Điều trị nội khoa - ĐIỀU TRỊ RỐI LOẠN NƯỚC – ĐIỆN GIẢI

MỘT SỐ KHÁI NIỆM CƠ BẢN Dịch trong cơ thể Nước chiếm 60% cân nặng cơ thể đối với nam & 50% đối với nữ Phân phối dịch: + Khoảng nội bào: chiếm 2/3 tổng + Khoảng ngoại bào: chiếm 1/3 tổng lượng dịch Trong đó: Khoảng gian bào chiếm 4/5 Trong mạch máu chiếm 1/5 Nồng độ thẩm thấu: Là nồng dộ các chất hòa tan trong dịch, tạo thành trương lực thẩm thấu được đó bằng đơn vị miliosmol/L Thành phần các chất hòa tan: Dịch nội bào chủ yếu gồm Kali, Magne Dịch ngoại bào chủ yếu gồm Natri, chlorur...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Điều trị nội khoa - ĐIỀU TRỊ RỐI LOẠN NƯỚC – ĐIỆN GIẢI ÑIEÀU TRÒ ROÁI LOAÏN NÖÔÙC – ÑIEÄN GIAÛI MOÄT SOÁ KHAÙI NIEÄM CÔ BAÛN Dòch trong cô theå Nöôùc chieám 60% caân naëng cô theå ñoái vôùi nam & 50% ñoái vôùi nöõ Phaân phoái dòch: + Khoaûng noäi baøo: chieám 2/3 toång + Khoaûng ngoaïi baøo: chieám 1/3 toång löôïng dòch Trong ñoù: Khoaûng gian baøo chieám 4/5 - Trong maïch maùu chieám 1/5 - Noàng ñoä thaåm thaáu: Laø noàng doä caùc chaát hoøa tan trong dòch, taïo thaønh tröông löïc thaåm thaáu ñöôïc ñoù baèng ñôn vò miliosmol/L Thaønh phaàn caùc chaát hoøa tan: Dòch noäi baøo chuû yeáu goàm Kali, Magne Dòch ngoaïi baøo chuû yeáu goàm Natri, chlorur Söï phaân phoái dòch trong cô theå: Chòu aûnh höôûng bôûi caùc yeáu toá sau: Söï thaåm thaáu: laø söï di chuyeån cuûa nöôùc qua maøng thaåm thaáu töø vuøng coù noàng ñoä thaåm thaáu thaáp sang vuøng coù noàng ñoä thaåm thaáu thaáp 159 Söï khueách taùn: cho pheùp moät chaát di chuyeån qua maøng thaám töø vuøng coù noàng ñoä chaát naøy cao sang vuøng coù noàng ñoä thaáp Thaêng baèng Gibbs – Donnan: Dòch noäi baøo chöùa nhieàu protein mang ñieän tích aâm hôn gian baøo neân seõ giöõ nhieàu ion döông khueách taùn ñöôïc nhö Na+, K+ vaø giaûm caùc ion aâm nhö Cl- Löïc starling: Huyeát aùp ~ 35mmHg ôû ñaàu ñoäng maïch cuûa mao maïch & ~ 25mmHg ôû ñaàu tónh maïch cuûa mao maïch nöôùc vaø chaát khueách taùn seõ khueách taùn ra khoûi mao maïch ôû ñaàu ñoäng maïch vaøo khoaûng gian baøo, vaø ~ 90% seõ ñöôïc taùi haáp thu laïi ôû ñaàu tónh maïch Bôm Natri: Na+ naèm ôû khoaûng ngoaïi baøo coù noàng ñoä cao seõ khueách taùn vaøo noäi baøo coù noàng ñoä thaáp. Thöïc teá khuynh höôùng naøy ñaõ khoâng xaûy ra nhôø bôm Na+ ôû maøng teá baøo tích cöïc ñaåy Na+ ra khoûi teá baøo vaø keùo K+ ñi vaøo teá baøo ROÁI LOAÏN NATRI – NÖÔÙC: A.Hypernatremia: khi Na+ maùu > 150mmol / L Nguyeân nhaân: Giaûm löôïng nöôùc uoáng vaøo: Beänh nhaân roái loaïn tri giaùc - Beänh lyù, ñöôøng tieâu hoùa (ung thö thöïc quaûn, noân oùi nhieàu …) - Taêng löôïng nöôùc maát: qua Ñöôøng hoâ haáp: - Thôû nhanh khi soát Duøng maùy thôû Ñöôøng thaän: - Duøng lôïi tieåu Beänh lyù oáng thaän Ñaùi tao nhaït 160 Ñöôøng tieâu hoùa: - Tieâu chaûy – noân oùi Taêng löôïng Natri laáy vaøo: Duøng NaCl öu tröông hoaëcø NaHCO 3 (thöôøng gaëp trong ñieàu trò hoân meâ tieåu ñöôøng diabetic ketoacidosis) Trieäu chöùng laâm saøng: Chuû yeáu laø trieäu chöùng cuûa heä thaàn kinh bao goàm kích thích, meät moûi, giaät cô, roái loaïn tri giaùc, co giaät, hoân meâ Coù theå coù trieäu chöùng cuûa dö nöôùc (phuø …) hoaëc thieáu nöôùc (moâi khoâ, maét truõng, khaùt, maát ñoä caêng da …) Ñieàu trò: Treân BN coù trieäu chöùng maát nöôùc, löôïng nöôùc maát ñöôïc tính nhö sau: Nöôùc maát = 0,6 x P (Kg) x [1 – 140 /Na+ maùu] Toác ñoä buø: Löôïng nöôùc maát seõ ñöôïc buø trong 48 – 72h, ½ löôïng nöôùc maát seõ ñöôïc cho trong 24h ñaàu. Khi buø Na+ chuù yù Na+ maùu seõ khoâng ñöôïc giaûm > 0,5mml /L / h vaø >12mmol/ L / 24h vì neáu Na+ maùu giaûm nhanh quaù seõ gaây phuø naõo Loaïi dòch buø: Neáu coù aûnh höôûng huyeát ñoäng (giaûm huyeát aùp tö theá, tuït huyeát aùp, - thieåu voâ nieäu) buø dòch ñaàu tieân baèng NaCl 0,9% IV Huyeát ñoäng oån ñònh, buø baèng dung dòch Dextrose 5% hoaëc NaCl - 0,45% baèng ñöôøng uoáng B.Hyponatremia: khi Na+ maùu < 135mmol / L 1. Phaân loaïi vaø nguyeân nhaân: 161 a) Osmolality nöôùc tieåu thaáp (50 – 180mOsm /L) Uoáng nöôùc quaù nhieàu do beänh taâm lyù (psychogenic water drinking) b) Osmolality nöôùc tieåu cao ( > Osmolality maùu) Na+ nöôùc tieåu > 40mEq /L: + Daáu hieäu maát nöôùc (+): do Duøng lôïi tieåu Beänh thaän maát Na+ Suy thöôïng thaän (beänh Addison) Lôïi tieåu thaåm thaáu + Daáu hieäu maát nöôùc (-): do Suy giaùp Thuoác SIADH ( syndrome of inappropriate antidiuretic hormone secretion) Na+ nöôùc tieåu < 20mEq /L: + Daáu hieäu maát nöôùc (+): do Maát nöôùc ngoaøi thaän (noân oùi, tieâu chaûy, …) Maát nöôùc vaøo khoaûng thöù ba (boûng, vieâm trung caáp, taéc ruoät, daäp cô, …) + Daáu hieäu maát nöôùc (-): BN phuø nhieàu Suy tim öù huyeát Xô gan coå höôùng Hoäi chöùng thaän hö Giaû haï Na+ maùu ( Pseudohyponatremia) c) Ñöôøng maùu cao laøm noà ...