Giá trị dấu ấn sinh học DDK1 và HBx-LINE1 trong chẩn đoán, theo dõi và điều trị ung thư biểu mô tế bào gan

Mục tiêu của bài viết này nhằm đánh giá giá trị của DKK1 trong chẩn đoán Ung thư biểu mô tế bào gan và theo dõi sau điều trị cắt gan do ung thư biểu mô tế bào gan (UBTG). Bên cạnh đó, bài viết hhân tích mối liên quan giữa DKK1 với một số đặc điểm lâm sàng và cận lâm sàng của UBTG. Qua đó nhằm xác định tần suất chuyển gen HBxLINE1 ở BN UBTG có nhiễm HBV và đánh giá giá trị của chuyển gen HBx-LINE1 trong theo dõi điều trị UBTG/HBV.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Giá trị dấu ấn sinh học DDK1 và HBx-LINE1 trong chẩn đoán, theo dõi và điều trị ung thư biểu mô tế bào gan T¹p chÝ y - d−îc häc qu©n sù sè 6-2018 GIÁ TRỊ DẤU ẤN SINH HỌC DKK1 VÀ HBx-LINE1 TRONG CHẨN ĐOÁN VÀ THEO DÕI ĐIỀU TRỊ UNG THƯ BIỂU MÔ TẾ BÀO GAN Lê Trung Hải*; Phan Quốc Hoàn**; Nguyễn Tiến Thịnh**; Lê Thanh Sơn*** Ngô Tất Trung**; Đào Đức Tiến**; Lê Trung Hiếu**; Đào Phương Giang** và CS TÓM TẮT Mục tiêu: đánh giá giá trị của DKK1 và HBx-LINE1 trong chẩn đoán và theo dõi điều trị ung thư biểu mô tế bào gan có nhiễm virut viêm gan B và phân tích mối liên quan với lâm sàng và cận lâm sàng. Đối tượng và phương pháp: nghiên cứu 114 trường hợp ung thư biểu mô tế bào gan có nhiễm virut viêm gan B tại Bệnh viện TWQĐ 108 và Bệnh viện Quân y 103 (1 - 2016 đến 3 - 2018). Xét nghiệm DKK1 và HBx-LINE1 thực hiện tại tại Khoa Sinh học Phân tử, Bệnh viện TWQĐ 108, sử dụng kỹ thuật realtime PCR với đầu dò Taqman xác định mức độ biểu hiện gen DKK1 và kỹ thuật ELISA để xác định nồng độ protein DKK1 huyết thanh. Xác định tần suất chuyển gen HBx-LINE1 tách ARN, tổng hợp cADN, nhân gen HBx bằng phương pháp giải trình tự gen và chạy PCR cho sequencing. Kết quả: với ngưỡng DKK1 ≥ 2,15 ng/ml, tỷ lệ nồng độ protein DKK1 huyết thanh dương tính ở các nhóm nghiên cứu tăng cao hơn so với tỷ lệ dương tính của xét nghiệm AFP. So sánh với nhóm xơ gan, giá trị trung bình nồng độ protein DKK1 huyết thanh của nhóm ung thư biểu mô tế bào gan tăng rõ rệt ở nhóm xơ gan (p < 0,05). Sử dụng phối hợp cả 2 xét nghiệm AFP và biểu hiện gen DKK1 sẽ cải thiện tỷ lệ dương tính và giúp chẩn đoán thêm 12,3% trường hợp ung thư biểu mô tế bào gan. Phân tích logistic cho thấy nguy cơ mắc ung thư biểu mô tế bào gan ở nhóm có DKK1 ≥ 2,15 ng/ml cao gấp 18,5 lần. Mức độ biểu hiện gen DKK1 giảm khi số lượng ≥ 2 khối u so với 1 khối u, giảm khi kích thước u ≥ 5 cm so với khối u < 5 cm, tương tự như thay đổi giảm của nồng độ AFP liên quan với số lượng và kích thước khối u. Mức độ biểu hiện gen DKK1 giảm ở thời điểm theo dõi kiểm tra sau cắt gan do ung thư biểu mô tế bào gan so với thời điểm trước cắt gan, giảm ở thời điểm sau cắt gan > 12 tháng so với trước thời điểm này. Tất cả 114/114 mẫu bệnh phẩm (100%) của bệnh nhân ung thư biểu mô tế bào gan có nhiễm virut viêm gan B được xét nghiệm đều không phát hiện thấy biểu hiện chuyển gen HBx-LINE1. Kết luận: các dấu ấn sinh học protein DKK1 huyết thanh và biểu hiện gen DKK1 có giá trị trong chẩn đoán ung thư biểu mô tế bào gan, nhất là khi AFP âm tính. Chưa phát hiện thấy biểu hiện chuyển gen Hbx-LINE1 ở bệnh nhân ung thư biểu mô tế bào gan có nhiễm virut viêm gan B. * Từ khóa: Ung thư biểu mô tế bào gan; Dấu ấn sinh học; DKK1; HBx-LINE1; Chẩn đoán. * Cục Quân y ** Bệnh viện TWQĐ 108 *** Bệnh viện Quân y 103 Người phản hồi (Corresponding): Lê Trung Hải (mgprof.lthai@gmail.com) Ngày nhận bài: 26/04/2018; Ngày phản biện đánh giá bài báo: 13/06/2018 Ngày bài báo được đăng: 21/06/2018 37 T¹p chÝ y - d−îc häc qu©n sù sè 6-2018 Study on Validity of Biomarkers DKK1 and HBx-LINE1 in Diagnosis and Post-treatment Monitoring of Hepatocellular Carcinoma Summary Objectives: To evaluate validity of DKK1 and HBx-LINE1 in diagnosis and post-treatment of hepatocellular carcinoma/HBV and analyse relationship with clinical and paraclinical some characteristics. Subjects and methods: Study on 114 hepatocellular carcinoma patients at Central Military Hospital 108 and 103 Military Hospital (1 - 2016 to 3 - 2018). DKK1 and HBx-LINE1 were analyzed in Department of Microbiology of Central Military Hospital 108, including using realtime PCR technique with Taqman probe for level of DKK1 expression and ELISA technique for serum protein DKK1. Total RNA was transcribed to cDNA and subsequently amplified by hemi-nested PCR in order to identify HBx-LINE1 transcripts. Results: With DKK1 ≥ 2.15 ng/mL, the positive rates of serum protein DKK1 were significantly increased when compared with those of AFP. The mean of serum protein DKK1 of hepatocellular carcinoma was significant higher than that in liver cirrhosis patients with p < 0.05. Combination between AFP and DKK1 expression improved positive rates and help more diagnosis in 12.3% of hepatocellular carcinoma cases. Logistic regression analysis showed the risk of hepatocellular carcinoma increased about 18.5 times when DKK1 ≥ 2.15 ng/mL. The level of DKK1 expression reduced in patients with ≥ 2 tumors compared with one tumor and in cases with size ≥ 5 cm compared with < 5 cm. This correlation was the same with reducing of AFP related with quantity and size of tumor. The level of DKK1 expressions reduced in posthepatectomy when compared with those before surgery and in time of more than one year when compare with those from 1 to 12 months. We did not identify HBx-LINE1 fusion transcript in all 114 (100%) HBV-related hepatocellular carcinoma patients. Conclusion: Biomarkers serum protein DKK1 and DKK1 expression have validity in diagnosis ...