Đời!... Mẹ sư... đời!

Phi rít một hơi thuốc lá xong, mới gật gù trong làn khói: - Phải rồi! Cái gì cũng phải lấy “Con người” là chính! Khói luẩn quẩn trong gian buồng hẹp. Mà một góc có hai chiếc giường cố nép vào nhau nhưng vẫn cồng kềnh. Còn góc bên, một chiếc bàn khấp khểnh nằm thu lu. Phi ngồi tiếp khách ở đó. Anh mặc budông kaki bạc, quần tím, cổ cuốn Phu-la chân rết nâu trắng. Vóc dáng anh cao lớn. Khuôn mặt to tướng, cặp mắt hơi nhỏ, miệng cũng nhỏ, lại viền tí ria mép, khiến...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Đời!... Mẹ sư... đời! Đời!... Mẹ sư... đời! TRUYỆN NGẮN CỦA TRẦN DẦNPhi rít một hơi thuốc lá xong, mới gật gù trong làn khói:- Phải rồi! Cái gì cũng phải lấy “Con người” là chính!Khói luẩn quẩn trong gian buồng hẹp. Mà một góc có hai chiếc giường cố nép vào nhaunhưng vẫn cồng kềnh. Còn góc bên, một chiếc bàn khấp khểnh nằm thu lu.Phi ngồi tiếp khách ở đó. Anh mặc budông kaki bạc, quần tím, cổ cuốn Phu-la chân rếtnâu trắng. Vóc dáng anh cao lớn. Khuôn mặt to tướng, cặp mắt hơi nhỏ, miệng cũng nhỏ,lại viền tí ria mép, khiến bộ mặt Phi nằng nặng lầm lầm. Phi là một nhà văn. Anh trạc 35,36 tuổi.Ngồi đối diện Phi là Huy, cũng nhà văn. Huy có lẽ dưới 30, dáng cao ngỏng gầy gò, quầnáo đại cán tím xỉn, càng nổi bật khuôn mặt khô khốc, vàng ệch.Hai văn sĩ đương đàm luận về vấn đề “Con người”. Huy nói:- Lâu lắm rồi, người ta hầu như quên cái điều dản dị là: “Tôn trọng con người”! Có lẽ đólà một “Kết quả” đau đớn của một thời chiến tranh đã qua. Con người khi đó chết như rạ.Nên bây giờ, người ta không quan tâm đến điều đó nữa. Người ta khô đi! Tình cảm ngườita cạn dần đi như suối cạn!Phi bổ sung cho bạn:- Chúng ta vừa được nhiều, nhưng cũng vừa mất nhiều trong chiến tranh! Nhưng có lẽ, lýdo căn bản vẫn là chúng ta để nhiều tệ tục phát triển! Sùng bái nào, chủ quan độc đoánnào... Những tệ đó đều xâm phạm con người! Con người bị hạ giá! Từ tình yêu, từ suynghĩ, từ ngôn luận, tất cả đều bị xâm phạm!Huy tán thành:- Phải! Có thể chiến tranh là nguyên nhân chính! Không biết Trung ương đã biết tới hiệntrạng này chưa?Phi giương con mắt nhỏ ra, giọng giải thích:- Thì chính những tệ lậu ấy đã ngăn cách Đảng với Quần chúng chứ sao! Đó là một tấmmàn đen bưng bít! Trung ương khó mà biết cho đủ đầy!Phi rót nước, buồn bã. Bộ mặt anh to, hai má phinh phính xị xuống như trẻ con, còn đôiria bên đôi má lại lộ ra nét nhàu của người đã già. Sự mâu thuẫn đó làm khuôn mặt Phingồ ngộ đáng yêu...Huy cũng hơi buồn... Hai nhà văn đương thành hai nhà đạo đức...Phi tiếp mạch suy tư day dứt:- Luân lý bị xúc phạm nặng nề... Không trọng người là không trọng cái gì cả!...Huy đặt một vấn đề khác:- Nhưng thế nào là trọng người? Vấn đề là ở chỗ đó! Trọng người bây giờ là đòi hỏi conngười phải thật đúng, phải thật tốt thì mới trọng đúng không?Phi gật gù:- Chính vấn đề là ở đó! Đòi con người toàn thiện toàn mỹ mới trọng tức là không muốntrọng con người!Phi phả khói thuốc, vẻ mặt anh rung mờ vì làn khói.- Chứ gì nữa? Trọng người tức là phải trọng con người trần tục. Con người trần tục..., rấttrần tục,... thì nó có đúng có sai, có tốt có xấu. Nó đầy tương lai nhưng cũng nặng dĩvãng... Có yêu được con người trần tục ấy thì mới có thể gọi là yêu người.Huy phát triển ý bạn:- Đúng lắm! Surhumain est inhumain! Cái gì siêu nhân đều là bất nhân! Chỉ yêu conngười lí tưởng tức là chỉ biết yêu con người giả, tức là giả dối trong tình yêu...Huy lại phát biểu:- Đúng thế! Cứ tìm trong cuộc đời này một người công nhân, nông dân y như trong sáchđể mà yêu thì ngàn đời chẳng kiếm tìm được ai!Phi lại phát triển:- Đúng lắm! Đó là chạy theo một ảo tưởng. Yêu một ảo tưởng. Mà lại bỏ mất hàng triệucon người thực... Đó là duy tâm... Đó là thả mồi bắt bóng...Hai văn sĩ thi nhau nói và... hút. Khói thuốc rẻ tiền khen khét cả cuộc thảo luận. Huy lạinghiêng bộ mặt khô vàng trên nền bộ quần áo tím xỉn. Anh đặt một vấn đề nữa:- Yêu con người trần tục, thế thì bạ ai cũng yêu à?Phi lại tròn xoe cặp mắt nhỏ, đôi ria ngó ngoáy, giải thích:- Chỉ trừ phía địch thôi. Đó là thứ trái cấm không được hái trong vườn hoa tình yêu. Cònphía bên ta thì được yêu hết, không trừ ai... Một người xấu nhất ở bên ta cũng đáng gọi:“Bạn ơi!’. Phải yêu người trong xã hội ta chứ! Tốt với xấu không phải là cái thước đotình yêu. Có khi đứa con hư, tật nguyền lại phải yêu hơn đứa con ngoan, khỏe khoắn ấychứ!...Trong khi hai người đương cao giọng đàm đạo như thế thì một người đàn bà khăn vuôngđen, áo bông đen, quần cũng đen đứng nép trong bóng tối ngoài buồng, qua kẽ cửa dòmvào. Xong chị ta đi xuống bếp, miệng lẩm bẩm:- Bẩy giờ hơn rồi! Khách với khứa!...Lát sau chị lại lên, lại dòm vào, lại vẫn thấy hai kẻ sĩ khoái trá trò chuyện rôm rả nhưpháo nổ. Người nọ khen người kia: “Đúng lắm!”. Người kia khen người nọ: “Đúng!Đúng!”. Rồi lại những chữ: “Con người, con người” cứ oang oang mãi không dừng. Rồithì khói thuốc bốc mờ cả bóng đèn điện trong gian buồng. Khói bay cả ra ngoài cửa làmkhét cả mũi chị. Chị lại bỏ xuống bếp, miệng lẩm bẩm:“Gần 8 giờ rồi! Con người với conngợm mãi!...”Gió lạnh rít qua con hẻm, thốc vào gian bếp. Người đàn bà đang nóng ruột lại càng tứctối. Chị ta là vợ Phi...Phi thì say sưa lắm rồi:- Trọng con người tức là đối xử với con người phải hết sức nhân đạo! Chụp mũ này, đaoto búa lớn này, mệnh lệnh này, đàn áp tư tưởng này ... v.v. Tất cả đều là những phươngpháp bất ...