“Doanh chủ” như là người “bầu sô”

“Nếu người lãnh đạo vẫn quan niệm thuê người chỉ để làm theo ý mình, họ có quyền ban phát, ra lệnh mà không nghĩ rằng nhân viên cũng là cộng sự/partner, cũng là một “diễn viên” trong “vở kịch doanh nghiệp”, thì doanh nghiệp khó tìm và giữ được người tài, tâm huyết” -
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
“Doanh chủ” như là người “bầu sô” “Doanh chủ” như là người “bầu sô”“Nếu người lãnh đạo vẫn quan niệm thuê người chỉ để làm theo ýmình, họ có quyền ban phát, ra lệnh mà không nghĩ rằng nhânviên cũng là cộng sự/partner, cũng là một “diễn viên” trong “vởkịch doanh nghiệp”, thì doanh nghiệp khó tìm và giữ được ngườitài, tâm huyết” - ông Trần Sĩ Chương đưa ra một góc nhìn kháctrong quá trình xây dựng chiến lược nhân sự.Ông Trần Sĩ Chương hiện là Phó Chủ tịch Công ty Le &Associates chuyên cung ứng các giải pháp nguồn nhân lực; sánglập viên mạng Kingbee đồng thời ông cũng là thành viên trongHội đồng Cố vấn của VNR500.Những vai diễn trong “vở kịch doanh nghiệp”- Chúng ta vẫn thường nghe chủ doanh nghiệp ta thán về vấn đềnhân sự của họ như thiếu tinh thần trách nhiệm, tinh thần đồngđội, khó tìm được người gắn bó lâu bền, đãi ngộ bao nhiêu cũngkhông đủ..., cá nhân ông nghĩ sao về những điều này?Những điều này có thể làm chúng ta ngộ nhận rằng chúng tađang có một vấn đề bất thường nhưng ở Mỹ, ở Pháp, hầu như ởđâu cũng vậy. Có chăng vì đất nước chúng ta đang phát triểnnhanh, từ một khởi điểm thấp, cho nên có nhiều cái thiếu, cungchưa đuổi kịp cầu, đặc biệt là trong vấn đề nhân sự cấp cao.Trước tiên chúng ta nên làm rõ một số định nghĩa: Doanh chủ”thực sự là một “Entrepreneur”, là người bỏ vốn liếng ra làm ăn,chịu rủi ro trực tiếp (từ Doanh chủ theo tôi được biết là do một sốdoanh nhân trẻ ở TP.HCM đặt ra khi họ tổ chức CLB Doanh chủcách đây vài năm). Họ là những người nhạy bén, biết nắm bắtthời cơ, chấp nhận rủi ro để thành công, hoặc thất bại, là thànhphần tạo nên tính năng động trong nền kinh tế thị trường.Còn Doanh nhân là một từ chung, chỉ người làm công việc kinhdoanh, bao gồm cả người làm thuê chuyên nghiệp (dù làCEO/TGĐ, người quản lý cấp cao nhưng chỉ làm thuê) hoặc viênchức nhà nước đang quản lý một doanh nghiệp.Nhiều cuộc bàn luận, hội thảo về vấn đề nhân sự thường đặt vấnđề về con người được thuê để làm việc và những chiêu thức đểthuê được người giỏi và làm sao giữ chân họ.Nhưng một vế khác của vấn đề, quan trọng và mang tính quyếtđịnh hơn để doanh doanh nghiệp thành công trong chính sáchnhân sự là thái độ của người chủ doanh nghiệp: họ quan niệmnhư thế nào về văn hóa doanh nghiệp và vai trò của con người,từ người trợ lý, người Phó giám đốc đến những nhân sự ở cấpdưới nữa?Nếu hoạt động doanh nghiệp được xem như một vở kịch thìngười chủ doanh nghiệp thực ra chỉ là một người “bầu sô”.Chuyện chính của “bầu sô” là tìm cho được một kịch bản hay, locơm áo gạo tiền và tìm cho được một đạo diễn (CEO) giỏi và phùhợp với vở kịch của mình.Người CEO chuyên nghiệp sẽ tiếp tục lo tuyển diễn viên, chuyênviên sân khấu, ánh sáng, âm nhạc, đạo diễn sân khấu... để hoànthành vở diễn thành công nhất. Vai trò của mỗi người phải đượcphân định rõ ràng, minh bạch, cũng như chính sách về lương,thưởng.Nếu người chủ cứ nghĩ là họ là ông chủ thì có quyền ban phát,tùy tiện trong hành vi của mình, mà không nghĩ rằng nhân viêncũng là cộng sự/partner, cũng là diễn viên, thành tố quan trọngtrong “vở kịch doanh nghiệp” như người đóng vai lãnh đạo, thìdoanh nghiệp khó có được chiến lược nhân sự hiệu quả.Những cuốn sách dạy “Làm thế nào để…?” (How to…?) phần lớnchỉ dạy hành vi. Nhưng hành vi trong đối xử giữa con người vớicon người là cái đi sau và phải đến một cách tự nhiên, không thểthay thế được tư duy và thái độ đúng đắn, là cái phải đi trước. Cóthái độ đúng thì mới có hành vi đúng để tạo ra được kết quả nhưý muốn. CEO là một vị trí chuyên nghiệp cực kỳ thử thách, đòi hỏi phải được đào tạo bài bản, có nhiều kỹ năng (cả kỹ năng cứng lẫn mềm) và lượng kinh nghiệm rất lớn mới có khả năng “đạo diễn” tốt.Doanh chủ ngộ nhận khi kiêm cả “vai” CEO- Có một thực tế ở Việt Nam hiện nay là trong nhiều doanhnghiệp, chủ đầu tư thường kiêm luôn vai CEO chuyên nghiệp,ông nghĩ sao về thực tế này?Dù một số chủ đầu tư có thể có khả năng làm CEO tốt nhưng tôinghĩ đa số là không.Người giàu nhất thế giới, ông Bill Gates, từ ngày khởi nghiệpkhông bao giờ đảm nhận chức vụ CEO, mà chỉ làm Chủ tịchHĐQT chuyên trách một số vấn đề kỹ thuật mà ông ta có thếmạnh. Có lẽ đây là yếu tố quyết định sự thành công của ông vìnếu ông ta ôm đồm làm CEO thì có lẽ ông cũng không có đượcmột Microsoft như ngày hôm nay.CEO là một vị trí chuyên nghiệp cực kỳ thử thách, đòi hỏi phảiđược đào tạo bài bản, có nhiều kỹ năng (cả kỹ năng cứng lẫnmềm) và lượng kinh nghiệm rất lớn mới có khả năng “đạo diễn”tốt.Thông thường ở những nước kinh tế đang phát triển từ một khởiđiểm hầu như zero như ở nước ta thì cơ hội kinh doanh đếnnhanh và nhiều. Nhiều Doanh chủ thành công nhanh trong giaiđoạn này, thành thử họ dễ bị ngộ nhân sự may mắn trong thànhcông của họ nhờ thời cuộc với khả năng lãnh đạo.Vì vậy, khi nền kinh tế phát triển hơn và doanh nghiệp của họ lớnhơn thì những yêu cầu về khả năng lãnh đạo trở nên phức tạphơn, phải bài bản hơn, chuyên môn hơn, đến lúc đó họ gặp khókhăn.Ngoài ra, hoàn cảnh lịch sử, xã hội, kinh tế khó khăn đã tạo chocon người tính vị kỷ quá cao để sinh tồn. Từ đó cái “Vốn xã hội”(lòng tin giữa con người với con người và với tập thể xã hộichung quanh) thấp ảnh hưởng tiêu cực đến tính đoàn kết trongxã hội.Vì vậy nhiều Doanh chủ khi khởi nghiệp không dám sử dụngngười lạ, thường dựa vào người quen, người thân mặc dù có thểhọ biết là họ đang không dùng đúng người cho đúng việc, hoặc làgiao việc nhưng không tin. Nhân viên không được tin thì sẽ khôngmạnh dạn chịu trách nhiệm và làm hết sức cho công việc củamình.Một điểm nữa là ở một xã hội có truyền thống văn hóa kinh doanhmang nặng tính tiểu nông, tính tùy tiện cao, chưa quen tư duy hệthống, thì đa số thấy xa lạ với những giá trị tư duy hệ thống vàkhó định lượng được giá trị đó ở đâu mà không thấy được giá trịthì khôn ...