DƯỢC HỌC - CÁP GIỚI

DƯỢC HỌC CÁP GIỚIXuất xứ: Khai Bảo Bản Thảo. Tên Hán Việt khác: Tiên thiềm (Bản Thảo Cương Mục), Cáp giải (Nhật Hoâ Tử Bản Thảo), Đại bích hổ (Trung Quốc Dược Học Đại Từ Điển). Tên khoa học: Gekko gekko Lin. Họ: Tắc Kè (Gekkonidae). Tên gọi: Con đực gọi là Cáp, con cái gọi là Giới. Về đêm, nghe kêu 1 tiếng “Tắc [cáp]”, 1 tiếng “Kè [giới]”, do âm thanh mà có tên Tắc kè. Mô tả: Tắc kè hình dáng gần giống như con Thạch sùng (hay con Thằn Lằn, nhưng to hơn nhiều. Có loại...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
DƯỢC HỌC - CÁP GIỚI DƯỢC HỌCCÁP GIỚI Xuất xứ: Khai Bảo Bản Thảo. Tên Hán Việt khác: Tiên thiềm (Bản Thảo Cương Mục), Cáp giải (Nhật Hoâ Tử BảnThảo), Đại bích hổ (Trung Quốc Dược Học Đại Từ Điển). Tên khoa học: Gekko gekko Lin. Họ: Tắc Kè (Gekkonidae). Tên gọi: Con đực gọi là Cáp, con cái gọi là Giới. Về đêm, nghe kêu 1 tiếng“Tắc [cáp]”, 1 tiếng “Kè [giới]”, do âm thanh mà có tên Tắc kè. Mô tả: Tắc kè hình dáng gần giống như con Thạch sùng (hay con Thằn Lằn,nhưng to hơn nhiều. Có loại da màu nâu đen, hoặc nâu xanh, loại thì màuxám lưng có chấm lốm đốm. Con đực da sần s ùi, miệng rộng, đuôi nhỏ màdài, con cái da mịn nhẵn, miệng bé, đuôi lớn mà ngắn hơn. Phần bụng phìnhto có 4 chân, ngón chân có màng mỏng, có thể leo bò trên các vách núi treoleo và trên cây. Mình dài koảng 10-17cm (chưa kể phần đuôi) đuôi có thểdài bằng phần mình, miệng có hai hàm răng nhọn. Tắc kè sống ở vách núihay các hốc thân cây trong rừng. Cũng thường sống thành từng đôi một (mộtđực, một cái). Sách cổ nói con đực kêu “tắc” con cái kêu “kè” nhưng thực tếmột con có thể kêu cả hai tiếng “Tắc kè”. Nếu dùng Tắc kè ngâm thuốcthường phải kiếm đủ cả đôi. Ban ngày mắt của nó lóa lên nên chỉ đi kiếmmồi vào ban đêm, chúng chỉ thích ăn những loại sâu bọ có cánh, lúc bắt mồiđộng tác rất nhanh nhẹn, linh hoạt. Vào khoảng tháng 4 bắt đầu mùa hoạtđộng của Tắc kè, tháng 5-6 là tháng hoạt động nhanh nhất, cuối tháng 10 đãít thấy, sau tiết Sương giáng thì đã bắt đầu bước vào ngủ qua đông, nó nằmim trong mùa đông không hoạt động. Nếu bắt Tắc kè bỏ vào lồng sắt mà thờigian ấy là mùa nóng thì chúng dễ bị chết, nhưng gặp điều kiện khí hậu thíchnghi thì tuy qua mấy tháng không cho ăn nhưng Tắc kè vẫn sống. Nhữngcon nuôi trong lồng như thế thì khoảng tháng 5-6 đã đẻ nhiều trứng màutrắng vỏ mềm, một lần đẻ hai trứng, chừng 100 ngàysau bắt đầu nở (3 tháng10 ngày), không phải ấp, Tắc kè con sau khi nở 3-4 năm sau mới trưởngthành. Phân biệt: (1) Cần phân biệt với con Tắc kè, Cắt kè, Tò te hay rồng đất, có hìnhdáng như con trên nhưng nhỏ hơn, con đựng có gờ gai lưng phát triển hơncon cái. Sống ở bụi cây ven suối, bơi giỏi. Rồng đất tên khoa họcPhysygnathus cocincinus. (2) Khác với con Giác thiềm (Phrinosoma cornuta). Địa lý: Sống trong các hốc đá, hốc cây các miền núi rừng khe hốc nhà caokhắp nơi trong nước Việt Nam. Phần dùng làm thuốc: Dùng cả con còn đủ đuôi đã bỏ nội tạng, căngthẳng phẳng phơi sấy khô. Thường dùng chân trước đến chân sau dài 9,7cm,nếu nhỏ hơn kích thước trên thì thuộc vào loại bé. Cách bắt và nuôi. (1) Người ta thường lắng nghe nó kêu ở chỗ nào thì tìm bắt. a) Dùng tóc để bắt, thường về lúc chập tối người ta dùng gậy tre nhỏ,đầu gậy có buộc những nắm tóc, bó thành tụm tua tủa rồi luôn vào nhữnghốc trên cây, Tắc kè tưởng là mồi (các loại sâu có cánh mỏng) liền nhảy ravồ ăn, lúc đó kéo ra ngay thì sẽ bắt được. b) Dùng ánh sáng để bắt, vào khoảng 7-10 giờ tối, Tắc kè thường bòra khỏi lỗ hang xuống dưới kiếm mồi, dùng đèn pin soi vào tắc kè sẽ nằm imnhanh nhanh ta tóm lấy cổ. c) Dùng móc sắt để bắt về mùa hè nóng nực, Tắc kè thường bò rangoài hốc để ngóng mát. Vì ban ngày chúng hay bị lóa mắt, cho nên nhanhnhẹn dùng móc sắt móc vào hàm trên hay hàm dưới rồi lấy tay túm chặt lấycổ bắt bỏ vào lồng. (2) Cách nuôi: a) Làm núi giả, tìm chỗ khô ráo, rồi lấy đá và gạch xây thành núi giảrỗng giữa. Núi giả gồm vách xung quanh và lồng rỗng có cửa vào. Làm váchnúi sau khi san bằng nền, dùng gạch xây thành vách cao 3m, rộng 2,3m, dài3m, trên vách có để những lỗ nhỏ cách mặt đất độ 1m, trên nóc có để mộtcửa thông lên trên, bên một vách có một cửa sổ, một bên có cửa ra vào sauđó đắp đá ra ngoài có chất hồ cẩn thận ở những chỗ có lỗ thì vẫn chừa rathành hang sâu. Sau khi xây xong bên ngoài chỉ trông thấy đá không thấygạch. Cửa sổ hang đều lấy thép vít lại, cửa ra vào cũng làm bằng lưới thép.Làm lòng núi cần xây một hòn núi giả con, dài 1-7m, rộng 1m, một đầu xâynối liền với vách tường nóc núi giả. Chỗ cách đất 1m có chừa những lỗ nhỏlàm hang cho nó ở. Bốn chung quanh có chừa lối đi để tiện quan sát. b) Nuôi: Tắc kè thích ăn những côn trùng bộ cánh mỏng. Ban đêmdùng đèn dầu để những côn trùng tập trung cho Tắc kè bắt (Tắc kè không sợánh sáng lờ mờ). Nếu ăn không đủ no phải cho ăn mồi thêm. Nếu trong hangkhông đủ ẩm thì phải phun thêm nước vào cho đủ ẩm. Tối lúc lên đèn thắpđèn ở núi giả cho những sâu bọ có cánh bay vào để Tắc kè bắt ăn, nếu khôngđủ ta phải bắt thêm cho ăn từng bữa, ban ngày lóa mắt cho nên ít hoạt động. Bào chế: (1) Dùng búa đập đầu cho Tắc kè chết, từ bụng trở xuống buộc vàogiá căng lấy dao con nhọn sắc, mổ từ đít lên đến hai chân trước, dùng giẻsạch hoặc bông thấm cho sạch khô máu ở mìn ...