Giải pháp cân đối, phát triển quỹ BHXH

Hoạt động BHXH xét về góc độ tài chính là sự vận động của hai dòng chảy thu - chi Quỹ: - Về nguồn thu: Quỹ BHXH được hình thành từ sự đóng góp của người lao động, đóng góp của người sử dụng lao động, lãi từ hoạt động đầu tư tăng trưởng Quỹ BHXH, Nhà nước hỗ trợ và một số nguồn khác như tài trợ, viện trợ... - Về chi trả các chế độ BHXH: Theo quy định hiện hành, Quỹ BHXH được dùng để chi trả các chế độ BHXH như ốm đau, thai sản, tai...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Giải pháp cân đối, phát triển quỹ BHXH Giải pháp cân đối, phát triển quỹ BHXH Nguồn: tapchibaohiemxahoi.org.vn Hoạt động BHXH xét về góc độ tài chính là sự vận động của hai dòng chảy thu - chi Quỹ: - Về nguồn thu: Quỹ BHXH được hình thành từ sự đóng góp của người lao động, đóng góp của người sử dụng lao động, lãi từ hoạt động đầu tư tăng trưởng Quỹ BHXH, Nhà nước hỗ trợ và một số nguồn khác như tài trợ, viện trợ... - Về chi trả các chế độ BHXH: Theo quy định hiện hành, Quỹ BHXH được dùng để chi trả các chế độ BHXH như ốm đau, thai sản, tai nạn lao động và bệnh nghề nghiệp, lương hưu, tử tuất, dưỡng sức phục hồi sức khỏe và chi khám chữa bệnh BHYT. Quỹ BHXH được tạo dựng theo nguyên tắc cộng đồng lấy số đông bù số ít; được quản lý tập trung, thống nhất, hạch toán độc lập với ngân sách Nhà nước và được Nhà nước bảo hộ. Hiện nay, cơ chế quản lý tài chính Quỹ BHXH được thực hiện theo quy định tại Điều lệ BHXH ban hành kèm theo Nghị định số 12/CP, ngày 26/01/1995; được bổ sung sửa đổi một số điều tại Nghị định số 01/2003/NĐ-CP, ngày 9/01/2003; Quyết định số 02/2003/QĐ-TTg, ngày 2/01/2003 của Thủ tướng Chính phủ về Quy chế quản lý tài chính đối với BHXH Việt Nam; được sửa đổi bổ sung tại Quyết định số 144/2005/QĐ-TTg, ngày 14/6/2005 và Quyết định số 1124- TC/QĐ/CĐKT, ngày 12/12/1996 của Bộ Tài chính về việc ban hành Chế độ kế toán BHXH; được bổ sung sửa đổi tại các Quyết định số 140/1999/QĐ/BTC, ngày 15/11/1999 và Quyết định số 07/2003/QĐ-BTC, ngày 17/01/2003. Quỹ BHXH hoạt động theo phương thức dồn tích, trong khoảng 10 đến 20 năm tới, Quỹ BHXH sẽ có số tích lũy ngày càng lớn. Nhưng đây là nguồn dồn tích mang tính tạm thời, nếu cân đối dài hạn trong thời gian 30 - 40 năm thì khả năng mất cân đối Quỹ sẽ diễn ra do tốc độ tăng thu BHXH không theo kịp tốc độ tăng chi, đặc biệt là chi cho các đối tượng hưu trí. Do vậy, yêu cầu cần thiết là phải xây dựng một nền tài chính BHXH lành mạnh, dân chủ, công khai, minh bạch với tạo lập một Quỹ BHXH an toàn, cân đối, ổn định vững chắc, lâu dài. Để làm được việc này phải thực hiện các giải pháp sau: tăng thu, mở rộng đối tượng tham gia BHXH; tăng cường công tác quản lý các hoạt động thu - chi Quỹ BHXH; triệt để tận dụng các nguồn tạm thời nhàn rỗi đưa vào hoạt động đầu tư tăng trưởng Quỹ. Tăng thu, mở rộng đối tượng tham gia BHXH Kể từ khi thành lập năm 1995, mức thu BHXH về cơ bản không thay đổi, người lao động đóng 6% và người sử dụng lao động đóng 17% (bao gồm cả BHYT). Quán triệt sâu sắc chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, BHXH Việt Nam đã từng bước thực hiện mở rộng đối tượng tham gia BHXH nên số người tham gia BHXH, số thu BHXH liên tục tăng qua các năm: Năm 1996: Số thu BHXH đạt 3.000 tỷ đồng với 2,8 triệu đối tượng; Số thu BHYT đạt 520 tỷ đồng với 8,632 triệu đối tượng. Năm 2002: Số thu BHXH đạt 7.068 tỷ đồng với 4,8 triệu đối tượng; Số thu BHYT đạt 1.270 tỷ đồng với 13,034 triệu đối tượng. Năm 2003: Số thu BHXH đạt 9.972 tỷ đồng với 5,27 triệu đối tượng; Số thu BHYT đạt 2.027 tỷ đồng với 17,390 triệu đối tượng. Năm 2004: Số thu BHXH đạt 11.650 tỷ đồng với 5,4 triệu đối tượng; Số thu BHYT đạt 2.650 tỷ đồng với 17,824 triệu đối tượng. Đối tượng tham gia BHXH năm 2004 tăng gấp 2 lần năm 1996 và số thu Quỹ BHXH đã gấp 3,5 lần; số thu tăng mạnh hơn so với số đối tượng tham gia một phần do Nhà nước điều chỉnh lương tối thiểu từ 120.000 đồng năm 1995; 144.000 đồng năm 1997; 210.000 đồng năm 2000 và đến nay mức lương tối thiểu đã tăng lên 290.000 đồng; nhưng nguyên nhân chính yếu vẫn là do tăng số đối tượng tham gia BHXH; mặt khác, mức lương tối thiểu tăng thì mức chi trả cho các đối tượng, đặc biệt là đối tượng hưởng hưu trí cũng tăng theo, do vậy nhân tố chính tác động đến sự ổn định của Quỹ BHXH vẫn là mở rộng đối tượng để tăng thu BHXH. Kinh tế - xã hội ở nước ta hiện nay đang phát triển mạnh, vững chắc; mức thu nhập của người lao động đang ngày càng tăng, đã đảm bảo được những nhu cầu tối thiểu trong cuộc sống hàng ngày và còn có phần tiết kiệm. Tham gia BHXH cũng chính là gửi một khoản tiền tiết kiệm dành khi hết tuổi lao động có khoản thu nhập thường xuyên đảm bảo cuộc sống; khi rủi ro ốm đau được chăm sóc sức khỏe, được tiếp cận với các dịch vụ y tế, bao gồm cả các dịch vụ y tế kỹ thuật cao. Như vậy, mở rộng đối tượng cũng là phù hợp với yêu cầu được nâng cao chất lượng cuộc sống của người lao động. Trong điều kiện chưa thể tăng mức đóng BHXH như hiện nay, mở rộng đối tượng tham gia BHXH là nhân tố cơ bản, quyết định tăng thu BHXH. Tăng số người tham gia BHXH là tăng thu Quỹ BHXH và là nhân tố có tác động trực tiếp đến cân đối lâu dài Quỹ BHXH. Tăng số người tham gia BHXH là phải mở rộng đối tượng, mở rộng điều kiện để người lao động được tham gia BHXH. Mở rộng đối tượng là hết sức cần thiết nhưng cần phải có điều kiện, có cơ sở pháp lý để thực hiện, đó là các văn bản pháp quy của Nhà nước quy định đối tượng và điều kiện để người lao động được tham gia BHXH và để cơ quan BHXH thực hiện các chế độ BHXH, BHYT cho người lao động trên hai lĩnh vực: - Về BHXH: Kể từ năm 1995 đến nay, Chính phủ đã từng bước thực hiện các giải pháp để liên tục mở rộng đối tượng tham gia BHXH: Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ Luật Lao động ngày 2/4/2002 có quy định các loại hình BHXH bắt buộc áp dụng đối với doanh nghiệp, cơ quan tổ chức có sử dụng lao động làm việc theo hợp đồng từ 3 tháng trở lên. Ngày 9/1/2003 Chính phủ có Nghị định số 01/2003/NĐ-CP quy định rõ đối tượng phải tham gia BHXH bắt buộc và bổ sung quyền lợi được hưởng cho đối tượng tham gia BHXH. - Về BHYT: Với ý nghĩa tương thân tương ái, lá lành đùm lá rách và để đảm bảo cho người ốm đau, bệnh tật có điều kiện được tiếp cận đầy đủ các dịch vụ y tế, ngày 15/8/1992, Chính phủ ban hành Nghị định số 299/HĐBT, kèm theo Điều lệ BHYT quy định rõ đối tượng tham gia BHYT, quyền lợi và mức đóng BHYT; tiếp đó là các Nghị định số 47/CP ngày 6/6/1994 của Chính phủ sửa đổi một số điều của Điều lệ BHYT; Nghị định số 58/1998/NĐ-CP, ngày 13/8/1998. Qua 10 năm ...