Đổi mới để tiến tới phát triển đô thị bền vững

Dự báo quy mô dân cư, cùng các đối tượng cần có và địa điểm phân bố, dùng quy hoạch làm công cụ hỗ trợ để nâng cao an sinh xã hội. Từng bước nâng cao mức độ khai thác, sử dụng hợp lý tài nguyên, tăng cường tái tạo, cải thiện và giảm thiểu tác động tiêu cực tới môi trường, hướng tới nâng cấp hệ sinh thái xây dựng cho từng đô thị...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Đổi mới để tiến tới phát triển đô thị bền vữngĐỔI MỚI ĐỂ TIẾN TỚI PHÁT TRIỂN ĐÔ THỊ BỀN VỮNG ThS. Lê Quốc Anh Trường ĐH Kinh tế Quốc dân Lê Thị Trâm Anh ĐH New South Wales, Australia Tóm tắt Hơn 30 năm qua, phát triển bền vững đã trở thành vấn đề nóng, thành conđường phải chọn của hầu hết quốc gia, là thách thức lớn trong phát triển của nhiềuđô thị. Bởi không chỉ cần bền vững về kinh tế, mà còn phải bền vững về xã hội vàmôi trường, mà ba mặt này vốn có xu thế đánh đổi, loại trừ lẫn nhau. Ở nước ta, hệthống đô thị đã khá phát triển, nhưng nhiều đô thị tiềm ẩn nguy cơ không bền vững,với nhiều nguyên nhân. Để đáp ứng nhu cầu phát triển đô thị bền vững lớn và cấpbách, nước ta cần vận dụng cách mạng công nghiệp (CMCN) 4.0, dùng phân vùngkinh tế để phân định lại chức năng cho từng đô thị. Lấy đó làm hạt nhân tổ chứcquá trình kinh tế, thu gọn cơ cấu ngành, phục vụ các hiệp định thương mại tự do(FTA), thiết kế chính sách để thực hiện theo lộ trình. Dự báo quy mô dân cư, cùngcác đối tượng cần có và địa điểm phân bố, dùng quy hoạch làm công cụ hỗ trợ đểnâng cao an sinh xã hội. Từng bước nâng cao mức độ khai thác, sử dụng hợp lý tàinguyên, tăng cường tái tạo, cải thiện và giảm thiểu tác động tiêu cực tới môitrường, hướng tới nâng cấp hệ sinh thái xây dựng cho từng đô thị... Từ khóa: bền vững, đô thị, môi trường. 1. Đặt vấn đề Là nước tới năm 2018 mới có tỷ lệ thị dân 37,5%, thấp xa mức gần 50%chung của cả thế giới, nên vấn đề đẩy mạnh đô thị hóa ở Việt Nam là một đòi hỏi tấtyếu. Song với đất nước có quy mô diện tích trung bình, chỉ 331.221 km2, đứng thứ68/218 quốc gia và vùng lãnh thổ của thế giới, mà có đến 804 đô thị, thì lại làcon số khá cao. Trong đó nhiều đô thị ở trung du và miền núi hầu như chỉ làtrung tâm hành chính, hoạt động kinh tế đơn giản như là trung tâm thương mại,văn hóa của một huyện. Làm cho “số phận” nhiều thị trấn bị đe dọa khi nhà nướcđang cố gắng sáp nhập hàng chục huyện ở nhiều nơi. Bên cạnh đó, việc pháttriển của các đô thị lớn của nước ta, nhất là Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh,cũng rất không bền vững. Tình trạng ùn tắc giao thông vào giờ cao điểm “nhưcơm bữa”, không khí bụi bặm, thiếu nước sinh hoạt, điện phập phù, thiếu trườnghọc, bệnh viện diễn ra thường xuyên. Hiện tượng người già thiếu nơi sinh hoạt, 129trẻ em đá bóng dưới lòng đường, thiếu cây xanh, công viên, cứ mưa là úng ngập– là “chuyện thường ngày”. Nhiều con đường mới làm đã phải đào xới để lắpđiện nước, làm lại, hoặc thành đường cụt; nhiều nơi cột điện “mọc” dưới lòngđường. Bên cạnh đó, việc không thiếu nhà “hoang”; phải cưỡng chế nhiều dãynhà, khu phố; kiện cáo vì tranh chấp nhà đất - là chuyện không hiếm, gây tổnthất xã hội không nhỏ... Để góp phần khắc phục các bất ổn trên, hỗ trợ đô thịphát triển bền vững, thúc đẩy phát triển quốc gia, bài viết này tập trung nghiêncứu: (i) Đổi mới để phát triển đô thị bền vững ở nước phát triển chưa cao; (ii)Khái quát về phát triển đô thị bền vững ở Việt Nam, và (iii) Các giải pháp hỗ trợphát triển đô thị bền vững ở nước ta. 2. Tổng quan nghiên cứu, cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu Phát triển bền vững, quy hoạch đô thị, chuyển dịch cơ cấu ngành ở đô thị ởnước phát triển chưa cao - đều đã được nghiên cứu nhiều cả trong và ngoài nước.Song nghiên cứu tổng hợp ba nội dung trên trong một đô thị, trong bối cảnh cáchmạng công nghiệp (CMCN) 4.0 là khoảng trống cần nghiên cứu, có tính cấp thiết vàthực tiễn ở nước ta. Mặt khác, là chuyên đề phân tích trong lĩnh vực kinh tế, nên cơsở lý thuyết được dùng trong chuyên đề là kinh tế học, nhất là kinh tế vĩ mô, kinh tếvi mô, kinh tế đầu tư, kinh tế phát triển. Hơn nữa, chuyên đề phân tích ảnh hưởngcủa quy hoạch tới phát triển kinh tế, tới an sinh xã hội, tới môi trường ở đô thị ViệtNam trong bối cảnh hội nhập quốc tế sâu rộng và CMCN 4.0 phát triển. Nên còn cầndựa vào các văn kiện, quan điểm chính thống của Đảng, Chính phủ về quy hoạch,phát triển đô thị, thu hút đầu tư, hội nhập quốc tế, và bảo vệ môi trường. Đồng thời,cần các thông tin, nhìn nhận, đánh giá về các vấn đề trên, cùng các diễn biến củachúng của các cơ quan chuyên ngành, người tham gia, chuyên gia, nhà nghiên cứutrong các lĩnh vực tương ứng. Từ tài liệu thu t ...