Duyên Nợ & Tình Yêu Của Trai Gái Nông Thôn

Duyên Nợ & Tình Yêu Của Trai Gái Nông Thôn Qua Ca Dao Võ Thu Tịnh; Paris, 01/2008Phần nhiều những bài ca dao của ta đều là những bài thơ trữ tình, những bài "tình ca", mà tác giả hầu hết là trai, gái nông thôn Việt Nam thời xưa. Thơ trữ tình là tiếng nói của lòng người khi tâm tình bị xúc động, bất bình, đau khổ. Người đau khổ thường thấy cần phải bộc lộ nỗi lòng u uất của mình ra. Đó là một nhu cầu khẩn thiết như bất cứ mọi nhu cầu nào khác...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Duyên Nợ & Tình Yêu Của Trai Gái Nông Thôn Duyên Nợ & Tình Yêu Của Trai Gái Nông Thôn Qua Ca Dao Võ Thu Tịnh; Paris, 01/2008Phần nhiều những bài ca dao của ta đều là những bài thơ trữ tình,những bài tình ca, mà tác giả hầu hết là trai, gái nông thôn Việt Nam thờixưa.Thơ trữ tình là tiếng nói của lòng người khi tâm tình bị xúc động, bất bình,đau khổ. Người đau khổ thường thấy cần phải bộc lộ nỗi lòng u uất của mìnhra. Đó là một nhu cầu khẩn thiết như bất cứ mọi nhu cầu nào khác !Kinh Thi xưa có câu : Tâm chi ưu hĩ, ngã ca thả dao, nghĩa là lòng có sựbuồn, ta vừa ca vừa hát. Hàn Dũ đời Đường cũng xác nhận : Vật bất đắckỳ bình tắc minh, nghĩa là vật không được vừa lòng thì ắt phải kêu lên.Tiếng kêu lên đó là văn thơ.Ngày nay, các nhà văn học Tây phương cho rằng :Con người đau khổ. Hát lên cái khổ đau của mình, con người sẽ vượtqua cái đau khổ ấy. (1)Rồi chính ca dao ta cũng nói rõ ràng :Chim xanh ăn trái xoài xanh,Ăn no tắm mát đậu cành cây đa.Cực tấm lòng em phải nói ra,Chờ trăng trăng xế, chờ hoa hoa tàn.Qua các câu ca dao trữ tình ấy, dân gian đã đúc kết các thành tố chính yếucủa những rung cảm, suy tư về tình yêu giữa trai gái nông thôn, vào mấydanh từ Duyên, Nợ, Tình. Trong ngôn ngữ hằng ngày, khi người ta bànđến vấn đề Yêu Thương, mấy từ nầy đã được lặp đi lặp lại biết bao nhiêulần.Một duyên, hai nợ, ba tình,Chiêm bao lẩn quất bên mình năm canh....Răng đen ai khéo nhuộm cho mình,Để duyên mình đẹp, cho tình anh yêu.Trăm con ống sợi chỉ điều,Trăm con chỉ ấy buộc vào tay anh.Một duyên, hai nợ, ba tình ...Dân gian thời trước cho rằng yêu nhau, lấy nhau, được hay không là doduyên số. Theo tích Vi-Cố xưa, một đêm trăng đi dạo, gặp một ông lãongồi xe các sợi tơ đỏ với nhau. Hỏi, thì đáp là đang xe những cặp trai gái ởthế gian nầy lại cho thành vợ chồng. Vi Cố tỏ ý muốn biết vợ của y sẽ là ai? Ông lão chỉ một đứa bé, con mụ ăn mày ở xó chợ gần đó. Vi Cố xấu hổ,tức giận, cho người giết đứa bé, rồi sợ tội, bỏ trốn. Mãi về sau Vi Cố cướiđược con gái nhà quan, không dè đó lại là con gái mụ ăn mày trước kia bị ViCố giết hụt, mẹ đem bỏ ngoài chợ, một ông quan đi ngang qua gặp được,thương hại đem về nuôi. Cho nên, gặp nhau, trai gái nông thôn thường tựhỏi :Vừa đi là gặp em đây,Một là duyên kỳ ngộ, hai là trời xoay đất vần.Sông sâu nước hiểm làm vầy,Ai xui em đến chốn nầy gặp anh ?Nhưng dân gian ta lại thêm từ nợ vào, cho rằng vì kiếp trước có nợ nầnnhau, nên kiếp nầy phải gặp lại thành vợ chồng, để đền trả cho xong.Đôi ta là nợ hay tình,Là duyên là kiếp, đôi mình kết giaoEm như hoa mận hoa đàoCái gì là nghĩa tương giao hỡi chàng ?Hoặc ...Chồng gì anh, vợ gì tôi,Chẳng qua là cái nợ đời chi đây !Mỗi người một nợ cầm tay,Ngày xưa nợ vợ, ngày nay nợ chồng.Vậy duyên nợ là một từ kép bao gồm hai mặt tích cực và tiêu cực củathuyết nhân quả áp dụng vào phạm vi hôn nhân và tình yêu đôi lứa. Nóimột cách khác, dân gian ngày xưa cho rằng hôn nhân thành hay không, làtùy theo trai gái có phải duyên hay trái duyên với nhau không ?Phải duyên, áo rách cũng màng,Không phải duyên, áo nhiễu, nút vàng chẳng hamChẳng tham nhà ngói bức bàn (gỗ),Trái duyên, coi cũng bằng gian chuồng gàBa gian nhà lá lòa xòa,Phải duyên, coi tựa chín tòa nhà lim....Đẹp như tiên, không phải duyên không tiếc,Xấu như ma mò, duyên hiệp anh thương.Như vậy, dân gian đã công nhận rằng hễ phải duyên hay có duyên nợvới nhau thì xấu đẹp gì trai gái cũng đi đến chỗ thương yêu nhau.Và dân gian cũng khẳng định đảo lại rằng : Hễ xấu đẹp gì mà cũng thươngnhau, tức là đã phải duyên, trai, gái quả đã có duyên nợ với nhau rồi.Khẳng định đảo lại nầy đã dẫn trai gái nông thôn đến một quyết định táo bạohơn :Số em giàu, lấy khó cũng giàu,Số em nghèo, chín đụn mười trâu cũng nghèo.Phải duyên, phải kiếp thì theo,Thân em có quản khó nghèo làm chi.Chữ nhân duyên thiên tải nhất thìGiàu ăn, khó chịu, lo gì mà lo.Phải duyên, phải kiếp thì theo cụ thể có nghĩa là : nếu trai gái quả đã cảmthấy thương yêu nhau, tức là phải duyên, nghĩa là đã có duyên nợ vớinhau, thì cứ theo nhau, lấy nhau, thành vợ thành chồng, bất chấp sang hèn,giàu khó, hay bất chấp cả sự cản trở của cha mẹ, họ hàng. Phải chăng đólà một quyết định táo bạo đối với xã hội ta ngày xưa ! Mà ngày nay, trái lạicó thể coi như là một quan niệm về tình yêu và hôn nhân có tính cách tự dovà hiện đại !Ở thời phong kiến, những tục cha mẹ đặt đâu ngồi đó và nam nữ thụ thụbất thân vốn là của Nho giáo phụ quyền, từ Trung quốc du nhập vào nướcta, và thịnh hành trong các từng lớp quan lại, phú thương, trưởng giả. Nhưngở nông thôn, Nho giáo chỉ được phổ biến một cách hời hợt thông qua cáchàn Nho sống rải rác trong xóm làng, và một khi lắng sâu vào quần chúng,thì cũng đã dần dần bị Việt hoá đi.Riêng đối với thanh niên nông thôn, tình yêu lại còn là lẽ sống của một cuộcđời cần lao lam lũ. Ngoài tình yêu ra, còn có gì để có thể an ủi họ được nữađâu. Cho nên, bao nh ...