tài: Lễ hội kỷ niệm Hoàng tử Long Tường được Hiệp hội Hợptác phát triển Văn hóa Kinh tế Hàn-Việt tổ chức từ 17 đến 22 tháng 10 năm 1994tại hai địa điểm Seoul và trấn Hoa Sơn (tỉnh Hoàng Hải) có sự t ...