Giá trị chẩn đoán nguyên nhân tràn dịch màng phổi dịch tiết qua sinh thiết màng phổi kín bằng kim COPE tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh Bắc Ninh

Bài viết trình bày xác định giá trị kỹ thuật sinh thiết màng phổi bằng kim COPE trong chẩn đoán nguyên nhân tràn dịch màng phổi dịch tiết. Đối tượng: 105 bệnh nhân tràn dịch màng phổi dịch tiết có chỉ định sinh thiết màng phổi. Phương pháp: mô tả cắt ngang.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Giá trị chẩn đoán nguyên nhân tràn dịch màng phổi dịch tiết qua sinh thiết màng phổi kín bằng kim COPE tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh Bắc NinhGIÁ TRỊ CHẨN ĐOÁN NGUYÊN NHÂN TRÀN DỊCH MÀNG PHỎI DỊCH TIẾT QUA SINH THIẾT MÀNG PHỔI KÍN BẰNG KIM COPE TẠI BỆNH VIỆN ĐA KHOA TỈNH BẮC NINH Vũ Quang Vĩnh*, Phạm Kim Liên ** * Bệnh viện Đa khoa tỉnh Bắc Ninh, ** Trường Đại học Y Dược Thái NguyênTÓM TẮT Mục tiêu: xác định giá trị kỹ thuật sinh thiết màng phổi bằng kim COPE trong chẩn đoán nguyên nhân tràn dịch màng phổi dịch tiết. Đối tượng: 105 bệnh nhân tràn dịch màng phổi dịch tiết có chỉ định sinh thiết màng phổi. Phương pháp: mô tả cắt ngang. Nội dung nghiên cứu: Đặc điểm chung, số lượng dịch, số lần sinh thiết, số mảnh sinh thiết.1 lần, kết quả giải phẫu bệnh, tai biến. Kết quả: 105 bệnh nhân tràn dịch màng phổi dịch tiết có độ tuổi trung bình 63,3 ± 19,3, chủ yếu mức độ nhiều (50,5%),Số lần sinh thiết trung bình 1,32± 0,56; số mảnh sinh thiết trung bình cho một lần sinh thiết là 2,96 ± 0,18; 100% số lần sinh thiết lấy được mảnh sinh thiết đạt yêu cầu làm giải phẫu bệnh,22,9% phải sinh thiết lần 2 và 4,8% phải chọc lần 3 do chưa thấy phù hợp chẩn đoán, kết quả cuối cùng xác định được 26 bệnh nhân ung thư (24,7%,), 71 bệnh nhân lao màng phổi (67,6%).Ngay lần sinh thiết đầu tiên đạt giá trị chẩn đoán nguyên nhân do ung thư có độ nhạy 71, 1%, đặc hiệu 100%, Hiệu quả chẩn đoán lao có độ nhạy 74,6%, độ đặc hiệu 100%. Có 9,9% số lần sinh thiết có tai biến, trong đó tràn khí mức độ ít 9,1%, choáng 0,8%. Kết luận: Sinh thiết màng phổi kín bằng kim COPE tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh Bắc Ninh an toàn không để lại tai biến nguy hiểm, giúp chẩn đoán nguyên nhân tràn dịch màng phổi có độ nhạy và độ đặc hiệu cao ngay từ lần chọc đầu tiên. Từ khóa: tràn dịch mảng phổi, dịch tiết, sinh tiếtĐẶT VẤN ĐỀ Tràn dịch màng phổi (TDMP) là hiện tượng tích tụ dịch nhiều hơn mức bình thườngtrong khoang màng phổi và là một hội chứng thường gặp trong các bệnh về phổi ở nướcta cũng như trên Thế giới. Tràn dịch màng phổi gồm 2 nhóm là tràn dịch màng phổi dịchthấm và dịch tiết, trong đó tràn dịch màng phổi dịch tiết được xem như tình trạng bệnh lýthực thể tại phổi và màng phổi, tuy nhiên việc xác định nguyên nhân còn gặp nhiều khókhăn, cần có đủ phương tiện kỹ thuật và hệ thống labo vi sinh, sinh hóa, giải phẫu bệnh,miễn dịch. Đặc biệt quá trình lấy bệnh phẩm có ý nghĩa quyết định cho kết quả chẩnđoán, trước đây tại khoa hô hấp BV tỉnh Bắc Ninh, bệnh nhân TDMP chỉ có thể địnhhướng nguyên nhân thông qua triệu chứng lâm sàng, xquang, tính chất đại thể dịch màngphổi và XN tế bào, sinh hóa cơ bản dịch màng phổi nên rất khó khăn trong việc kết luậnchẩn đoán nguyên nhân tràn dịch màng phổi. Năm 2014, nhờ có trang bị và chuyển giaokỹ thuật sinh thiết màng phổi kín bằng kim COPE, một loại kim có khả năng sinh thiếtmàng phổi thành với nhiều mảnh ở nhiều vị trí qua một lần chọc qua thành ngực, có khảnăng lấy được bệnh phẩm đạt yêu cầu để làm giải phẫu bệnh chẩn đoán nguyên nhân.Mặc dù việc sử dụng kim COPE chưa được rộng rãi ở Việt Nam như kim Castelain vàkim Abram, nhưng nguyên lý bấm màng phổi tương tự kim castelain là mặt cắt ở trênthành của kim, tuy nhiên đầu kim COPE tù còn đầu kim castelain nhọn vì vậy khả năngan toàn của kim COPE cao hơn, nhưng lại cần dao rạch da để đưa kim vào qua thànhngực. Một số công trình nghiên cứu ứng dụng kim castelain và kim Abraham đã cho kếtquả tốt về khả năng lấy được bệnh phẩm để các nhà giải phẫu bệnh đọc mà tai biến rất 139hạn chế như nghiên cứu của Nguyễn Xuân Triều (Viện 103 năm 2005 sử dụng kimcastelain, của Nguyễn Văn Việt 2007 sử dụng kim Abraham tại viện 103, của Thântrọng Hưng sử dụng kim Castelain 2014 tại Bắc Giang…) Vì vậy chứng tôi thực hiện đề tài này nhằm mục tiêu: xác định giá trị kỹ thuật sinhthiết màng phổi bằng kim COPEtrong chẩn đoán nguyên nhân tràn dịch màng phổi dịchtiết tại BV ĐK tỉnh Bắc NinhĐỐI TƯỢNG– PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨUĐối tượng nghiên cứu: 105 bệnh nhân tràn dịch màng phổi dịch tiết, có chỉ định sinhthiết màng phổiTiêu chuẩn lựa chọn: - Bệnh nhân được chẩn đoán xác định tràn dịch màng phôi dựa vàolâm sàng có hội chứng 3 giảm, X quang có hình ảnh tràn dịch màng phổi, tiêu chuẩn bắtbắt buộc chọc dò màng phổi có dịch; - Dịch màng phổi được xác định là dịch tiết theotiêu chuẩn: Albumin dịch màng phổi/albumin máu>50%; - Bệnh nhân nhất trí thực hiệnthủ thuậtTiêu chuẩn loại trừ: Bệnh nhân có rối loạn đông máu, suy timPhương pháp nghiên cứu: Mô tả cắt ngangChỉ tiêu nghiên cứu: Tuổi, giới, mức độ tràn dịch (được đánh giá: ít khi chỉ thấy gócsườn hoành tù, hoặc mức dịch ở dưới khoang gian sườn III- Tràn dịch màng phổi mức độvừa: mức dịch tương ứng với khoang gian sườn III, có đường cong Damoiseau.- Tràndịch màng phổi mức độ nhiều: mức dịch ở liên sườn II trở lên ); số mảnh sinh thiết /1 lầnsinh thiết, số lần sinh thiết, tai biến, mối liên quan mức độ tràn dịch với sô lần sinh thiết,liên quan số lần chọc với kết quả giải phẫu bệnh, độ nhạy và độ đặc hiệu.Quy trình kỹ thuật sinh thiết: Theo hướng dẫn quy trình thủ thuật sử dụng kim COPE *Xử lý bệnh phẩm:mẫu bệnh phẩm được cố định trong dung dịch formol, chuyển đến khoaGiải phẫu bệnh Bệnh ...