Giáo trình bệnh học 2 (Phần 4)

Đau thắt ngực là cảm giác khó chịu trong lồng ngực do thiếu máu cơ tim. Hiện tượng này xảy ra khi nhu cầu oxy của cơ tim cao hơn được cung cấp. Đây là một triệu chứng rất hay gặp trong bệnh lý động mạch vành mặc dù bệnh lý động mạch vành có thể đôi lúc không biểu hiện trên lâm sàng nhưng thường là có nguy cơ đau thắt ngực, nhồi máu cơ tim, thậm chí đột tử.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Giáo trình bệnh học 2 (Phần 4) C¬n ®au th¾t ngùc 1. §¹I c−¬ng. 1.1. §Þnh nghÜa: §au th¾t ngùc lµ c¬n ®au th¾t tõng c¬n ë vïng tim do thiÕu m¸u c¬ tim; lµ hËu qu¶ cña mét t×nh tr¹ng mÊt c©n b»ng t¹m thêi gi÷a sù cung cÊp vµ nhu cÇu «xy. T×nh tr¹ng nµy cã thÓ håi phôc ®−îc. 1.2. Nguyªn nh©n bÖnh sinh: + Khi l−u l−îng tuÇn hoµn m¹ch vµnh gi¶m d−íi 50% møc b×nh th−êng th× xuÊt hiÖn c¬n ®au th¾t ngùc. + §a sè nguyªn nh©n lµ do v÷a x¬ lµm hÑp lßng ®éng m¹ch vµnh (kho¶ng 90%). V÷a x¬ g©y ra c¸c tæn th−¬ng ë thµnh ®éng m¹ch vµnh, g©y hÑp ë c¸c th©n ®éng m¹ch vµnh (®éng m¹ch vµnh ®o¹n th−îng t©m m¹c vµ ®éng m¹ch vµnh ®o¹n gÇn). C¸c tæn th−¬ng nµy diÔn tiÕn thµnh tõng ®ît. BÖnh cã thÓ trÇm träng h¬n nÕu cã hiÖn t−îng co th¾t m¹ch vµnh, loÐt m¶ng x¬ v÷a, côc m¸u ®«ng hoÆc xuÊt huyÕt trong thµnh m¹ch. + Mét sè tr−êng hîp kh«ng do v÷a x¬ ®éng m¹ch vµnh lµ : - Viªm ®éng m¹ch vµnh, viªm lç ®éng m¹ch vµnh do giang mai, bÖnh viªm nót quanh ®éng m¹ch. - DÞ d¹ng bÈm sinh ®éng m¹ch vµnh. - Co th¾t ®éng m¹ch vµnh. + Mét sè nguyªn nh©n g©y thiÕu m¸u c¬ tim nh−ng kh«ng do ®éng m¹ch vµnh: - Mét sè bÖnh tim: bÖnh cña van ®éng m¹ch chñ, bÖnh hÑp khÝt lç van hai l¸, bÖnh sa van 2 l¸, bÖnh c¬ tim ph× ®¹i hoÆc bÖnh c¬ tim thÓ gi·n. - ThiÕu m¸u nÆng. + B»ng ph−¬ng ph¸p chôp ®éng m¹ch vµnh, ng−êi ta thÊy cã nh÷ng tr−êng hîp cã tæn th−¬ng hÖ ®éng m¹ch vµnh nh−ng bÖnh nh©n l¹i kh«ng thÊy ®au ngùc, ®ã lµ thÓ ®Æc biÖt cña thiÕu m¸u c¬ tim côc bé : thÓ kh«ng ®au ngùc. 1.3. YÕu tè thuËn lîi xuÊt hiÖn c¬n ®au ngùc: - G¾ng søc. - Xóc c¶m m¹nh, chÊn th−¬ng t©m lý. - C−êng gi¸p tr¹ng. 73 - C¶m l¹nh. - NhÞp tim nhanh. - Sèc. - Sau ¨n no. Nh÷ng yÕu tè nµy chØ g©y ®−îc c¬n ®au th¾t ngùc khi ®éng m¹ch vµnh ®· cã Ýt nhiÒu bÞ tæn th−¬ng mµ nhu cÇu «xy cña c¬ tim l¹i t¨ng h¬n. C¬ tim bÞ thiÕu m¸u, chuyÓn ho¸ yÕm khÝ, g©y ø ®äng axÝt lactic lµm toan ho¸ néi bµo, dÉn ®Õn rèi lo¹n chuyÓn ho¸ tÕ bµo vµ rèi lo¹n ho¹t ®éng dÉn truyÒn c¬ tim. 2. TriÖu chøng l©m sµng vµ cËn l©m sµng. 2.1. TriÖu chøng ®au: - C¬n ®au khëi ph¸t chñ yÕu do g¾ng søc, khi thêi tiÕt l¹nh hoÆc sau ¨n no. - VÞ trÝ ®au ë gi÷a phÝa sau x−¬ng øc; ®au kiÓu co th¾t ®Ì nÆng hay c¶m gi¸c bÞ Ðp, cã khi ®au r¸t, ®«i khi g©y nghÑt thë. §au th−êng lan lªn cæ, x−¬ng hµm, vai; hoÆc lan ra c¸nh tay, bê trong cña c¼ng tay ®Õn tËn ngãn 4, 5 ë mét hoÆc c¶ 2 bªn; thêi gian cña c¬n ®au th−êng ng¾n 2-5 phót, mÊt dÇn sau khi ng−ng g¾ng søc hoÆc dïng thuèc gi·n m¹ch vµnh (trinitrine). 2.2. C¸c triÖu chøng ®i kÌm víi c¬n ®au: - Khã thë nhanh, n«ng. - §¸nh trèng ngùc, håi hép. - Buån n«n, chãng mÆt, v· må h«i. - Cã tr−êng hîp xuÊt hiÖn ®¸i nhiÒu. 2.3. TriÖu chøng vÒ ®iÖn tim. 2.3.1. §iÖn tim ngoµi c¬n ®au: - §iÖn tim cã thÓ b×nh th−êng nh−ng còng kh«ng lo¹i trõ chÈn ®o¸n c¬n ®au th¾t ngùc. - §iÖn tim ngoµi c¬n cã thÓ cã c¸c dÊu hiÖu gîi ý t×nh tr¹ng thiÕu m¸u c¬ tim. - §o¹n ST chªnh xuèng trªn >1mm ë Ýt nhÊt 2 chuyÓn ®¹o 3 nhÞp liªn tiÕp. - Sãng T ©m, nhän vµ ®èi xøng gîi ý thiÕu m¸u côc bé d−íi néi t©m m¹c. - Ngoµi ra, cã thÓ t×m thÊy h×nh ¶nh sãng Q lµ b»ng chøng cña mét nhåi m¸u c¬ tim cò. 2.3.2. §iÖn tim trong lóc cã c¬n ®au th¾t ngùc: - Hay gÆp nhÊt lµ cã ®o¹n ST chªnh xuèng hoÆc sãng T ®¶o ng−îc (thiÕu m¸u d−íi néi t©m m¹c). - §«i khi kÕt hîp víi t×nh tr¹ng thiÕu m¸u côc bé d−íi th−îng t©m m¹c. 74 - §iÖn tim trong lóc cã c¬n ®au th¾t ngùc cßn gióp x¸c ®Þnh vÞ trÝ vïng c¬ tim bÞ thiÕu m¸u côc bé. 2.3.3. §iÖn tim g¾ng søc: - §−îc thùc hiÖn trªn xe ®¹p, cã g¾n lùc kÕ hoÆc th¶m l¨n; chØ ®−îc tiÕn hµnh ë c¸c c¬ së chuyªn khoa, d−íi sù theo dâi chÆt chÏ cña mét b¸c sÜ néi tim- m¹ch cã kinh nghiÖm vµ cã s½n c¸c ph−¬ng tiÖn cÊp cøu håi søc. - NghiÖm ph¸p ghi ®iÖn tim g¾ng søc ®−îc gäi lµ “d−¬ng tÝnh” khi thÊy xuÊt hiÖn dßng ®iÖn cña thiÕu m¸u d−íi néi t©m m¹c, víi sù chªnh xuèng trªn 1mm cña ®o¹n ST; ®o¹n ST chªnh lªn hiÕm gÆp h¬n. - NghiÖm ph¸p “©m tÝnh” khi kh«ng ®¹t ®−îc c¸c tiªu chuÈn d−¬ng tÝnh vÒ ®iÖn t©m ®å nh− trªn, mÆc dï tÇn sè tim bÖnh nh©n ®· ®¹t ®−îc tÇn sè tim tèi ®a theo lý thuyÕt (220 trõ ®i sè tuæi bÖnh nh©n). 2.4. Chôp X quang ®éng m¹ch vµnh: - §©y lµ ph−¬ng ph¸p rÊt cã gi¸ trÞ trong chÈn ®o¸n bÖnh ®éng m¹ch vµnh. Kü thuËt nµy gióp ®¸nh gi¸ tiªn l−îng vµ nguy c¬ cña thiÕu m¸u c¬ tim, gióp chØ ®Þnh ®iÒu trÞ b»ng ngo¹i khoa hay tiÕn hµnh nong ®éng m¹ch vµnh. - KÕt qu¶ chôp X quang ®éng m¹ch vµnh cßn cho thÊy ®Æc tÝnh cña chç hÑp: hÑp mét chç hay nhiÒu chç; hÑp mét, hai, hay ba th©n ®éng m¹ch vµnh, ®é dµi cña chç hÑp, chç hÑp cã gÊp khóc hay kh«ng, cã v«i ho¸ hay kh«ng vµ cã thÓ ...