Giáo dục đạo đức môi trường trong các trường sư phạm vì sự phát triển bền vững

Bài viết trình bày phát triển bền vững trước hết phải hình thành và duy trì đạo ñức môi trường trong mỗi con người để giải quyết những vấn đề môi trường, ñể cứu lấy chính chúng ta, nếu không chúng ta sẽ bị đào thải khỏi Trái đất như biết bao loài động vật khác trước kia.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Giáo dục đạo đức môi trường trong các trường sư phạm vì sự phát triển bền vữngKhoa ðịa lý - 50 năm xây dựng và phát triển GIÁO DỤC ðẠO ðỨC MÔI TRƯỜNG TRONG CÁC TRƯỜNG SƯ PHẠM VÌ SỰ PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG VŨ THỊ HẰNG Khoa ðịa lý, Trường ðHSP Hà NộiI. ðẶT VẤN ðỀ Sự phát triển ngày càng mạnh mẽ của con người ñã làm thay ñổi thế giới vềmọi mặt: kinh tế, xã hội và môi trường. Tuy nhiên, ñồng nghĩa với những sự pháttriển vượt bậc ñó là một thế giới không an toàn về môi trường. Trái ðất ñang kêucứu và con người ngày càng phải ñối mặt với những vấn ñề môi trường như: sự biếnñổi khí hậu toàn cầu, suy giảm tầng ôzôn, hiệu ứng nhà kính, khan hiếm nước sạch,thoái hóa ñất và hoang mạc hoá...Vì vậy, ñể phát triển bền vững trước hết phải hìnhthành và duy trì ñạo ñức môi trường trong mỗi con người ñể giải quyết những vấnñề môi trường, ñể cứu lấy chính chúng ta, nếu không chúng ta sẽ bị ñào thải khỏiTrái ðất như biết bao loài ñộng vật khác trước kia.II. NỘI DUNG1. Quan ñiểm về ñạo ñức môi trường ðạo ñức môi trường là một khái niệm cũ nhưng nó lại luôn mới với con ngườikhi mà con người vẫn ñang có những hành ñộng trái với những quy luật của tựnhiên, trái với những chuẩn mực của ñạo ñức môi trường. Chúng ta không suy diễn,không bàn bạc và tán thành ñạo ñức ñể cho vui mà bởi vì chúng ta muốn biết chúngta nên sống thế nào, ñặc biệt là nên cư xử với “người khác, vật khác” như thế nào? Trong những thế kỷ gần ñây, người ta mới nhận ra rằng con người có một sốtác ñộng ñến thế giới tự nhiên (thế giới không có con người) là sai trái, nhưng ñạoñức cũng có sự giới hạn, nó không mở rộng ñến những ñộng vật bậc thấp. Tráchnhiệm của chúng ta là giữ gìn những khu vực hoang dã ñể phục vụ cho nghiên cứukhoa học hay giải trí, bảo tồn các nguồn tài nguyên cho thế hệ tương lai. Quan ñiểmtiến bộ này là hiện thân của ñạo ñức môi trường. Quan ñiểm về ñạo ñức môi trường xuất phát từ những những quan ñiểm về tôngiáo, sau ñó qua quá trình con người tác ñộng ngày càng nhiều vào thế giới tự nhiênmà hình thành nên. Trong cuốn Ghinét I:28 ñã viết “Chúa tạo ra và ban phước chomuôn loài, răn dạy muôn loài sống có ích, phát triển và hoàn thiện Trái ðất rồi chinhphục Trái ðất, chúa kiểm soát loài cá dưới biển, loài chim trên trời và mọi sinh linhtrên Trái ðất”. Trên cơ sở ñó thì thuyết Cartesian cho rằng con người có tâm hồn phivật chất và có một cơ thể không giống như các sinh vật khác, chỉ có con người mớicó tình cảm, có khả năng lựa chọn, có cảm giác ñau ñớn còn các sinh vật khác thìkhông có. Chính vì thế mà con người ñã ñối xử với những sinh vật khác như những98Nghiên cứu khoa học và ñổi mới nội dung, phương pháp giảng dạy ñịa lývật vô tri vô giác, ñiều ñó ñã ñược thể hiện rất rõ qua hành ñộng của con người vớithế giới tự nhiên những năm trước ñây. Học thuyết loài hiện ñại cho rằng thái ñộ của con người ñối với thế giới phiñộng vật như thực vật, ao hồ, núi non chỉ là ñể khai thác, thế giới ñược xem như lànguồn tài nguyên thiên nhiên vô tận. Những chính sách bảo vệ môi trường tự nhiênra ñời trong sự nhận biết muộn màng khi con người nhận ra rằng các nguồn tàinguyên có thể bị cạn kiệt nếu con người cứ tiếp tục khai thác và sử dụng chúng mộtcách bừa bãi. Những cuốn sách như Túp lều của bác Tôm, Mùa xuân im lặng hay bộ phimThảm cỏ xanh ñã thức tỉnh chúng ta cần xem lại hành vi của mình ñối với thế giới tựnhiên. Những người theo quan ñiểm tiến bộ, tiêu biểu là Aldo Leopold, nhà ñạo ñứchọc môi trường, ñã ñưa ra những tư tưởng cơ bản cho sự hình thành một khoa họcvề thái ñộ của con người với tự nhiên. Aldo Leopold viết rằng: “ñạo ñức môi trườngthay ñổi vị trí của con người hiện ñại từ một người ñi chiếm ñất trở thành một thànhviên hoặc một công dân chính thức của cộng ñồng ñó”. Giá trị trung tâm của ñạoñức môi trường là ñúng khi ñiều ñó bảo vệ sự thống nhất, ổn ñịnh sinh cảnh củaquần xã sinh vật, nếu làm ngược lại thì ñó là ñiều sai trái. Nhà triết học người Úc, Perter Singer giải thích ñạo ñức môi trường dựa trênquan ñiểm của chủ nghĩa vị lợi, tuy nhiên ñạo ñức môi trường vị lợi vẫn có nhữnghạn chế, ñó là “chỉ những sinh vật có khả năng cảm nhận mới ñược xem là có ñặcñiểm về ñạo ñức, còn những sinh vật không có khả năng cảm nhận thì chỉ có giá trịkhi chúng là nguồn lực ñể duy trì những sinh vật cảm nhận”. Tuy nhiên, nếu chorằng chỉ có những sinh vật có khả năng cảm nhận mới có giá trị thì giữa tự nhiên vàcộng ñồng ñạo ñức của con người vẫn có ñường ranh giới. Hiện nay, khi giải quyết các vấn ñề môi trường, ñặc biệt là những vấn ñề môitrường toàn cầu vẫn ñang tồn tại hai quan ñiểm trái ngược nhau, ñó là quan ñiểmCon người là trung tâm và công nhận các giá trị vật chất, quan ñiểm Con ngườikhông phải là trung tâm và công nhận các giá trị nội tại. Quan ñiểm thứ nhất ñã ñặt quyền lợi của con người lên t ...