Dự báo nhu cầu sử dụng nước cho các loại hình sử dụng đất trên lưu vực sông Srepok trong bối cảnh biến đổi khí hậu

Trong sản xuất nông nghiệp, vấn đề nước tưới được đặt lên hàng đầu, nhất là trong điều kiện biến đổi khí hậu (BĐKH) hiện nay. Mục tiêu của nghiên cứu này là dự báo được nhu cầu sử dụng nước của các loại sử dụng đất (LUT) chính trên lưu vực sông Srepok và đề xuất phương án sử dụng đất nông nghiệp nhằm hỗ trợ các nhà ra quyết định trong quản lý tổng hợp lưu vực sông.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Dự báo nhu cầu sử dụng nước cho các loại hình sử dụng đất trên lưu vực sông Srepok trong bối cảnh biến đổi khí hậuVietnam J. Agri. Sci. 2019, Vol. 17, No. 2: 126-136 Tạp chí Khoa học Nông nghiệp Việt Nam 2019, 17(2): 126-136 www.vnua.edu.vn DỰ BÁO NHU CẦU SỬ DỤNG NƯỚC CHO CÁC LOẠI HÌNH SỬ DỤNG ĐẤT TRÊN LƯU VỰC SÔNG SREPOK TRONG BỐI CẢNH BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU Nguyễn Thị Ngọc Quyên Khoa Nông Lâm nghiệp, Đại học Tây Nguyên Tác giả liên hệ: ngocquyendhtn@yahoo.com.vn Ngày nhận bài: 30.11.2018 Ngày chấp nhận đăng: 11.04.2019 TÓM TẮT Trong sản xuất nông nghiệp, vấn đề nước tưới được đặt lên hàng đầu, nhất là trong điều kiện biến đổi khí hậu(BĐKH) hiện nay. Mục tiêu của nghiên cứu này là dự báo được nhu cầu sử dụng nước của các loại sử dụng đất(LUT) chính trên lưu vực sông Srepok và đề xuất phương án sử dụng đất nông nghiệp nhằm hỗ trợ các nhà ra quyếtđịnh trong quản lý tổng hợp lưu vực sông. Nghiên cứu đã sử dụng phương pháp mô hình hóa dưới sự hỗ trợ củacông cụ CROPWAT 8.0 và quy trình đánh giá thích nghi tự nhiên đất đai. Mức tưới toàn vụ cho các LUT đã được 3tính toán cho năm hiện trạng (2015) với mức cao nhất là LUT lúa đông xuân 7.746 m /ha/vụ, dự báo cho tương lai(2045) thể hiện nhu cầu nước tưới có xu hướng giảm ở các mức độ khác nhau (11,7% đối với kịch bản thấp, 18,59%với kịch bản trung bình và 4,25% ở kịch bản cao) so với năm hiện trạng. Đồng thời, 3 bản đồ định hướng sử dụngđất nông nghiệp đã thể hiện diện tích và sự phân bổ không gian phù hợp với từng loại sử dụng đất cũng được đềxuất tương ứng với các kịch bản BĐKH như là một giải pháp ứng phó. Từ khóa: Biến đổi khí hậu, CROPWAT, loại sử dụng đất, lưu vực sông Srepok, nhu cầu nước. Prediction of Water Requirements for Land Use Types in Srepok River Basin in the Context of Climate Change ABSTRACT In agricultural production, irrigation water is at the forefront, especially in the context of climate change. Theobjective of this study was to predict the irrigation water requirements for the major land use types in the Srepokbasin and to propose agricultural land-use planning to support decision makers in integrated river basin managementtowards sustainable development. The modeling approach under the support of CROPWAT 8.0 and assessment ofnatural land adaptation process were applied in the study. Irrigation demand for coffee, pepper, cashew, rubber, tea,rice, maize and cassava were calculated in 2015 with highest value of 7.746 m3.ha-1.crop-1 for winter-spring rice. Theirrigation water was forecast for the future (2045) with decreasing trend in three scenarios (11.7% for low scenario,18.59% for average scenario and 4.25% in the high scenario) compared to the present period. Furthermore, threemaps for agricultural land-use that define suitable areas and spatial allocation of land use plans, were proposed withclimate change scenarios as a response solution. Keywords: Climate change, land use type, Srepok watershed, water requirement. cĄ cçu kinh tế, nông nghiệp vén đóng vai trò chû1. ĐẶT VẤN ĐỀ đäo (chiếm 43,98%), gçp 2 læn ngành công Lþu văc Srepok thuộc lãnh thổ Việt Nam nghiệp và 1,5 læn ngành dịch vý (Cýc Thống kênìm trên 3 tînh Đík Lík, Đík Nông và Lâm tînh Đík Lík, 2016). Tuy nhiên, nhiều nghiênĐồng vĆi tổng diện tích 1.191.438 ha. Có thể nói cĀu đã chî ra rìng, lþu văc Srepok sẽ chịu tácrìng, đåy là khu văc chìa khóa cûa vùng Tây động rçt lĆn cûa biến đổi khí hêu vĆi lþĉng mþaNguyên mà ć đó tài nguyên nþĆc và đçt đang mùa khô giâm mặc dù xu hþĆng chung lþĉngđþĉc khai thác đa mýc tiêu và mang läi lĉi ích mþa nëm và nhiệt độ nëm sẽ tëng trong tþĄngrçt lĆn phýc vý phát triển kinh tế-xã hội. Trong lai (Đào Nguyên Khôi, 2014; 2015) dén đến mçt126 Nguyễn Thị Ngọc Quyêncân bìng, khâ nëng thiếu hýt nguồn nþĆc tþĆi (Nguyễn Thị Ngọc Quyên và cs., 2016); qua quákhá lĆn (Tran, 2012a; 2012b). Thăc tế, đåy là trình khâo sát thăc địa, khan hiếm nþĆc đangvùng có lþĉng nþĆc phong phú vĆi tổng lþĉng diễn ra thþąng xuyên ć các khu văc thþĉng lþudòng chây trung bình nhiều nëm là 9,7 tỷ m3 vào ...