Dịch vụ kế toán Việt Nam thời kỳ hội nhập kinh tế quốc tế

Bài viết đề cập đến tình hình phát triển ngành DVKT hiện nay trên thế giới, tình hình phát triển hoạt động DVKT tại Việt Nam và những dịch vụ đang được cung cấp tại Việt Nam về kế toán. Qua đó, bài viết đề xuất một số giải pháp nhằm thúc đẩy phát triển DVKT tại Việt Nam trong điều kiện hội nhập kinh tế quốc tế.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Dịch vụ kế toán Việt Nam thời kỳ hội nhập kinh tế quốc tế CHÍNH SÁCH & THỊ TRƯỜNG TÀI CHÍNH- TIỀN TỆ Dịch vụ kế toán Việt Nam thời kỳ hội nhập kinh tế quốc tế Phạm Thị Minh Tuệ Ngày nhận: 09/11/2017 Ngày nhận bản sửa: 12/03/2018 Ngày duyệt đăng: 22/03/2018 Trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế và toàn cầu hoá, dịch vụ kế toán (DVKT) có thể cung cấp lẫn nhau giữa các quốc gia trên thế giới. Tuy nhiên, DVKT là ngành sử dụng lao động có trình độ cao, ảnh hưởng đến sự xét đoán tính minh bạch thông tin tài chính của khách hàng, vì vậy nhiều rào cản về dịch vụ được đặt ra với người lao động thuộc ngành nghề này. Bài viết đề cập đến tình hình phát triển ngành DVKT hiện nay trên thế giới, tình hình phát triển hoạt động DVKT tại Việt Nam và những dịch vụ đang được cung cấp tại Việt Nam về kế toán. Qua đó, bài viết đề xuất một số giải pháp nhằm thúc đẩy phát triển DVKT tại Việt Nam trong điều kiện hội nhập kinh tế quốc tế. Từ khoá: dịch vụ kế toán, kế toán, dịch vụ 1. Tình hình phát triển ngành dịch vụ kế toán trên thế giới heo Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (Organization for Economic Cooperation and Development- OECD), thị trường quốc tế cho DVKT bị chi phối bởi các hãng kiểm toán lớn nhất thế giới, còn gọi là nhóm “Big Four”, hiện diện tại nhiều quốc gia trên © Học viện Ngân hàng ISSN 1859 - 011X thế giới, nơi họ là những nhà cung cấp DVKT hàng đầu. Từ năm 2014, OECD sử dụng chỉ số Hạn chế thương mại dịch vụ (Services Trade Restrictiveness Index- STRI) như là một cơ sở cho việc phân tích về tác động của các hạn chế thương mại đến sự phát triển của dịch vụ nói chung cũng như DVKT nói riêng trong xu thế toàn cầu hoá. Năm 2016, OECD đã thực hiện phân tích về các rào cản thương mại dịch vụ ở 44 quốc gia, gồm 35 nước thành 25 viên của OECD và 9 quốc gia khác (Brazil. Trung Quốc, Colombia, Costa Rica, Ấn Độ, Indonesia, Lithuania và Nam Phi). Các quốc gia này thuộc 22 khu vực kinh tế mà hoạt động thương mại dịch vụ ước tính chiếm khoảng 80% giá trị thương mại dịch vụ toàn cầu. Rào cản thương mại dịch vụ của các nước này được mô tả qua Hình 1. Hình 1 cho thấy nhiều nước có chỉ số STRI cao hơn mức trung bình đối với dịch vụ ngoại thương. Các nước có chỉ Tạp chí Khoa học & Đào tạo Ngân hàng Số 190- Tháng 3. 2018  CHÍNH SÁCH & THỊ TRƯỜNG TÀI CHÍNH - TIỀN TỆ Hình 1. Chỉ số STRI đối với dịch vụ kế toán năm 2016 tại các nước thành viên OECD và một số quốc gia khác Nguồn: STRI Sector Brief: Accounting services- OECD Hình 2. Hoạt động nhập khẩu và xuất khẩu dịch vụ kế toán tại Vương quốc Anh giai đoạn 2006- 2016 Nguồn: “The Accountancy profession in UK”. số STRI năm 2016 thấp hơn năm 2014 thể hiện đã có cải cách đáng kể về thủ tục hành chính khi có các quy định minh bạch hơn. DVKT là một ngành nghề đòi hỏi người lao 26 Số 190- Tháng 3. 2018 động có tay nghề cao và phải được cấp phép khi tham gia vào thị trường tại một quốc gia nào đó. Nhiều nước có những cải cách thấy rõ đối với DVKT, như Nhật Bản đã bãi bỏ yêu cầu ít nhất một thành viên hội đồng quản trị của tổ chức cung cấp DVKT phải là người cư trú, Hàn Quốc giảm bớt việc kiểm soát vốn. Tuy nhiên, một số nước lại gia Tạp chí Khoa học & Đào tạo Ngân hàng  CHÍNH SÁCH & THỊ TRƯỜNG TÀI CHÍNH - TIỀN TỆ tăng rào cản liên quan đến việc rút ngắn thời gian lưu trú của các nhà cung cấp DVKT tại nước sở tại. 37 quốc gia cho phép thời gian lưu trú từ 3- 6 tháng và tối đa không quá 3 năm. Với Hàn Quốc và Thổ Nhĩ Kỳ, hai nước có chỉ số STRI cao nhất, rào cản đối với các chuyên gia DVKT nước ngoài là rất lớn khi họ quy định chỉ cấp giấy phép cho những người có quốc tịch trong nước, giấy phép cần phải được thực hành và người được cấp phép phải nắm giữ cổ phần trong công ty kế toán hoặc kiểm toán. Từ các vấn đề trên, OECD hiện đang kêu gọi các quốc gia tiến hành cải cách, dỡ bỏ các rào cản trong lĩnh vực dịch vụ nói chung và DVKT nói riêng để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế tại các quốc gia, củng cố chuỗi giá trị toàn cầu và mang lại lợi nhuận. Tại Vương quốc Anh, ngoài nhu cầu của thị trường trong nước, ngành DVKT Anh thực hiện xuất khẩu ra nước ngoài với giá trị rất lớn. Năm 2016, giá trị xuất khẩu DVKT khoảng 1,8 tỷ bảng Anh, tăng 59% trong vòng năm năm kể từ 2011, gấp đôi con số giá trị DVKT nhập khẩu khoảng 850 triệu bảng Anh[3]. Con số này cho thấy DVKT thúc đẩy tích cực đến cán cân thương mại của Anh. Giá trị của DVKT cung cấp cho nước ngoài cao hơn nhiều so với giá trị DVKT mua từ nước ngoài. Điều này càng làm nổi bật vị thế dẫn đầu ngành DVKT của Vương quốc Anh. Sự phát triển ấn tượng của DVKT ở Vương Tạp chí Khoa học & Đào tạo Ngân hàng quốc Anh được mô tả qua Hình 2. 2.1. Nội dung dịch vụ kế toán tại Việt Nam 2. Ngành dịch vụ kế toán tại Việt Nam Tại Việt Nam, DVKT hiện nay bao gồm: - DVKT cho doanh nghiệp nội địa, bao gồm: Dịch vụ soát xét và hoàn thiện chứng từ, sổ sách, lập Báo cáo tài chính; kế toán thuế (lập và nộp báo cáo thuế, kê khai và nộp thuế, dịch vụ hoàn thuế…); đánh giá mức độ khách quan, trung thực của báo cáo tài chính, báo cáo kế toán của một chủ thể nhất định phục vụ mục đích nộp thuế, tham gia liên doanh, liên kết, hợp đồng hợp tác kinh doanh...; tư vấn về kế toán và thuế; tư vấn lựa chọn phần mềm kế toán; tư vấn, xây dựng mô hình tổ chức bộ máy kế toán và tổ chức công tác kế toán; tư vấn, xây dựng hệ thống thông tin kinh tế nội bộ phục vụ công tác quản trị doanh nghiệp; rà soát, phân tích, cải tổ, hợp lý hóa bộ máy kế toán đã có sẵn; tư vấn thực hiện công tác kế toán; kiểm tra, soát xét thông tin kế toán phục vụ yêu cầu thanh tra, kiểm tra, quyết toán thuế; cho thuê kế toán trưởng; bồi dưỡng nghiệp vụ kế toán, cập nhật kiến thức kế toán; tư vấn tài chính; tư vấn áp dụng công nghệ thông tin về kế toán… - DVKT cho doanh nghiệp có yếu tố nước ngoài hoặc doanh nghiệp nội địa cung cấp thông tin kế toán ra nước ngoài. Khi có các thay đổi trong hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp như sáp nhập, mua bán lại, mở rộng kinh doanh, áp dụng các Theo Lu ...