Điều trị nội khoa - XỬ TRÍ BỆNH NHÂN ĐA NIỆU

Đa niệu (polyuria) khi lượng nước tiểu 3lít/24h. Triệu chứng này thường kèm theo triệu chứng uống nhiều (polydipsia)Sự bài tiết nước tiểu phụ thuộc vào hormone thần kinh AVP (arginin – vasopressin) hay ADH (antidiuretic hormone) được tổng hợp ở vùng hạ đồi.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Điều trị nội khoa - XỬ TRÍ BỆNH NHÂN ĐA NIỆU XÖÛ TRÍ BEÄNH NHAÂN ÑA NIEÄU I. ÑÒNH NGHÓA: Ña nieäu (polyuria) khi löôïng nöôùc tieåu > 3lít/24h. Trieäu chöùng naøy thöôøng keøm theotrieäu chöùng uoáng nhieàu (polydipsia) II. CÔ CHEÁ BEÄNH SINH: Söï baøi tieát nöôùc tieåu phuï thuoäc vaøo hormone thaàn kinh AVP (arginin – vasopressin)hay ADH (antidiuretic hormone) ñöôïc toång hôïp ôû vuøng haï ñoài. 1. Taùc duïng cuûa AVP: Giöõ nöôùc vaø coâ ñaëc nöôùc tieåu baèng taùi haáp thu nöôùc ôû ñoaïn xa cuûa oáng goùp thaän. Taêng tính thaám cuûa oáng goùp thaän ñoái vôùi ure, goùp phaàn vaøo vieäc taïo ra 1 gradien giöõa voû vaø tuûy thaän giuùp taùi haáp thu nöôùc döôùi taùc duïng cuûa AVP. Taêng taùi haáp thu Na taïi nhaùnh leân cuûa quai Henle  Coù taùc duïng co maïch (ôû noàng ñoä cao) trong tröôøng hôïp haï huyeát aùp traàm troïng hay trong ñieàu trò vôõ tónh maïch thöïc quaûn. 2. Ñieàu hoøa tieát AVP: Ñieàu hoøa baèng aùp löïc thaåm thaáu maùu: 364 Khi thay ñoåi noàng ñoä caùc chaát hoaø tan trong huyeát töông thay ñoåi aùp löïc thaåm thaáu maùu  taùc ñoäng leân caùc thuï theå thaåm thaáu ôû haï ñoài ñieàu hoøa söï toång hôïp vaø phoùng thích AVP. Ñieàu hoøa baèng theå tích huyeát töông:  *Giaûm theå tích huyeát töông  taùc ñoäng leân caùc thuï theå ôû nhó traùi vaø tónh maïch phoåi taïo nhöõng xung thaàn kinh leân vuøng haï ñoài  taêng phoùng thích AVP. *Taêng theå tích huyeát töông seõ öùc cheá caùc xung thaàn kinh treân  giaûm phoùng thích AVP gaây lôïi nieäu vaø ñieàu chænh ñöôïc tình traïng dö theå tích. Ñieàu hoøa baèng thuï theå caûm aùp (baroreceptor)  Khi coù tình traïng haï huyeát aùp, seõ taùc ñoäng leân caùc thuï theå caûm aùp taïi ñoäng maïchcaûnh vaø ñoäng maïch chuû  taêng phoùng thích AVP  co maïch  taêng huyeát aùp Ñieàu hoøa thaàn kinh:  Nhieàu chaát daãn truyeàn thaàn kinh trong haï ñoài vaø 1 soá neuropeptides aûnh höôûng ñeánsöï phoùng thích ADH nhö Acetylcholin, Histamine, Angiotensin II, bradykinin laøm taêngsöï phoùng thích AVP. Tuoåi: ngöôøi lôùn tuoåi coù söï taêng noàng ñoä AVP trong huyeát töông khieán nguy cô giöõ nöôùc vaø haï Na maùu deã xaûy ra ôû ngöôøi > 60 tuoåi Aûnh höôûng cuûa thuoác:  *Moät soá thuoác kích thích söï phoùng thích AVP nhö : Nicotine, Morphine,cyclophosphamide, clorfirate, chlorpropamide, vincristine, vinblastine, vaø thuoác choángtraàm caûm 3 voøng 365 *Moät soá thuoác öùc cheá söï phoùng thích AVP nhö: chlorpromazine, Reserpin,phenytoin III. NGUYEÂN NHAÂN: 1. Ña nieäu thaåm thaáu: Tieåu ñöôøng  Caùc chaát khaùc: mannitol  2. Uoáng nhieàu (Polydipsia) Voâ caên  Thaàn kinh  Beänh haï ñoài (Sarcoidosis)  Thuoác: Auticholinergic, chlorpromazine  3. Ñaùi thaùo nhaït trung öông: Nguyeân phaùt  Thöù phaùt:  + Chaán thöông soï naõo + U vuøng tuyeán yeân, haï ñoài + Toån thöông do phaãu thuaät vuøng tuyeán yeân, haï ñoài + Nhieãm truøng: vieâm naõo – maøng naõo 4. Ñaùi thaùo nhaït do thaän:366 Nguyeân phaùt  Thöù phaùt:  + Beänh lyù thaän + Beänh lyù chuyeån hoùa (  celci huyeát,  Kali huyeát ) IV. ÑAËC ÑIEÅM LAÂM SAØNG: Uoáng nhieàu: thöôøng keøm theo caùc roái loaïn taâm thaàn, ñieån hình laø hoäi 1.chöùng PIP: Roái loaïn taâm thaàn ( psychosis )   Natri maùu khoâng thöôøng xuyeân ( intermittent hyponatremia )  Uoáng nhieàu ( Polydispsia)  Caän laâm saøng coù taêng tieát AVP vaø coù theå coù söï taêng nhaïy caûm cuûa thaän vôùi AVP.Ngoaøi ra moät soá thuoác höôùng thaân coù theå gaây taêng tieát AVP khoâng thích hôïp. 2. Ñaùi thaùo nhaït trung öông: Nguyeân phaùt: thöôøng tìm thaáy khaùng theå, khaùng AVP  Thöù phaùt: sau chaán thöông hoaëc phaãu thuaät ña nieäu thöôøng xaûy ra ñoät ngoät sau khi toån thöông, keùo daøi vaøi ngaøy roài trôû laïi bình thöôøng sau vaøi ngaøyñeán vaøi tuaàn. Hieám khi ñaùi thaùo nhaït trôû thaønh vónh vieãn. Beänh nhaân uoáng moät so ...