Giao dịch với các bên liên quan (Related parties)

Một trong những yêu cầu bắt buộc đối với những người chịu trách nhiệm lập báo cáo tài chính (BCTC) của doanh nghiệp mà nhà đầu tư cần lưu ý tới trong quá trình xem xét BCTC của doanh nghiệp, đó là việc trình bày thông tin trong BCTC về các bên liên quan và các giao dịch giữa doanh nghiệp với các bên liên quan.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Giao dịch với các bên liên quan (Related parties) Giao dịch với các bên liên quan(Related parties)Một trong những yêu cầu bắt buộc đối với những người chịutrách nhiệm lập báo cáo tài chính (BCTC) của doanh nghiệp mànhà đầu tư cần lưu ý tới trong quá trình xem xét BCTC của doanhnghiệp, đó là việc trình bày thông tin trong BCTC về các bên liênquan và các giao dịch giữa doanh nghiệp với các bên liên quan.Chuẩn mực Kế toán số 26 “Thông tin về các bên liên quan”là một trong những văn bản đưa ra quy định và hướng dẫncác nguyên tắc cũng như phương pháp trình bày thông tintrong BCTC về giao dịch với các bên liên quan.Khái niệmTheo Chuẩn mực Kế toán số 26, các khái niệm về bên liên quanvà giao dịch giữa các bên liên quan được đưa ra như sau:- Các bên liên quan: các bên được coi là liên quan nếu một bêncó khả năng kiểm soát hoặc có ảnh hưởng đáng kể đối với bênkia trong việc ra quyết định các chính sách tài chính và hoạtđộng.- Giao dịch giữa các bên liên quan: là việc chuyển giao các nguồnlực hay các nghĩa vụ giữa các bên liên quan, không xét đến việccó tính giá hay không.Ví dụ về các bên liên quan- Những doanh nghiệp kiểm soát, hoặc bị kiểm soát trực tiếphoặc gián tiếp thông qua một hoặc nhiều bên trung gian, hoặcdưới quyền bị kiểm soát chung với doanh nghiệp báo cáo (baogồm công ty mẹ, công ty con, các công ty con cùng tập đoàn);- Các công ty liên kết;- Các cá nhân có quyền trực tiếp hoặc gián tiếp biểu quyết ở cácdoanh nghiệp báo cáo dẫn đến có ảnh hưởng đáng kể tới doanhnghiệp này, kể cả các thành viên mật thiết trong gia đình của cáccá nhân này. Thành viên mật thiết trong gia đình của một cá nhânlà những người có thể chi phối hoặc bị chi phối bởi người đó khigiao dịch với doanh nghiệp như quan hệ: bố, mẹ, vợ, chồng, con,anh, chị em ruột;- Các nhân viên quản lý chủ chốt có quyền và trách nhiệm về việclập kế hoạch, quản lý và kiểm soát các hoạt động của doanhnghiệp báo cáo, bao gồm những người lãnh đạo, các nhân viênquản lý của công ty và các thành viên mật thiết trong gia đình củacác cá nhân này;- Các doanh nghiệp do các cá nhân được nêu ở 2 ví dụ trên, nắmtrực tiếp hoặc gián tiếp phần quan trọng quyền biểu quyết hoặcthông qua việc này người đó có thể có ảnh hưởng đáng kể tớidoanh nghiệp. Trường hợp này bao gồm những doanh nghiệpđược sở hữu bởi những người lãnh đạo hoặc các cổ đông chínhcủa doanh nghiệp báo cáo và những doanh nghiệp có chung mộtthành viên quản lý chủ chốt với doanh nghiệp báo cáo.Ví dụ về giao dịch giữa các bên liên quanCác giao dịch chủ yếu giữa các bên liên quan cũng phải đượctrình bày trong BCTC của doanh nghiệp báo cáo trong kỳ mà cácgiao dịch đó có ảnh hưởng, gồm: mua hoặc bán hàng (thànhphẩm hay sản phẩm dở dang); mua hoặc bán tài sản cố định vàcác tài sản khác; cung cấp hay nhận dịch vụ; giao dịch đại lý; giaodịch thuê tài sản; chuyển giao về nghiên cứu và phát triển; thỏathuận về giấy phép; các khoản tài trợ (bao gồm cho vay và gópvốn bằng tiền hoặc hiện vật); bảo lãnh và thế chấp; các hợp đồngquản lý.Phương pháp ghi nhận giá trong giao dịch với các bên liênquanTrong trường hợp phát sinh giao dịch với các bên liên quan, giácủa nguồn lực sẽ được thỏa thuận theo phương thức linh hoạthơn giữa các bên. Chuẩn mực Kế toán ViệtNam số 26 quy định các phương pháp tính giá sau trong việc ghinhận giao dịch:- Phương pháp giá không bị kiểm soát có thể so sánh được:được xác định bằng cách so sánh giá của hàng hóa bán ra trênthị trường có thể so sánh được về mặt kinh tế mà người bánkhông có liên quan với người mua.- Phương pháp giá bán lại: giá chuyển giao cho người bán lạiđược xác định bằng cách trừ vào giá bán lại một khoản chênhlệch, phản ánh giá trị mà người bán muốn thu để bù vào chi phícủa mình đồng thời có lãi hợp lý.- Phương pháp giá vốn cộng lãi: được xác định bằng cách cộngmột khoản chênh lệch phù hợp vào chi phí của người cung cấp.Sử dụng phương pháp này có khó khăn trong việc xác định cảhai yếu tố chi phí và khoản chênh lệch. Một trong những tiêuchuẩn so sánh có thể xác định giá chuyển giao là dựa vào tỷ lệ lãicó thể so sánh được trên doanh thu hoặc trên vốn kinh doanhcủa các ngành tương tự.Tuy nhiên, trong thực tế, có một số trường hợp, giá của các giaodịch giữa các bên liên quan không được xác định theo một trongnhững phương pháp quy định nêu trên. Hoặc một số trường hợpkhác có thể không có giá, như việc cung cấp dịch vụ quản lýkhông mất tiền và cấp tín dụng không lãi suất.Trình bày giao dịch với các bên liên quan trong báo cáo tàichính- Báo cáo tài chính phải trình bày một số mối quan hệ nhất địnhgiữa các bên liên quan. Các quan hệ thường được chú ý là giaodịch của những người lãnh đạo DN, đặc biệt là khoản tiền lươngvà các khoản tiền vay của họ, do vai trò quan trọng của họ đối vớiDN. Bên cạnh đó, cần trình bày các giao dịch lớn có tính chất liêncông ty và ...