Dùng thừa vitamin, coi chừng bổ ngửa!

Sử dụng thừa vitamin có thể bị ngộ độc - Ảnh: N.C.T. Đối với nhiều người, thuốc bổ đồng nghĩa với thuốc cung cấp vitamin và chất khoáng. Riêng với vitamin, trước đây còn gọi là sinh tố với hàm ý chất mang lại sức sống, dễ chấp nhận là chế phẩm dùng sao cũng được, dùng thừa cũng vô hại, bởi “không bổ bề ngang cũng bổ bề dọc”. Thực tế có đúng như thế không, hay khi dùng quá đà các loại vitamin có thể bị “bổ ngửa”? Trước hết, vitamin là những chất dinh dưỡng cần được...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Dùng thừa vitamin, coi chừng bổ ngửa! Dùng thừa vitamin, coi chừng bổ ngửa!Sử dụng thừa vitamin có thể bị ngộ độc - Ảnh: N.C.T.Đối với nhiều người, thuốc bổ đồng nghĩa với thuốc cung cấp vitamin vàchất khoáng.Riêng với vitamin, trước đây còn gọi là sinh tố với hàm ý chất mang lại sứcsống, dễ chấp nhận là chế phẩm dùng sao cũng được, dùng thừa cũng vô hại,bởi “không bổ bề ngang cũng bổ bề dọc”. Thực tế có đúng như thế không,hay khi dùng quá đà các loại vitamin có thể bị “bổ ngửa”?Trước hết, vitamin là những chất dinh dưỡng cần được cung cấp hằng ngàyđể cơ thể phát triển và hoạt động bình thường. Tuy lượng cung cấp nhỏ,thậm chí rất nhỏ nhưng số vitamin cần thiết có đến 13 loại, gồm bốn vitamintan trong dầu là A, D, E, K và chín vitamin tan trong nước như C, cácvitamin nhóm B (B1, B2, B5, B6, PP…).Do cơ thể không tự tổng hợp được vitamin (ngoại trừ phơi nắng thích hợp, tacó thể biến tiền vitamin D ở da thành vitamin D, hay trong ruột của ta có sẵnnhiều loại vitamin nhóm B nhưng lại do vi khuẩn tạo ra) nên phải ăn uốngđầy đủ và cân bằng dưỡng chất để được cung cấp đủ vitamin.Nếu được cung cấp qua thức ăn, thức uống, dù ăn uống nhiều ta vẫn khôngsợ thừa vitamin. Nhưng nếu dùng thuốc hay chế phẩm (hiện nay vitamin cóthể lưu hành dưới dạng chế phẩm thực phẩm chức năng) bổ sung, sẽ cótrường hợp bổ sung quá nhiều vitamin, đặc biệt bổ sung quá liều khuyến cáohằng ngày cho người không thiếu vitamin có thể gây tình trạng thừa vitaminnhiều khi nguy hiểm không kém tình trạng thiếu vitamin. Vitamin cũng nhưcác chất dinh dưỡng khác được khuyến cáo dùng liều vừa đủ hằng ngày gọilà liều RDA, như RDA của vitamin C hằng ngày chỉ cần bổ sung 60mg.Sau đây là một số bệnh lý có thể gọi là ngộ độc do thừa vitamin:Thừa vitamin A: do vitamin A tan trong dầu dễ tích lũy lại trong cơ quan cómỡ (như gan) đưa đến quá liều gây ngộ độc. Ở trẻ em, thừa vitamin A gâytăng áp lực nội sọ, gây lồi thóp ở trẻ sơ sinh, gây viêm teo dây thần kinh thịgiác. Đối với phụ nữ có thai có thể gây quái thai, đặc biệt dùng quá liềutrong ba tháng đầu thai kỳ. Phụ nữ có thai tốt nhất nên dùng chế phẩm bổsung vitamin và chất khoáng dành cho phụ nữ có thai (trong chế phẩm nàyhoặc được khống chế vừa đủ liều vitamin A hoặc dùng bêta-caroten là tiềnvitamin A thay vitamin A để an toàn cho phụ nữ có thai).Thừa vitamin D: ở trẻ em gây chán ăn, mệt mỏi, nôn ói, xương hóa sụn sớm.Người lớn dùng quá liều lâu ngày cũng bị chán ăn, nôn ói, tiêu chảy. Phụ nữcó thai dùng quá thừa vitamin D sẽ bị vôi hóa nhau thai. Nói chung theo mộtsố nhà khoa học, thừa vitamin không còn tạo xương mà là tiêu xương (dotăng canxi máu).Tóm lại, có hai đối tượng phải thật thận trọng trong việc bổ sung vitamin Avà vitamin D là trẻ em và phụ nữ có thai.Thừa vitamin K: thường gặp khi tiêm vitamin K kéo dài có thể gây tánhuyết, vàng da.Thừa vitamin E: quá thừa đưa đến rối loạn tiêu hóa, nhức đầu, rối loạn thịgiác.Thừa vitamin B6: có thể dẫn đến viêm đa dây thần kinh, giảm trí nhớ, giảmtiết prolactin.Thừa vitamin B12: thường do tiêm liều cao gây hoạt hóa hệ đông máu có thểlàm tăng sự đông máu gây tắc mạch.Thừa vitamin C: do không có hiện tượng tích lũy gây thừa vitamin C trongcơ thể, nhưng nếu dùng liều cao dài ngày (quá 1g/ngày) sẽ bị viêm loét dạdày, tiêu chảy, sỏi thận (sỏi oxalat). Nếu dùng đường tiêm liều cao có thểgây tán huyết, làm giảm thời gian đông máu.Riêng đối với người cao tuổi, các cơ quan thải trừ thuốc hoạt động kém, dễđưa đến tích lũy thuốc trong cơ thể, đặc biệt đưa đến thừa vitamin.Cách bổ sung vitamin tốt nhất là qua thức ăn, thức uống. Nếu sợ thiếuvitamin và chất khoáng, có thể dùng thuốc bổ sung nhưng nên dùng đúngliều. Lưu ý thận trọng với dạng thuốc sủi bọt bổ sung vitamin. Do dạngthuốc sủi bọt luôn chứa tá dược rã sinh khí là natri bicarbonat và natricarbonat (khi hòa vào nước sẽ phản ứng với acid citric cũng là tá dượcphóng thích khí CO2 gây sủi bọt).Vì vậy, trong thuốc sủi bọt luôn chứa natri (mỗi viên thuốc sủi bọt có chứa274 - 460mg natri), có thể gây tăng huyết áp đối với người bị sẵn bệnh lýnày và đang kiêng muối. Người cao tuổi đang điều trị bệnh tăng huyết áptuyệt đối không dùng thuốc bổ sung vitamin dạng sủi bọt.