Giá trị của heart type fatty acid binding protein trong chẩn đoán nhồi máu cơ tim cấp

H-FABP (heart type fatty acid binding protein) là một loại men tim mới dùng trong chẩn đoán nhồi máu cơ tim cấp (NMCTC) đã được sử dụng tại nhiều quốc gia. Đây là protein có trọng lượng phân tử thấp, có nhiệm vụ vận chuyển axít béo từ màng tế bào đến ty lạp thể cần thiết cho quá trình oxy hóa. So với các men tim CK-MB, troponin, myoglobin được dùng trong chẩn đoán NMCTC hiện nay, H-FABP chứng minh được khả năng vượt trội về độ nhạy và độ đặc hiệu từ những giờ đầu (0 - 3 giờ) sau cơn đau ngực. H-FABP còn có ý nghĩa trong việc chẩn đoán hoại tử cơ tim sớm (3 - 6 giờ) trong NMCTC.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Giá trị của heart type fatty acid binding protein trong chẩn đoán nhồi máu cơ tim cấpTẠP CHÍ Y - DƢỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 9-2015GIÁ TRỊ CỦA HEART TYPE FATTY ACID BINDING PROTEINTRONG CHẨN ĐOÁN NHỒI MÁU CƠ TIM CẤP TỔNG QUAN)Nguyễn Thanh Phong*; B i Đức Thành**; Nguyễn Hồng Sơn**TÓM TẮTH-FABP (heart type fatty acid binding protein) là một loại men tim mới dùng trong chẩn đoánnhồi máu cơ tim cấp (NMCTC) đã được sử dụng tại nhiều quốc gia. Đây là protein có trọnglượng phân tử thấp, có nhiệm vụ vận chuyển axít béo từ màng tế bào đến ty lạp thể cần thiếtcho quá trình oxy hóa. So với các men tim CK-MB, troponin, myoglobin được dùng trong chẩnđoán NMCTC hiện nay, H-FABP chứng minh được khả năng vượt trội về độ nhạy và độ đặchiệu từ những giờ đầu (0 - 3 giờ) sau cơn đau ngực. H-FABP còn có ý nghĩa trong việc chẩnđoán hoại tử cơ tim sớm (3 - 6 giờ) trong NMCTC.* Từ khóa: Cơn đau thắt ngực; H-FABP.The Value of Heart Type Fatty Acid Binding Protein in Diagnosisof Acute Myocardial Infarction (Review)SummaryHFABP (heart type fatty acid binding protein) is a novel biochemical marker that was used asa indicator for diagnosis of acute myocardial infarction (AMI) in many countries. These areproteins of low molecular weight that are responsible for transport of fatty acids from membraneto mitochondria necessary for the oxidation. Compared with routinely CK-MB, troponin,myoglobin used in the current diagnosis of AMI, the H-FABP possessed higher sensitivity andspecificity in the early hours (within 0 - 3h) after the onset of chest pain. H-FABP also hassignificance in the early diagnosis of myocardial necrosis (within 3 - 6h) in AMI.* Key words: Myocardial infarction; H-FABP.ĐẶT VẤN ĐỀNguyên nhân chính của đau ngực cấpcó thể do tim, do dạ dày-thực quản, dophổi và cơ xương khớp vùng ngực. Pháthiện và chẩn đoán sớm nguyên nhân cơnđau ngực cấp do tim hay không do tim sẽcó vai trò quan trọng trong việc quyết địnhlựa chọn phương pháp điều trị tối ưu cóthể cứu sống bệnh nhân (BN). Khoảng40% BN với biểu hiện đau ngực cấp phảinằm viện và chi phí tốn kém không cầnthiết, phải thực hiện những xét nghiệm vềtim mạch theo quy trình chẩn đoán để loạitrừ cơn đau tim cấp [1]. Xác định điều trịhoặc loại trừ BN đau ngực do NMCTC làmột thách thức khó khăn mà bác sỹ cấpcứu rất hay gặp, đặc biệt ở BN với cơn đaungực kiểu mạch vành, nhưng có biến đổitrên ECG không đặc hiệu [2]. Trong nhữngtrường hợp này,* Bệnh viện n Sinh TP. Hồ Chí Minh** Bệnh viện Quân y 175Người phản hồi (Corresponding): B i Đức Thành (buiducthanh@yahoo.com)Ngày nhận bài: 20/07/2015; Ngày phản biện đánh giá bài báo: 2/11/2015Ngày bài báo được đăng: 30/11/2015193TẠP CHÍ Y - DƢỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 9-2015chẩn đoán sớm NMCTC chủ yếu dựa vàomen tim chỉ điểm. Các xét nghiệm sinhhóa được sử dụng rộng rãi hiện nay như:aspartate transaminase (AST), lacticdehydrogenase-1 (LDH-1), myoglobin(MYO), creatine kinase-MB (CK-MB),troponin T và I (cTn-T, cTn-I) để phát hiệntổn thương tế bào cơ tim cũng như quảnlý BN có nguy cơ cao. Tuy nhiên, nhữngxét nghiệm này không có độ nhạy vàđộ đặc hiệu cao ở giai đoạn sớm củaNMCTC, đặc biệt trong 3 giờ đầu của cơnđau ngực kiểu mạch vành dai dẳng [4].Gần đây, một vài xét nghiệm được nêu ratrong chẩn đoán NMCTC như: glycogenphosphorylase BB (GP-BB), carbonicanhydrase III (CA-III), nhưng đến nay vẫnchưa được áp dụng vào lâm sàng [5].HEART-TYPE FATTY ACID BINDING PROTEINH-FABP do Giáo sư Jan Glatz phát hiện vào năm 1988, là một protein có trọnglượng phân tử nhỏ (15 kDa), có nhiều trong cơ tim, cao gấp 10 lần so với trong cơxương và chỉ có một ít ở não, thận, gan, ruột non, tuyến sữa và nhau thai [4]. H-FABPđược vận chuyển từ cơ tim bị tổn thương vào máu nhanh hơn so với M O, cTn-I vàCK-MB. Trong vòng 30 phút sau cơn đau ngực của NMCTC, men này tăng rất nhanh,nhanh hơn cả M O. H-FABP đạt nồng độ đỉnh trong máu ở giờ thứ 6 sau thiếu máucơ tim cấp và trở về bình thường ở giờ thứ 12 - 24. Do vậy, H-FABP là một chỉ điểmcho tình trạng thiếu máu cơ tim ngay cả khi chưa có hoại tử cơ tim thật sự và là mộtcông cụ hữu hiệu có giá trị tiên lượng để theo dõi NMCTC tái phát [2, 8].Bảng 1: Các chỉ điểm sinh hóa của tế bào cơ tim.Chỉ điểmsinh hóaTrọng lượng Thời gian tăng Thời gianph n tử kDa)trong máuđ t đỉnhTrở vềbình thườngĐộ đặc hi uH-FABP1530 phút6 - 12 giờ24 giờTăng rất sớmMyoglobin171 - 3 giờ5 - 8 giờ16 - 24 giờTăng chậmTroponin I (TnI)223 - 6 giờ14 - 18 giờ5 - 10 ngàyTăng ở giai đoạn muộnTroponin T (TnT)333 - 6 giờ10 - 48 giờ10 - 15 ngày Tăng ở giai đoạn muộnCK-MB863 - 8 giờ9 - 24 giờ48 - 72 ngày Tăng ở giai đoạn muộnH-FABP và M O có độ nhạy cao ở pha đầu của NMCTC, nhưng độ đặc hiệu cho tếbào cơ tim thì H-FABP trội gấp 20 lần so với myoglobin [6]. H-FABP có giá trị ngay cảở BN có nghi ngờ NMCTC nguy cơ trung bình và thấp khi troponin âm tính [6]. Đã cónghiên cứu cho thấy mức tăn ...