Điều trị tắc động mạch phổi cấp bằng heparin không phân đoạn theo Aptt đích

Tắc động mạch phổi là một cấp cứu đòi hỏi phải được chẩn đoán sớm và điều trị ngay. Nghiên cứu này nhằm đánh giá tình hình điều trị tắc động mạch phổi cấp bằng heparin không phân đoạn theo aPTT đích khuyến cáo của Hội Tim mạch Châu Âu. Đây là nghiên cứu mô tả loạt ca bệnh.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Điều trị tắc động mạch phổi cấp bằng heparin không phân đoạn theo Aptt đíchTẠP CHÍ NGHIÊN CỨU Y HỌCĐIỀU TRỊ TẮC ĐỘNG MẠCH PHỔI CẤPBẰNG HEPARIN KHÔNG PHÂN ĐOẠN THEO aPTT ĐÍCHTrịnh Thị Thu Hiền, Nguyễn Quang Tùng, Hoàng Bùi HảiTrường Đại học Y Hà NộiTắc động mạch phổi là một cấp cứu đòi hỏi phải được chẩn đoán sớm và điều trị ngay. Nghiên cứu nàynhằm đánh giá tình hình điều trị tắc động mạch phổi cấp bằng heparin không phân đoạn theo aPTT đíchkhuyến cáo của Hội Tim mạch Châu Âu. Đây là nghiên cứu mô tả loạt ca bệnh. Có 20 bệnh nhân đáp ứngtiêu chuẩn lựa chọn vào nghiên cứu. Tổng số lần làm aPTT là 408, trung bình 20,4 ± 13 lần (1 - 49), trong đócó 291/408 (71,3%) lần chỉnh liều heparin theo phác đồ và 117/408 (28,7%) lần theo kinh nghiệm, không cóbệnh nhân nào bị chảy máu hoặc tử vong trong quá trình điều trị. Tỷ lệ đạt mục tiêu aPTT khi chỉnh theophác đồ là 182/291 (62,5%), cao hơn theo kinh nghiệm 44/107 (37,6%) (p < 0,05). Tỷ lệ aPTT dưới ngưỡng54/291 (18,6%) khi chỉnh theo phác đồ thấp hơn khi chỉnh theo kinh nghiệm 49/117 (42,9%) (p < 0,05). Tỷ lệaPTT trên ngưỡng không có sự khác biệt giữa hai nhóm (p > 0,05). Liều heparin trung bình của nhóm điềuchỉnh theo phác đồ 902,3 ± 329 UI/giờ cao hơn không có ý nghĩa thống kê so với nhóm không theo phác đồ750,0 ± 318 UI/giờ (p > 0,05). Kết luận của nghiên cứu là điều chỉnh heparin theo phác đồ của Hội tim mạchchâu Âu có tỷ lệ đạt mục tiêu cao hơn, liều heparin không khác biệt so với điều chỉnh theo kinh nghiệm.Từ khóa: Tắc động mạch phổi, phác đồ heparin, aPTTI. ĐẶT VẤN ĐỀđoạn cấp đến giai đoạn ổn định, từ điều trị choTắc động mạch phổi cấp là một bệnh lí cấpđến dự phòng [3]. Hiện nay có rất nhiều thuốccứu thường gặp với tỉ lệ tử vong cao [1]. Từchống đông được phép sử dụng cho điều trịnhững năm 1990 trở lại đây đã có nhiềutắc động mạch phổi; tuy nhiên từng trườngnghiên cứu và thử nghiệm lâm sàng được tiếnhợp, từng thời điểm cần phải sử dụng các loạihành cùng với các phương tiện khoa học kĩthuốc chống đông khác nhau cho hợp lí, chothuật hiện đại giúp cho việc chẩn đoán và điềuphù hợp với diễn biến lâm sàng với mục đíchtrị trở nên rõ ràng hơn, tỉ lệ tử vong giảm đitối ưu hiệu quả chống đông trong khi vẫn đảmđáng kể [1; 2]. Mặc dù vậy, ngay cả khi đượcbảo tính an toàn. Dù đã có nhiều thuốc chốngđiều trị thì tỉ lệ tử vong do tắc động mạch phổiđông mới như heparin trọng lượng phân tửcấp vẫn còn từ 2 – 8% [1]. Bên cạnh cácthấp, fondaparinux tiêm dưới da, thuốc chốngphương pháp điều trị tái tưới máu phổi như sửđông mới đường uống… nhưng heparindụng thuốc tiêu sợi huyết, phẫu thuật lấykhông phân đoạn vẫn là một thuốc kinh điểnkhuyết khối hay lấy huyết khối qua catheter thìkhông thể thiếu cho điều trị tắc động mạchthuốc chống đông vẫn là phương tiện điều trịphổi cấp. Trong các trường hợp đặc biệt nhưkinh điển không thể thay thế được từ giaibệnh nhân đang có tình trạng chảy máu khókiểm soát, suy thận, rối loạn đông máu cầnĐịa chỉ liên hệ: Hoàng Bùi Hải, Khoa Cấp cứu - Hồi sứctích cực, Bệnh viện Đại học Y Hà NộiEmail: hoangbuihai@hmu.edu.vnNgày nhận: 14/12/2016Ngày được chấp thuận: 26/2/2017130chỉnh liều liên tục, rối loạn huyết động, cầncan thiệp ngoại khoa thì heparin không phânđoạn lại thể hiện được sự ưu việt, đó là khởiphát tác dụng nhanh, hết tác dụng nhanh, cóTCNCYH 106 (1) - 2017TẠP CHÍ NGHIÊN CỨU Y HỌCthước đo hiệu quả chống đông rõ ràng quathời gian thromboplastin hoạt hóa từng phần(aPTT) và hết tác dụng hoàn toàn khi sử dụngthuốc đối kháng protamine sulfat [3 - 5]. Chínhnhững ưu điểm này mà hướng dẫn mới nhấtcủa hiệp hội tim mạch châu Âu 2014 đãTiêu chuẩn chọn bệnh nhân- Tuổi: ≥ 18 tuổi được chẩn đoán xác địnhtắc động mạch phổi cấp bằng phim cắt lớp vitính động mạch phổi. Được dùng heparinkhông phân đoạn trong giai đoạn cấp của bệnh.khuyến cáo sử dụng heparin không phânTiêu chuẩn loại trừđoạn ngay ở những bệnh nhân có nghi ngờ- Bệnh nhân và gia đình không đồng ýtắc động mạch phổi cấp nguy cơ cao và cótham gia vào nghiên cứu.khả năng sử dụng thuốc tiêu sợi huyết [1].Có hai cách chọn liều heparin là dựa vàocân nặng và liều cố định, nhưng phác đồ chọnliều dựa vào cân nặng được ưa chuộng hơnvì dễ kiểm soát được aPTT trong vùng điều trịhơn [6].- Bệnh nhân có tiền sử dị ứng với cácthuốc trong quy trình điều trị.- Tiền sử giảm tiểu cầu liên quan đến sửdụng heparin.2. Phương phápSử dụng heparin qua đường truyền tĩnhmạch có tác dụng nhanh nhưng chỉnh liềuThời gian và địa điểm nghiên cứukhông phải đơn giản, có 60% bệnh nhân dùngNghiên cứu được thực hiện từ tháng 6heparin không đạt được aPTT điều trị trong 24năm 2013 đến tháng 9 năm 2016 tại Khoagiờ đầu [7] nên Hội Tim mạch Châu Âu nămCấp cứu và Hồi sức tích cực, Bệnh viện Đại2008 đã đưa ra khuyến cáo phác đồ sử dụnghọc Y Hà Nội.heparin không phân đoạn tới nay phác đồ nàyđang được ứng dụng rộng rãi trên thế giới, kểcả Việt Nam. Tuy nhiên, đặc điểm về thể trạngcũng như đáp ứng về chuyển hóa thuốc làkhác nhau giữa các chủng tộc. Vì thế, câu hỏicấp thiết cần đặt ra đó là phải hiệu chỉnh liềuThiết kế nghiên cứuNghiên cứu mô tả loạt ca bệnh, theo dõidọc, so sánh trước và sau điều trị.Số lượng mẫu trong nghiên cứu: Cỡ mẫuthuận tiện, thu thập theo trình tự thời gian.ra sao, dựa vào cơ sở nào để phương phápđiều trị này đạt hiệu tốt nhất ở người châu ÁQuy trình nghiên cứumà cụ thể là Việt Nam [8 - 10]. Ở Việt NamBệnh nhân được chọn vào trong nghiênchưa có tác giả nào nghiên cứu về khía cạnhcứu sẽ được điều trị bằng heparin chuẩn vànày.Vì vậy nghiên cứu này được tiến hànhđược chỉnh liều theo aPTT đích dựa theonhằm mục tiêu đánh giá tình hình điều trị tắckhuyến cáo của Hiệp hội Tim mạch Châu Âuđộng mạch phổi cấp bằng heparin không phânvà Hội Tim mạch Việt Nam [1; 9]. Trong đóđoạn theo aPTT đích theo khuyến cáo củaheparin điều trị như sau:Hiệp hội Tim mạch Châu Âu. ...