Giám sát xã hội ngăn ngừa hành vi trục lợi trong hoạch định và thực thi chính sách công

Trong thời gian qua, hành vi trục lợi diễn ra tương đối phổ biến ở nhiều ngành, lĩnh vực trong xây dựng và thực thi chính sách, như bảo hiểm, chứng khoán, tài chính - ngân hàng, xây dựng cơ bản, tác nghiệp báo chí… Hành vi trục lợi trên đã gây ra hậu quả và tổn thất nghiêm trọng cho Nhà nước và xã hội.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Giám sát xã hội ngăn ngừa hành vi trục lợi trong hoạch định và thực thi chính sách công Giám sát xã hội ngăn ngừa hành vi trục lợi trong hoạch định và thực thi chính sách công Nguyễn Vũ Hoàng1, Nguyễn Văn Chung2 1, 2 Tạp chí Cộng sản. Email: nguyenchungtccs@gmail.com Nhận ngày 18 tháng 8 năm 2019. Chấp nhận đăng ngày 29 tháng 10 năm 2019. Tóm tắt: Từ góc độ chính sách, trục lợi là hành vi của cá nhân, tổ chức, doanh nghiệp tìm cách kiếm tiền thông qua hành vi thao túng môi trường kinh tế và pháp lý thay vì hoạt động sản xuất, kinh doanh. Trong thời gian qua, hành vi trục lợi diễn ra tương đối phổ biến ở nhiều ngành, lĩnh vực trong xây dựng và thực thi chính sách, như bảo hiểm, chứng khoán, tài chính - ngân hàng, xây dựng cơ bản, tác nghiệp báo chí… Hành vi trục lợi trên đã gây ra hậu quả và tổn thất nghiêm trọng cho Nhà nước và xã hội. Để kiểm soát, ngăn chặn tình trạng trên, cần sử dụng nhiều giải pháp, trong đó có việc sử dụng cơ chế giám sát xã hội. Từ khóa: Chính sách công, giám sát xã hội, trục lợi. Phân loại ngành: Chính trị học Abstract: From a policy perspective, rent-seeking is the behaviour of individuals, organisations and businesses seeking to make money through the manipulation of the economic and legal environments instead of conducting production and business activities. In recent years, that has been relatively common in many sectors and fields, in their policy formulation and implementation, such as insurance, securities, finance - banking, capital construction and press... Acts of rent- seeking have caused serious consequences and losses for the State and society. To control and prevent the situation, it is necessary to use many solutions, including the use of the mechanism of social supervision. Keywords: Public policy, social supervision, rent-seeking. Subject classification: Politics 45 Khoa học xã hội Việt Nam, số 12 - 2019 1. Mở đầu tế. Theo Từ điển tiếng Việt [5, tr.1047], trục lợi là kiếm lợi riêng một cách không chính Trong thời gian qua, ở Việt Nam hành vi đáng. Theo Hán Việt Từ điển của Đào Duy trục lợi trong hoạch định và thực thi chính Anh [1, tr.871], trục lợi là theo đuổi việc sách diễn ra tương đối phổ biến ở hầu hết lợi. Trục lợi (Rent-seeking) [8] dùng để chỉ các ngành, lĩnh vực, gây tổn thất rất lớn cho một đơn vị, một tổ chức hay cá nhân sử Nhà nước và xã hội. Đó là việc các cá nhân, dụng nguồn lực của mình để giành được tổ chức, doanh nghiệp lợi dụng các kẽ hở một lợi ích kinh tế từ những người khác mà của pháp luật, sự thiếu minh bạch của cơ không có sự đáp lại bất kỳ lợi ích nào cho chế, chính sách, thậm chí có tình trạng hình xã hội. Ví dụ, một doanh nghiệp vận động thành các nhóm lợi ích câu kết với nhau để Chính phủ để được ưu đãi vốn vay, trợ cấp bòn rút, chiếm đoạt tài sản của Nhà nước. hay bảo hộ thuế quan. Nhưng kết quả của Phương thức, thủ đoạn, hành vi trục lợi của những hành động đó không đem lại lợi ích các cá nhân, tổ chức, doanh nghiệp là hết nào cho xã hội cả, mà chúng chỉ phân phối sức tinh vi, khó phát hiện. Đó có thể là sự lại nguồn lực do người dân đóng thuế tạo câu kết giữa cán bộ có chức quyền với nên cho một nhóm lợi ích đặc biệt. Từ góc nhau, cán bộ có chức quyền với doanh độ chính sách công [4], trục lợi là hành vi nghiệp… Hành vi trục lợi trong thực thi của cá nhân, tổ chức hay doanh nghiệp tìm cách kiếm tiền thông qua hành vi thao túng chính sách thời gian qua diễn ra phổ biến môi trường kinh tế và pháp lý thay vì hoạt bắt nguồn từ nhiều nguyên nhân, cả chủ động sản xuất kinh doanh. quan và khách quan. Để kiểm soát và ngăn Ý tưởng về trục lợi được Gordon chặn tình trạng trên, cần sử dụng hệ thống Tullock phát triển vào năm 1967 [6], còn giải pháp, trong đó có việc sử dụng cơ chế khái niệm trục lợi được Anne Krueger đưa giám sát của cộng đồng - một kênh giám sát ra vào năm 1974 [7]. Từ “rent” ở đây không hiệu quả cần được đẩy mạnh, tăng cường ám chỉ cụ thể đến các khoản thanh toán việc trong thời gian tới. Bài viết3 phân tích hành thuê mướn mà nhằm hướng vào sự phân vi trục lợi trong xây dựng và thực thi chính chia thu nhập thành lợi nhuận, tiền lương, sách và việc ngăn ngừa hành vi này thông và tiền thuê của Adam Smith [9]. Nguồn qua giám sát xã hội. gốc của thuật ngữ này đề cập đến việc giành quyền kiểm soát đất đai hoặc các tài nguyên thiên nhiên khác. Trục lợi là hành vi 2. Hành vi trục lợi trong xây dựng và nỗ lực chiếm đoạt lợi tức kinh tế (ví dụ, các thực thi chính sách khoản thu nhập được chi trả cho một yếu tố sản xuất vượt quá mức cần thiết để duy trì Trục lợi là hành vi gây tổn thất lớn đối với việc sử dụng nó) bằng cách thao túng các cá nhân, cộng đồng và xã hội; gây ra sự bất yếu tố chính trị và xã hội, nơi mà các hoạt bình đẳng trong thu nhập, kéo lùi, thậm chí động kinh tế diễn ra, thay vì tạo ra của cải hủy hoại sự đổi mới và phát triển nền kinh vật chất mới. Trục lợi bao hàm việc khai 46 Nguyễn Vũ Hoàng, Nguyễn Văn Chung thác các giá trị không bồi hoàn từ người trường bảo hiểm nhân thọ thống kê được k ...