Dịch não tủy

Tài liệu Dịch não tủy thuộc giáo trình Kỹ thuật xét nghiệm vi sinh lâm sàng các bệnh phẩm khác nhau nhằm trình bày các nội dung chính: lấy và chuyên chở dịch não tủy và thấy được tính cấp thiết phải gửi dịch não tủy đến phòng thí nghiệp.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Dịch não tủy Kyõ thuaät xeùt nghieäm vi sinh laâm saøng caùc beänh phaåm khaùc nhau DÒCH NAÕO TUÛYMuïc tieâu· Laáy vaø chuyeân chôû dòch naõo tuyû vaø thaáy ñöôïc tính caáp thieát phaûi göûi gaáp dòch naõo tuyû ñeán phoøng thí nghieäm ñeå caáy ngay ñeå taêng cô hoäi baét ñöôïc vi khuaån gaây beänh.· Thöïc hieän ñöôïc ñaày ñuû caùc böôùc ñeå khoâng boû soùt caùc cô hoäi phaùt hieän caùc taùc nhaân vi khuaån gaây beänh nhôø bieát ñöôïc qui trình thöïc hieän vi sinh laâm saøng maãu dòch naõo tuyû, nhôø vaäy coù theå· Phaùt hieän ñöôïc caùc taùc nhaân thöôøng gaây vieâm maøng naõo muû duø caùc taùc nhaân naøy ña soá raát laø khoù moïc vì bieát duøng caùc phöông tieän caàn thieát vaø thích hôïp nhaát ñeå thöïc hieän ñöôïc xeùt nghieäm vi sinh laâm saøng dòch naõo tuyû.Chæ ñònh choïc doø dòch naõo tuûy (DNT) khaûo saùt vi sinh laâm saøng¦ DNT neân ñöôïc choïc doø ñeå khaûo saùt vi sinh laâm saøng tröôùc caùc beänh nhaân coù caùc trieäu chöùng nghi ngôø vieâm maøng naõo.¦ Khoâng neân choïc doø DNT tröôùc caùc beänh nhaân coù daáu hieäu gia taêng aùp löïc noäi soï. Daáu hieäu naày ñöôïc khaùm phaù qua soi ñaùy maét thaáy gai thò bò phuø neà.Thôøi ñieåm choïc doø DNT¦ Caøng sôùm caøng toát, ngay sau khi coù chaån ñoaùn laâm saøng.¦ Tröôùc khi beänh nhaân duøng khaùng sinh ñieàu trò heä thoáng.Caùch laáy vaø chuyeân chôû¦ DNT phaûi ñöôïc choïc doø bôûi moät baùc só chuyeân khoa, phöông phaùp voâ truøng.¦ 5-10ml DNT ñöôïc laáy vaøo 2 loï voâ truøng naép chaët (coù theå duøng tube naép vaøng voâ truøng hay tube Eppendorf biopure) roài göûi ngay ñeán phoøng thí nghieäm, khoâng chaäm treã. Moät loï khaûo saùt vi khuaån hoïc vaø moät loï khaûo saùt sinh hoùa teá baøo.¦ Coù theå caáy ngay taïi giöøông vôùi chai 2 maët thaïch caáy DNT vaø caùc dòch khoâng taïp nhieãm (xem höôùng daãn vaø qui trình söû duïng chai 2 maët thaïch caáy DNT vaø caùc dòch khoâng taïp nhieãm) 52 Kyõ thuaät xeùt nghieäm vi sinh laâm saøng caùc beänh phaåm khaùc nhauQuan saùt ñaïi theåGhi nhaän caùc tính chaát ñaïi theå cuûa DNT, nhö laø:¦ Trong, keo¦ Ñuïc, muû¦ Vaøng, hay vaøng chanh¦ Coù maùu, coù sôïi fibrin, coù caënKhaûo saùt vi khuaån hoïc Khaûo saùt vi khuaån hoïc theo caùc böôùc sau 1. Söûa soaïn beänh phaåm Ö Neáu DNT ñuïc, khoâng caàn ly taâm. Ö Caùc tröôøng hôïp khaùc, ly taâm DNT 10 ñeán 15 phuùt ôû toác ñoä cao nhaát cuûa maùy ly taâm baøn. Laáy phaàn caën khaûo saùt vi theå vaø nuoâi caáy, phaàn nöôùc laøm phaûn öùng hoùa mieãn dòch phaùt hieän khaùng nguyeân hoøa tan vaø laøm phaûn öùng sinh hoùa. 2. Khaûo saùt vi theå Ö Laøm pheát soi töôi Nhoû moät gioït caën ly taâm vaøo lame kính, ñaäy lamelle leân. Ñoïc döôùi quang tröôøng x400, ñoùng bôùt hay haï bôùt tuï quang ñeå thaáy roõ ñoä töông phaûn. Tìm: Baïch caàu (ña nhaân hay lympho), hoàng caàu Vi khuaån, naám men Ñôn baøo (Naegleria fowleri) Neáu coù naám men nghi Cryptococcus neoformans, quan saùt dòch naõo tuûy döôùi gioït möïc taøu hay vôùi nigrosin 20% Ö Laøm pheát nhuoäm Gram Khaùng acid (neáu coù yeâu caàu) Keát quaû pheát nhuoäm vaø keát quaû soi töôi phaûi thoâng baùo ngay cho Baùc só ñieàu trò. 53 Kyõ thuaät xeùt nghieäm vi sinh laâm saøng caùc beänh phaåm khaùc nhau 3. Caáy phaân laäp vi khuaån gaây beänh Ö Vì laø maãu beänh phaåm khoâng bò ngoaïi nhieãm neân coù theå caáy nhieàu maàm caáy. Ö Coù theå chæ caàn caáy vaøo thaïch naâu coù boå sung XV (CAXV), uû ôû nhieät ñoä 35-37oC trong bình neán. Ö Neáu khoâng coù ñieàu kieän maø DNT laø cuûa treû con, coù theå caáy vaøo hoäp BA coù vaïch moät vaïch S. aureus thaúng goùc vôùi ñöôøng caáy maàm caáy ñeå kích thích H. influenzae moïc ñöôïc, uû ôû nhieät ñoä 35-37oC trong bình neán. Ö Phaàn DNT coøn laïi coù theå caáy löu döï phoøng (back-up) vaøo dung dòch BHI. Ö Theo doõi lieân tieáp trong toái ña 3 ngaøy, baát cöù luùc naøo coù söï hieän dieän cuûa khuùm vi khuaån, tieán haønh ñònh danh vaø khaùng sinh ñoà. Neáu coù ñieàu kieän, ñònh type hay group huyeát thanh cuûa vi khuaån. Ö Vì vieâm maøng naõo muû (VMNM) laø moät beänh nguy hieåm, ñe doïa tính maïng, neân moät khi coù vi khuaån moïc thì phaûi tieán haønh nhuoäm Gram khuùm vi khuaån vaø keát hôïp vôùi tính chaát khuùm vi khuaån moïc treân moâi tröôøng phaân laäp, phaûi traû lôøi keát quaû taïm thôøi cho Baùc só laâm saøng ngay. Ö Neáu coù yeâu caàu tìm C. neoformans, caá ...