Độc tố SEB (Staphylococcal enterotoxin B) của vi khuẩn tụ cầu vàng

Mục tiêu nghiên cứu của bài viết nhằm chế tạo que thử nhanh phát hiện độc tố SEB của vi khuẩn tụ cầu. Đối tượng và phương pháp: nghiên cứu sử dụng các kháng thể đơn dòng kháng độc tố SEB của vi khuẩn Staphylococcus aureus.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Độc tố SEB (Staphylococcal enterotoxin B) của vi khuẩn tụ cầu vàngTẠP CHÍ Y - DƢỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 3-2016ĐỘC TỐ SEB (Staphylococcal enterotoxin B)CỦA VI KHUẨN TỤ CẦU VÀNGHoàng Cao Sạ*; Hoàng Đặng An Sinh**; Phạm Đức Minh***TÓM TẮTMục tiêu: chế tạo que thử nhanh phát hiện độc tố SEB của vi khuẩn tụ cầu. Đối tượng vàphương pháp: nghiên cứu sử dụng các kháng thể đơn dòng kháng độc tố SEB của vi khuẩnStaphylococcus aureus. Que thử hoạt động dựa trên nguyên lý phản ứng mi n dịch khángnguyên-kháng thể xảy ra trên màng mỏng. So sánh khả năng phát hiện của que thử với kỹthuật ELISA trên mẫu nhi m SEB. Kết quả: que thử có khả năng phát hiện độc tố SEB ở nồngđộ 50 ng/ml, có độ đặc hiệu 100%. Ở nồng độ 50 ng/ml và 25 ng/ml của độc tố SEB trên mẫuthử, que thử có độ nhạy lần lượt là 95% và 57% so với kỹ thuật ELISA. Kết luận: Học việnQuân y đã bước đầu chế tạo thành công que thử nhanh phát hiện độc tố SEB của vi khuẩn tụcầu với quy mô trong phòng thí nghiệm. Que thử nhanh có giá thành thấp, d sử dụng, khảnăng áp dụng cao trong thực ti n y học và cộng đồng.* Từ khóa: Vi khuẩn tụ cầu; Độc tố vi khuẩn tụ cầu; Que thử nhanh.Development of a Rapid Test to Detect SEB (Staphylococcalenterotoxin B)SummaryObjectives: To produce lateral flow test for rapid detection of SEB (Staphylococcal enterotoxin B).Subjects and methods: This study uses monoclonal antibody against SEB. The lateral testoperate based on antigen-antibody immune response on a thin membrane. The detection abilityof the test strip was compared with ELISA on SEB-contaminated samples. Results: The lateralflow tests have the ability to detect SEB at concentrations of 50 ng/ml and a specificity of 100%.At the concentration of 50 ng/ml and 25 ng/ml of SEB toxin in the samples, the test strip has arespective sensitivity of 95% and 57%; compared to ELISA. Conclusion: Military MedicalUniversity has initial successfully made the lateral flow test to detect SEB toxin of Staphylococcusaureus. The strips are low-cost, easy to use and have high applicability in practice andcommunity medicine.* Key words: Staphylococcus aureus; SEB; Lateral flow test.* Bệnh viện Đa khoa TP. Nam Định** Học viện Quân y*** Bệnh viện Quân y 103Người phản hồi (Corresponding): Phạm Đức Minh (drminh103@yahoo.com)Ngày nhận bài: 24/01/2016; Ngày phản biện đánh giá bài báo: 02/03/2016Ngày bài báo được đăng: 08/03/201644TẠP CHÍ Y - DƢỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 3-2016ĐẶT VẤN ĐỀTrong các tác nhân gây ngộ độc thựcphẩm do độc tố vi sinh vật, độc tố SEB(Staphylococcal enterotoxin B) của vi khuẩntụ cầu vàng là nguyên nhân hay gặp, có thểgây sốc độc tố dẫn đến tử vong [1, 7].Ngoài nguy cơ gây ngộ độc thực phẩm,vi khuẩn tụ cầu vàng còn có thể gâynhi m khuẩn huyết do chủng đa khángthuốc rất nguy hiểm, tỷ lệ tử vong cao [8].Trong hoạt động quân sự, độc tố vi khuẩntụ cầu còn có nguy cơ sử dụng trực tiếpnhư một vũ khí sinh học nguy hiểm.Tại Hoa Kỳ, S. aureus là 1 trong 5 tácnhân gây bệnh hàng đầu liên quan đếnbệnh truyền qua thực phẩm. Trung tâmKiểm soát và Ngăn ngừa Bệnh (CDC) ướctính hàng năm có khoảng 240.000 bệnhnhân với 1.000 ca nhập viện và 6 trườnghợp tử vong liên quan đến ngộ độc thứcăn do tụ cầu vàng [7].Tại Việt Nam, tình hình vệ sinh an toànthực phẩm đang ở mức báo động, ngộđộc thực phẩm trong cộng đồng do độc tốcủa tụ cầu vàng thường xuyên xảy ra [1].Chính vì vậy, phát hiện độc tố vi khuẩn tụcầu vàng trong thực phẩm và một sốbệnh phẩm khác giúp cho quá trình chẩnđoán, điều trị và dự phòng đạt kết quảcao [1, 4].Hiện nay, que thử nhanh đã và đangchiếm ưu thế trong ứng dụng y học vàcác lĩnh vực liên quan. Nguyên lý của quethử nhanh được Singer và Plotz (1956)[6] khởi đầu nghiên cứu và phát triển,cho đến nay nghiên cứu có nhiều cải tiến.Đối tượng phát hiện và nguyên liệu chếtạo que thử nhanh không chỉ dừng lại ởkháng nguyên, kháng thể mà có thể làcác sợi Oligos [5]. Với ưu điểm giá thànhthấp, d áp dụng, độ chính xác cao, quethử nhanh đang là mục tiêu của nhiềuphòng thí nghiệm cũng như các công tysản xuất sản phẩm liên quan đến sinhhọc phân tử. Học viện Quân y hiện đangquản lý và khai thác một hệ thống dâychuyền sản xuất que thử nhanh, bướcđầu chế tạo thành công một số loại quethử ứng dụng trong chẩn đoán [2, 4, 5].Hệ thống phun que thử (Arista, Hoa Kỳ),có khả năng hoạt động bán tự động hoặctự động hoàn toàn với công suất từ 1.000 10.000 que thử/24 giờ.Hiện tại có một số phương phápthường dùng để phát hiện vi khuẩn tụcầu vàng và độc tố SEB trong thực phẩmbao gồm: nuôi cấy; phương pháp ELISA;phương pháp khuếch đại gen (PCR), quethử nhanh [8]. Trong đó que thử nhanh cóưu thế trong sàng lọc và được ưu tiênsử dụng. Xuất phát từ những yêu cầu đó,đề tài nhằm: Chế tạo thành công que thửnhanh phát hiện độc tố SEB của vi khuẩntụ cầu với quy mô trong phòng thí nghiệm.ĐỐI TƢỢNG VÀ PHƢƠNG PHÁPNGHIÊN CỨU. Đối tượng nghiên cứu.- Độc tố chuẩn: độc tố SEB (Staphylococcalenterotoxin B) củ ...