Giáo án sinh học lớp 12 chương trình nâng cao - Tiết: Bài: ĐIỀU HOÀ HOẠT ĐỘNG CỦA GEN

Mục tiêu bài dạy. - Học sinh trình bày được các thành phần tham gia và ý nghĩa của điều hoà hoạt động của gen. - Trình bày cơ chế điều hoà hoạt động của gen ở sinh vật nhân sơ - HS mô tả các mức điều hoà hoạt động của gen ở sinh vật nhân thực - Phát triển năng lực quan sát , phân tích, so sánh , khái quát hoá.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Giáo án sinh học lớp 12 chương trình nâng cao - Tiết: Bài: ĐIỀU HOÀ HOẠT ĐỘNG CỦA GENGiáo án sinh học lớp 12 chương trình nâng cao -Tiết: 3 Bài: ĐIỀU HOÀ HOẠT ĐỘNG CỦA GENI. Mục tiêu bài dạy.- Học sinh trình bày được các thành phần tham gia vàý nghĩa của điều hoà hoạt động của gen.- Trình bày cơ chế điều hoà hoạt động của gen ở sinhvật nhân sơ- HS mô tả các mức điều hoà hoạt động của gen ởsinh vật nhân thực- Phát triển năng lực quan sát , phân tích, so sánh ,khái quát hoá.- Rèn kỹ năng làm việc độc lập với sách giáo khoa.- Nâng cao nhận thức đúng đắn và khoa học về điềuhoà hoạt động cua gen- Hình thành thái độ yêu thích khoa học tìm tòinghiên cứuII. Phương tiện dạy học.Tranh vẽIII. Tiến trình tổ chức dạy học.1. Ổn định lớp.Kiểm tra sĩ số:2. Kiểm tra bài cũ. Vẽ và giải thích sơ đồ mối liên hệ giữa ADN –mARN – Prôtêin ? Trong tế bào lúc nào thì gen hoạt động tạo ra sảnphẩm ?3. Giảng bài mới.Tế bào cơ thể sinh vật bậc thấp chứa hàng nghìn gen,sv bậc cao chứa hàng vạn gen, ở các giai đoạn pháttriển khác nhau các gen này có hoạt động liên tụckhông? Cơ chế hoạt động như thế nào?Làm thế nào để tế bào có thể điều khiển cho gen hoạtđộng đúng vào thời điểm cần thiết? Đó là cơ chế điềuhòa hoạt động của gen mà bài học hôm nay chúng tasẽ tìm hiểu. Hoạt động thầy & trò Nội dung I. Khái niệm Ví dụ: về điều hòa hoạt động Điều hòa hoạt của gen. động của gen là - Ở động vật có vú các gen tổng điều khiển gen có hợp prôtêin sữa chỉ hoạt động ở được phiên mã và cá thể cái, vào giai đoạn sắp dịch mã hay không, bảo đảm sinh và cho con bú.- Ở VK E.coli các gen tổng hợp cho các gen hoạtnhững enzim chuyển hóa động đúng thờiđường lactozơ chỉ hoạt động điểm cần thiếtkhi môi trường có lactozơ. trong quá trình- Vậy khi nào thì điều hòa hoạt phát triển cá thể.động gen ? II. Cơ chế điều hoà hoạt động của gen ở sinh vật nhân sơ. 1. Khái niệm opêron. Là cụm gen cấu- Trong tế bào có những loại trúc có liên quangen nào ? Vai trò của gen cấu về chức năng, cótrúc, gen điều hòa ? (gen cấu chung một cơ chếtrúc mang thông tin mã hóa điều hòa.cho các sản phẩm tạo nênthành phần cấu trúc hay chức a. Cấu tạo củanăng của tế bào. Gen điều hòa opêron Lac theotạo ra sản phẩm kiểm soát hoạt Jacôp và Mônô.động cảu các gen khác). - Nhóm gen cấu- Quan sát hình ảnh trả lời: trúc liên quan nhau về chức năngOpêron là gì ?- Điều hòa hoạt động của gen ở nằm kề nhau.SV nhân sơ chủ yếu ở giai đoạn - Vùng vận hànhphiên mã. Ở SV nhân thực điều (O) nằm trước genhòa hoạt động gen diễn ra như cấu trúc là vị tríthế nào ? (NST ở TB nhân sơ tương tác với chấtchính là ADN trần dạng vòng, ức chế.nằm ở TBC, không có màng - Vùng khởi độngnhân cách biệt, gen không có (P) nằm trướccấu trúc phân mảnh. vùng vận hành, đó- Khi môi trường không có chất là vị trí tưong táccảm ứng lactôzơ thì gen điều của ARNhoà (R) tác động như thế nào polimeraza đểđể ức chế các gen cấu trúc khởi đầu phiênkhông phiên mã. mã.- Tại sao khi môi trường có b. Cơ chế hoạtchất cảm ứng lactôzơ thì các động của opêrongen cấu trúc hoạt đông phiên Lac ở E.coli.mã. Sự hoạt động của chịu sự opêron- Điều hòa hoạt động ở sinh vật điều khiển của 1nhân thực diễn ra như thế nào ? gen điều hoà nằm ở phía trước opêron. Bình thường gen R tổng hợp ra prôtêin ức chế gắn vận vào vùng hành, do đó gen cấu trúc bị ức chếnên không hoạtđộng khi có chấtcảm ứng thì chuyểnopêron trạng tháisanghoạt động.* Khi môi trườngkhông có lactozơ:Prôtêin ức chế gắnvới gen vận hànhO làm ức chếphiên mã của gencấu trúc A, B, C(gen cấu trúckhông hoạt độngđược).* Khi môi trườngcó lactozơ:Prôtêin ức chế bịlactozơ cảm ứng,nên prôtêin ức chếbị bất hoạt khônggắn với gen vậnhành O nên genvận hành hoạtđộng bình thườngvà gen cấu trúc bắtđầu dịch mã. hoàIII. Điềuhoạt động ...