Điều Trị và Chẩn đoán bệnh tuyến giáp bằng Iốt (iodine) Đồng Vị Phóng Xạ

Tuyến giáp trạng nằm ở cổ, phía trước, dưới yết hầu. Nhiệm vụ chính của tuyến giáp trạng là sản xuất nội tiết tố tuyến giáp: Triiodothyronine (T3) và Tetraiodothyronine (T4) còn gọi là Thyroxine. Những nội tiết tố này ảnh hưởng tơí nhiều chức năng trong cơ thể như làm cơ thể nảy nở và tăng trưởng, dinh dưỡng, dậy thì (puberty), chức năng cơ quan, sinh sản, và nhiệt độ cơ thể. Tuyến giáp trạng tổng hợp T3 và T4 lấy từ chất iot (Iodine) trong máu. Tổng hợp và tiết (secretion) nội tiết tố tuyến giáp...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Điều Trị và Chẩn đoán bệnh tuyến giáp bằng Iốt (iodine) Đồng Vị Phóng XạĐiều Trị và Chẩn đoán bệnh tuyến giáp bằng I- ốt (iodine) Đồng Vị Phóng Xạ Tuyến giáp trạng nằm ở cổ, phía trước, dưới yết hầu. Nhiệm vụ chínhcủa tuyến giáp trạng là sản xuất nội tiết tố tuyến giáp: Triiodothyronine (T3)và Tetraiodothyronine (T4) còn gọi là Thyroxine. Những nội tiết tố này ảnhhưởng tơí nhiều chức năng trong cơ thể như làm cơ thể nảy nở và tăngtrưởng, dinh dưỡng, dậy thì (puberty), chức năng cơ quan, sinh sản, và nhiệtđộ cơ thể. Tuyến giáp trạng tổng hợp T3 và T4 lấy từ chất iot (Iodine) trongmáu. Tổng hợp và tiết (secretion) nội tiết tố tuyến giáp điều chỉnh bởi TSH(thyroid stimulating hormone) do tuyến yên phía trước (anterior pituitary)sản xuất. Điều tiết nội tiết tố tuyến yên phần lớn tùy thuộc mức T3 và T4.Khi chất T3 và T4 tăng cao trong máu sẽ giảm sản xuất TSH từ tuyến yên,do đó giảm nội tiết tố (T3 và T4) trong máu. Bệnh Tuyến Giáp Tuyến Giáp Hoạt Động Quá Mức hay Cường Giáp (Hyperthyroidism) Nội tiết tố tuyến giáp tăng cao quá mức trong máu. Triệu chứng thần kinh căng thẳng (nervousness), mệt mỏi, giảm cân,và không chịu được nóng (heat intolerance). Gây nên bởi: -Bệnh Grave’s -Bướu giáp -Viêm giáp Tuyến Giáp hoạt động thấp hay Nhược giáp (Hypothyroidism): Mức nội tiết tố tuyến giáp hạ thấp trong máu. Triệu chứng: -Thiếu chất i-ốt trong thức ăn -Viêm giáp kinh niên do bệnh miễn dịch (autoimmune origin) tựđộng. Ung Thư tuyến Giáp : -U bướu ác tính tuyến giáp -Phụ nữ bị ung thư tuyến giáp cao gấp 3 lần đàn ông -Phần lớn ung thư tuyến giáp có thể chữa khỏi được -Ung thư giáp thường thấy nhiều nhất là loại mao mạch (capillary) vànang (follicular). Triệu chứng: khan tiếng, đau cổ, cổ lớn, sưng mặt và khó thở, hokhông dứt. Nguyên nhân: không rõ, có thể do bị nhiễm xạ thấp lâu năm. Chẩn đoán bệnh Tuyến Giáp : -Thử máu -Siêu âm -Chụp hình tuyến giáp và đếm độ phóng xạ do tuyến giáp thu nhận(thyroid Imaging and uptake) -Sinh thiết Điều trị bệnh tuyến giáp: -Chữa bệnh dùng thuốc (Medical treatment) -Giải phẫu -Điều trị bằng đồng vị phóng xạ i-ốt. Trong bài này chỉ nói về vấn đề định bệnh và chữa bệnh bằng đồng vịphóng xạ i-ốt Điều Trị và Chữa Bệnh tuyến giáp bằng đồng vị phóng xạ i-ốt Đồng vị phóng xạ i-ốt đã được dùng điều trị bệnh giáp trạng từ năm1930. Ngày nay dùng đồng vị phóng xạ i-ốt để chẩn bệnh và chữa bệnhtuyến giáp có kết quả hiệu nghiệm hơn. Hiện chỉ có 2 đồng vị vị phóng xạ i-ốt được dùng cho bệnh tuyến giáp là i-ốt 123 (I 123) và i-ốt 131 (I 131). I-ốt I 123: do máy nguyên tử Cyclotron sản xuất Có năng lượng gamma 159 keV Thời gian bán hủy (half life) là 13.3 giờ I-ốt 131: sản xuất do lò phản ứng hạt nhân (nuclear reactor) bằng cáchphân tách đồng vị phóng xạ Uranium 235 Có năng lượng gamma là 363 keV và Năng lượng 0.606 MeV hạt beta Thời gian bán hủy là 8 ngày Cả 2 đồng vị phóng xạ I 123 và I 131 đều ở dạng muối sodium đểtrong viên nang hay dạng nước (capsule or liquid). I 131 vừa có năng lượng gamma cao, thời gian bán hủy dài, đồng thơìcòn sinh ra những hạt beta, cho nên gần I 131 có nguy cơ ảnh hưởng tơí sứckhoẻ đặc biệt ung thư tuyến giáp. Chẩn đóan Bệnh tuyến giáp Đo độ phóng xạ của i-ốt hấp thu vào tuyến giáp (thyroid uptake): -đo chức năng tuyến giáp bằng cách xác định tỉ số phóng xạ i-ốt thunhận trong tuyến giáp -Tỷ lệ phóng xạ I-ốt thu nhận giữ trong tuyến giáp trạng trực tiếp đobiến dưỡng của tuyến giáp dể xác định tuyến giáp hiện trong tình trạng hoạtđộng quá mức, hoạt động yếu hay viêm giáp. -Giá trị độ phóng xạ thu nhận trong tuyến giáp có d ùng để tính liềulượng phóng xạ i-ốt cần dùng để điều trị bệnh giáp trạng hoạt động quá mứchay ung thư giáp trạng. Chụp hình tuyến giáp (thyroid imaging) hay nhấp nháy đồ (scanning)tuyến giáp Dùng để ước lượng kích thước, hình dáng và vị trí tuyến giáp. Có thể dùng I 131 hay I 123 để đo độ phóng xạ thu nhận trong tuyếngiáp hay chup hình giáp. Nhưng các bác sĩ phần lớn thích dùng I 123 hơn đểgiảm nhiễm xạ. Chú ý: Technetium 99m cũng có thể dùng để chụp hình tuyến giáp. Phương Pháp Đo Độ Phóng Xạ thu nhận trong tuyến giáp Cần coi lại tiểu sử thuốc men của bệnh nhân để tránh phản ứng t ươngtác của thuốc bệnh nhân đang dùng và i-ốt phóng xạ. Cần phải biết tiểu sử nếu trước đây bệnh nhân đã dùng những chất cảnquang hay những thuốc uống hay đồ ăn chứa nhiều chất i-ốt trước khi thửnghiệm đo độ phóng xạ thu nhận trong tuyến giáp hay chụp hình tuyến giáp. Bệnh nhân không ăn uống gì 3 giờ trước khi thử nghi ...