Dự báo thời gian sống sót của bệnh nhân ung thư vú di căn bằng mạng nơron và cây hồi quy một tiếp cận mới

Nghiên cứu về sự sống sót (survival analysis) là một nghiên cứu quan trọng trong điều trị bệnh, nhất là đối với những bệnh hiểm nghèo vì nó giúp người thầy thuốc có được những c.i tiến hợp lý trong quá trình điều trị bệnh nhằm kéo dài thời gian sống của bệnh nhân. Ung thư vú từ lâu nay đã được xem là một căn bệnh điển hình cần nghiên cứu sống sót và ngày càng được quan tâm nhiều hơn, thể hiện qua số lượng các công trình nghiên cứu không ngừng tăng lên. Thống kê trên toàn...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Dự báo thời gian sống sót của bệnh nhân ung thư vú di căn bằng mạng nơron và cây hồi quy một tiếp cận mới dù B¸O thêi gian sèng sãt cña bÖnh nh©n ung th− vó di c¨n b»ng m¹ng n¬ron vµ c©y håi quy - mét tiÕp cËn míi TrÞnh Quèc Anh2, Bernard Assenlain1, Thu Hoµng2 1 Institut Curie, Paris, France, 2 UniversitÐ RenÐ Descartes, Paris, France Chóng t«i ®· ph©n tÝch sè liÖu thu ®−îc tõ 1477 bÖnh nh©n n÷ trªn 18 tuæi bÞ ung th− vó biÓu m« cã di c¨n ®−îc ®iÒu trÞ b»ng nhiÒu liÖu ph¸p kh¸c nhau t¹i ViÖn Curie, Paris (Ph¸p) tõ n¨m 1977 ®Õn 1998 ®Ó nghiªn cøu kh¶ n¨ng sèng sãt vµ sö dông c©y håi quy vµ m« h×nh m¹ng n¬ ron trong ®ã cã 15 n¬ ron tiÕp nhËn th«ng tin tõ 14 yÕu tè ®−îc chän vµ cã yÕu tè thêi gian ®Ó x¸c ®Þnh nguy c¬ tö vong thevoooo«o thêi gian cña bÖnh nh©n. ViÖc kÕt hîp hai ph−¬ng ph¸p thèng kª ®Ó nghiªn cøu thêi gian sèng sãt cña bÖnh nh©n cho kÕt qu¶ tèt h¬n m« h×nh Cox vµ cho thÊy mèi liªn quan tiÒm Èn gi÷a c¸c yÕu tè tiªn l−îng bÖnh. I. §Æt vÊn ®Ò cña bÖnh nh©n vµ do ®ã ®¸nh gi¸ sai hiÖu qu¶ cña ®iÒu trÞ. Nghiªn cøu vÒ sù sèng sãt (survival analysis) lµ mét nghiªn cøu quan träng C¸c nghiªn cøu vÒ sù sèng sãt th−êng trong ®iÒu trÞ bÖnh, nhÊt lµ ®èi víi nh÷ng sö dông m« h×nh håi quy cña Cox (1) ®Ó bÖnh hiÓm nghÌo v× nã gióp ng−êi thÇy −íc l−îng nguy c¬ tö vong cña bÖnh nh©n thuèc cã ®−îc nh÷ng c¶i tiÕn hîp lý trong (hazard) vµ tõ ®ã dù b¸o thêi gian sèng qu¸ tr×nh ®iÒu trÞ bÖnh nh»m kÐo dµi thêi sãt. Tuy nhiªn, m« h×nh nµy khã thÓ hiÖn gian sèng cña bÖnh nh©n. Ung th− vó tõ ®−îc sù t¸c ®éng qua l¹i tù nhiªn gi÷a l©u nay ®· ®−îc xem lµ mét c¨n bÖnh c¸c yÕu tè nguy c¬ cña bÖnh (risk factors) ®iÓn h×nh cÇn nghiªn cøu sèng sãt vµ vµ do vËy kh«ng ®¸nh gi¸ ®−îc chÝnh x¸c ngµy cµng ®−îc quan t©m nhiÒu h¬n, thÓ kh¶ n¨ng sèng sãt cña bÖnh nh©n. hiÖn qua sè l−îng c¸c c«ng tr×nh nghiªn Víi môc ®Ých øng dông to¸n häc vµ tin cøu kh«ng ngõng t¨ng lªn. Thèng kª trªn häc vµo nghiªn cøu sù sèng sãt cña bÖnh toµn thÕ giíi cña National Library of nh©n ung th− vó biÓu m« di c¨n, chóng t«i Medicine (Mü) theo chñ ®Ò Surival tiÕn hµnh nghiªn cøu nµy n»m gi¶i quyÕt analysisvµ breast cancer cho thÊy tõ c¸c môc tiªu sau ®©y: n¨m 1998 ®Õn n¨m 2001 sè bµi b¸o ®· - Ph©n tÝch mèi liªn quan ®¬n biÕn vµ t¨ng lªn h¬n 1,5 lÇn, tõ 262 ®Õn 418 bµi. ®a biÕn gi÷a mét sè yÕu tè víi thêi gian Khã kh¨n lín th−êng gÆp trong nghiªn sèng sãt cña bÖnh nh©n ung th− vó biÓu cøu sèng sãt lµ viÖc mÊt th«ng tin vÒ m« di c¨n. bÖnh nh©n trong qu¸ tr×nh theo dâi ®iÒu trÞ - M« t¶ mèi liªn quan tiÒm Èn gi÷a mét bëi c¸c nguyªn nh©n kh¸ch quan kh«ng sè yÕu tè víi sù sèng sãt b»ng m¹ng n¬ mong muèn; vÝ dô bÖnh nh©n bÞ tai n¹n ron. giao th«ng hay chuyÓn chç ë. Mét ®iÒu trÞ - X©y dùng c©y håi quy dù b¸o thêi cã tû lÖ mÊt th«ng tin cao sÏ g©y ra sai gian sèng sãt cña bÖnh nh©n. lÖch lín vÒ −íc ®o¸n thêi gian sèng sãt 82 II. §èi t−îng vµ ph−¬ng ph¸p ung th− æn ®Þnh, cßn nÕu kÝch th−íc ®o nghiªn cøu ®−îc t¨ng lªn trªn 25% hoÆc xuÊt hiÖn tæn th−¬ng míi th× cho lµ cã ung th− tiÕn 1. Sè liÖu: triÓn. C¸c sè liÖu ®−îc thu thËp tõ 1477 - Thêi gian bÖnh tiÕn triÓn ®−îc tÝnh tõ bÖnh nh©n n÷ trªn 18 tuæi bÞ ung th− vó lóc bÖnh nh©n ®−îc chän ngÉu nhiªn tíi biÓu m« cã di c¨n ®−îc ®iÒu trÞ t¹i ViÖn lóc cã ung th− tiÕn triÓn hoÆc tíi ngµy Curie, Paris (Ph¸p) tõ n¨m 1977 - 1998, theo dâi cuèi cïng. Thêi gian sèng sãt lµ lo¹i trõ c¸c bÖnh nh©n sau: thêi gian tõ lóc ®−îc chän ngÉu nhiªn cho - BÖnh nh©n cã sè l−îng b¹ch cÇu ®¹t ®Õn lóc chÕt hoÆc ®Õn ngµy cuèi cïng d−íi 1,5 x 109/L hay cã sè l−îng tiÓu cÇu ®−îc theo dâi. NÕu chÕt tr−íc khi ®−îc d−íi 100 x 109/L; trõ khi hiÖn t−îng øc ®¸nh gi¸ ®¸p øng th× ®−îc coi lµ ung th− chÕ tuû x−¬ng lµ do chÝnh tuû x−¬ng. tiÕn triÓn. - BÖnh nh©n cã nång ®é bilirubin cao 2. §iÒu trÞ ban ®Çu gåm cã 900 ng−êi h¬n Ýt nhÊt 1,5 lÇn nång ®é b×nh th−êng, ®−îc phÉu thuËt (chiÕm 63% tæng sè cã tiÒn sö bÞ suy tim ø huyÕt, chØ cã di c¨n bÖnh nh©n) trong ®ã 281 ng−êi ®−îc c¾t ë n·o lµ b»ng chøng cã ung th− lan to¶. bá tuyÕn vó, 619 ng−êi ®−îc c¾t bá tuyÕn ViÖn Curie ®· sö dông 8 thö nghiÖm vó vµ bãc phÇn ngùc (lumpectomy). cã kh¸c nhau cña ho¸ trÞ liÖu c¬ b¶n cã 364 (25%) bÖnh nh©n kh«ng ®−îc mæ vµ anthrracyclin ®Ó ®iÒu trÞ bÖnh nh©n bÞ ung ®−îc ®iÒu trÞ b¶o tån b»ng x¹ trÞ hay ®iÒu th− vó biÓu m« [7]. C¸c bÖnh nh©n ®−îc trÞ ng¾n ngµy. Tæng céng cã 115 (78%) ®¸nh gi¸ tr−íc khi ®−îc ®iÒu trÞ dùa trªn bÖnh nh©n dïng chiÕu x¹ nh− lµ mét ®iÒu c¸c kiÓm tra kü l−ìng vÒ l©m sµng nh− ®o trÞ chÝnh hay lµ mét bæ trî cña ®iÒu trÞ. Cã c¸c tæn th−¬ng cã thÓ sê thÊy ®−îc, ®Õm 166 (12%) bÖnh nh©n kh«ng ®−îc ®iÒu trÞ c¸c tÕ bµo m¸u, th¨m dß chøc n¨ng gan, t¹i chç v× cã di c¨n sím. Sè bÖnh nh©n ®Þnh l−îng nång ®é c¸c ®iÖn gi¶i vµ canxi, ®−îc ho¸ trÞ liÖu tr−íc lµ 44 ...