Dinh dưỡng và thực phẩm: Vitamin

Bộ sách của Bác Sĩ Nguyễn Ý Đức có thể nói là một thành quả rất đáng khen về cả hai mặt khoa học cũng như thực dụng, bởi vì nó đáp ứng được cả tính chính xác của một tác phẩm khoa học cũng như tính dễ hiểu của một tài liệu hướng dẫn dành cho quảng đại quần chúng. Khi giới thiệu bộ sách này đến với quý độc giả, chúng tôi hy vọng là nó sẽ mang lại những kiến thức bổ ích và thiết thực ngay trong cuộc sống hằng ngày, giúp cho quý vị...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Dinh dưỡng và thực phẩm: Vitamin VITAMINToång quaùt Vitamin laø nhöõng chaát höõu cô caàn thieát cho söï taêngtröôûng vaø duy trì söùc khoûe cô theå. Vitamin goùp phaàn ñieàuhaønh chöùc naêng cuûa caùc cô quan, boä phaän trong cô theå. Teân goïi vitamin coù nguoàn goác tieáng La-tinh, laø söïkeát hôïp cuûa hai töø vita (coù nghóa laø ñôøi soáng) vaø amino(coù nghóa laø chaát dinh döôõng caàn thieát). Haàu heát caùcvitamin caàn phaûi ñöôïc cung caáp töø thöùc aên, vì cô theå conngöôøi khoâng theå toång hôïp ñöôïc, tröø hai loaïi vitamin Dvaø K. Ñieàu may maén laø trong thöïc phaåm coù ñuû caùc loaïivitamin. Maëc duø ta chæ caàn moät löôïng vitamin raát nhoû, nhönglöôïng nhoû ñoù giöõ vai troø raát quan troïng cho söï sinh toàncuûa cô theå. Khoâng coù vitamin thì nhöõng sinh vaät cao caápnhö loaøi ngöôøi khoâng theå toàn taïi. Sau ñaây laø moät soá chöùc naêng cuûa vitamin: – Goùp phaàn vaøo vieäc caáu taïo teá baøo maùu, xöông vaø raêng. 47 Dinh döôõng vaø thöïc phaåm – Ñieàu haønh coù hieäu quaû nhöõng chöùc naêng cuûa tim vaø heä thaàn kinh, taêng cöôøng thò löïc cuûa maét. – Giuùp cô theå bieán thöïc phaåm thaønh naêng löôïng. – Giöõ vai troø xuùc taùc trong caùc heä thoáng sinh hoùa vaø coù nhieäm vuï chuyeån hoùa naêng löôïng ñeå giuùp caùc teá baøo vaø moâ hoaøn thaønh chöùc naêng raát caàn thieát cho söùc khoûe cuûa con ngöôøi. – Ngoaøi ra, vitamin coøn coù chöùc naêng hoã trôï cô theå söû duïng caùc khoaùng chaát, chaát ñaïm, chaát boät ñöôøng vaø nöôùc. Coù 13 loaïi vitamin chính. Ñoù laø vitamin A, C, D,E, K vaø taùm vitamin thuoäc nhoùm B nhö B1 (thiamin),B2 (riboflavin), B3 (niacin), B5 (acid pantothenic), B6(pyridoxine), B12 (cobalamin), folacin (acid folic) vaøbiotin. Ñaëc bieät, vitamin A vöøa coù trong thöïc phaåm nhö thòt,tröùng... laïi cuõng coù ôû daïng goïi laø caroten trong thöïc vaät.Khi ñöôïc ñöa vaøo cô theå, caroten ñöôïc bieán thaønh vitaminA. Caroten coù raát nhieàu trong caø roát, rau xanh, caø chua...Caroten laø moät chaát choáng oxy hoùa raát höõu hieäu. Ngoaøi ra, coøn moät soá chaát khoâng laø vitamin nhöngcoù chöùc naêng gaàn gioáng nhö vitamin, chaúng haïn nhöflavonoid, carnitin, coenzyme, inositol. Coù 2 nhoùm vitamin. Nhoùm hoøa tan trong chaát beùo nhöcaùc vitamin A, D, E vaø K, vaø nhoùm hoøa tan trong nöôùcgoàm coù vitamin C vaø caùc vitamin B.48 Vitamin Ñaëc tính naøy raát quan troïng, vì cô theå toàn tröõ caùcvitamin hoøa tan trong chaát beùo ôû gan vaø moâ beùo töôngñoái laâu hôn, neân tình traïng thieáu huït caùc vitamin nhoùmnaøy chaäm xaûy ra. Coøn caùc vitamin hoøa tan trong nöôùcchæ toàn taïi moät thôøi gian ngaén trong cô theå neân caàn ñöôïcboå sung thöôøng xuyeân ñeå traùnh caùc beänh gaây ra do thieáunhöõng vitamin nhoùm naøy. Ña soá vitamin raát deã bò söùc noùng vaø aùnh saùng huûyhoaïi. Do ñoù, trong quaù trình toàn tröõ vaø naáu nöôùng thöïcphaåm moät soá vitamin bò maát ñi. Söï maát maùt caøng lôùn khithöïc phaåm ñöôïc toàn tröõ döôùi aùnh saùng, söùc noùng hoaëckhoâng ñöôïc öôùp laïnh, baûo quaûn ñuùng caùch. Vitamin hoøa tan trong chaát beùo coù tính chaát oån ñònhhôn vitamin hoøa tan trong nöôùc khi thöïc phaåm ñöôïc naáunöôùng. Ví duï, khi ñun soâi thì löôïng vitamin hoøa tan trongnöôùc bò phaân huûy trong nöôùc noùng, cho neân muoán duy trìlöôïng vitamin naøy thì khoâng neân naáu thöùc aên quaù laâu,quaù chín vaø chæ neân naáu vôùi ít nöôùc. Moãi vitamin ñeàu coù chöùc naêng rieâng. Trong moät soátröôøng hôïp, vaøi loaïi vitamin coù taùc duïng töông hoã nhöngkhoâng theå thay theá cho nhau ñöôïc. Ví duï: – Vitamin D coù hieäu quaû toát hôn neáu duøng chung vôùi vitamin A. – Caëp vitamin D vaø A hoaït ñoäng toát hôn neáu coù söï hieän dieän cuûa vitamin B. 49 Dinh döôõng vaø thöïc phaåm – Vitamin E ñöôïc taêng hieäu naêng khi ñi chung vôùi vitamin D vaø A. – Vitamin C coù aûnh höôûng ñeán taùc duïng cuûa vitamin A. – Khi thieáu vitamin B1 thì söï haáp thuï caùc vitamin khaùc trong cô theå gaëp trôû ngaïi. Maëc duø cô theå caàn vitamin, nhöng vitamin khoâng theåthay theå thöïc phaåm. Khoâng coù thöïc phaåm thì nhöõngvitamin khoâng ñöôïc cô theå haáp thuï vaøo caùc heä thoáng sinhhoùa ñeå laøm nhieäm vuï bieán naêng. Vitamin khoâng cungcaáp naêng löôïng (calori) vaø khoâng coù khaû naêng töï noù laømtaêng tröôûng cô theå nhö chaát ñaïm, chaát beùo, carbohydrat,khoaùng chaát vaø nöôùc. Vì vai troø quan troïng cuûa vitamin ñoái vôùi cô theå nhö ñaõnoùi treân, ta neân xeùt qua töøng loaïi hoaëc nhoùm vitamin ñeåbieát chuùng coù nhöõng chöùc naêng gì cuõng nhö nhu caàu cu ...