Giáo trình Bệnh học ngoại khoa bụng: Phần 2 - NXB Quân đội Nhân dân

Giáo trình Bệnh học ngoại khoa bụng: Phần 1 gồm 18 nội dung cuối của giáo trình, giới thiệu với người đọc các kiến thức về u ruột non, u lành tính đại tràng, ung thư đại tràng, ưng thư trực tràng, sa trực tràng, nứt kẽ hậu môn, bệnh trĩ, áp xe quanh hậu môn - rò hậu môn, sỏi ống mật chủ, áp xe gan, điều trị ngoại khoa tăng áp lực tĩnh mạch cửa, viêm tụy cấp,...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Giáo trình Bệnh học ngoại khoa bụng: Phần 2 - NXB Quân đội Nhân dân C¸c khèi u ruét non vμ m¹c treo §ç S¬n Hμ1. §¹i c−¬ng: C¸c khèi u ruét non chiÕm tû lÖ 1- 6% c¸c khèi u ®−êng tiªu ho¸ nãi chungvμ 2- 6,5% c¸c khèi u ë ruét. Trong ®ã 30% sè bÖnh nh©n cã khèi u ë ruét nonlμ lμnh tÝnh, cßn l¹i 70% lμ ¸c tÝnh. Theo V¨n TÇn (2000) trong 10 n¨m t¹i bÖnhviÖn B×nh D©n ®· mæ 67 tr−êng hîp u ruét non: u lμnh chiÕm tû lÖ 23%, u ¸ctÝnh - 77% gåm cã: u ¸c c¬ tr¬n- 40%, u ¸c lym pho- 38%, u biÓu m« tuyÕn ¸ctÝnh - 17%, u carcinoid lμ 4%. Cßn l¹i lμ u lμnh cã: u c¬ tr¬n, u tuyÕn, u mì, um¸u. Trong sè c¸c khèi u lμnh tÝnh, u c¬ vμ u mì hay gÆp h¬n c¶ chiÕm tû lÖtrªn 30%, Ýt gÆp lμ polip, u x¬, u m¸u vμ u thÇn kinh.Trong c¸c u ¸c tÝnh,sarcoma chiÕm tû lÖ 45% c¸c u ruét non, trong ®ã 65% c¸c khèi u nμy lμ ¸ctÝnh. Ung th− ruét non chiÕm tû lÖ 3 - 15% c¸c khèi u ë ruét non.2. U lμnh tÝnh: C¸c khèi u lμnh tÝnh ruét non cã nguån gèc tõ tæ chøc biÓu m« vμ tæ chøcliªn kÕt cã ®Æc ®iÓm ph¸t triÓn vμo trong lßng ruét vμ ra phÝa ngoμi thanh m¹c.C¸c khèi u ph¸t triÓn vμo trong lßng ruét th−êng kh«ng lín, cßn khèi u ph¸ttriÓn ra phÝa ngoμi thanh m¹c th−êng cã kÝch th−íc vμ träng l−îng rÊt lín. Adenoma lμ nh÷ng u biÓu m« ®¬n ®éc, d¹ng polip ph¸t triÓn vμo tronglßng ruét. Polip ruét non th−êng ¸c tÝnh. U tõ tæ chøc liªn kÕt th−ßng gÆp nhiÒu h¬n c¶ lμ u c¬, lo¹i u nμy th−êngkhu tró ë håi trμng, ®«i khi tiÕn triÓn thμnh sarcoma. Ngoμi ra cßn u mì, u x¬, um¸u, u b¹ch m¹ch, u thÇn kinh rÊt hiÕm gÆp. BÖnh c¶nh l©m sμng c¸c u lμnh tÝnh ruét non phô thô«c nguån gèc tæ chøc ph¸tsinh, vÞ trÝ khu tró, kÝch th−íc, sè l−îng khèi u. NhiÒu bÖnh nh©n cã u lμnh tÝnhruét non kh«ng cã biÓu hiÖn l©m sμng, chØ t×nh cê ph¸t hiÖn ®−îc trong khi mæ. C¸c khèi u ph¸t triÓn ra phÝa thanh m¹c cã kÝch th−íc rÊt lín, chÌn Ðp c¸cc¬ quan bªn c¹nh. C¸c khèi u ph¸t triÓn vμo trong lßng ruét th−¬ng g©y t¾c ruét,®au bông c¬n, ch−íng bông. NÕu u ë hçng trμng th−êng ®au khu tró ë vïng rènhoÆc vïng bªn tr¸i rèn. U ë håi trμng, ®au ë vïng hè chËu ph¶i. U c¬ th−êngbiÕn chøng ch¶y m¸u å ¹t, u m¹ch m¸u th−ßng thÊy ph©n lÉn m¸u. U ph¸t triÓnvμo lßng ruét cã thÓ g©y xo¾n hoÆc lång ruét víi bÖnh c¶nh l©m sμng cña t¾cruét c¬ häc. U mì tiÕn triÓn l©m sμng víi ®Æc ®iÓm hay g©y lång ruét. Cßn l¹ic¸c u cã kÝch th−íc lín hoÆc cã cuèng cã thÓ g©y xo¾n ruét. Kh¸m thùc khã ph¸t hiÖn c¸c u lμnh tÝnh trõ khi khèi u lín, sê thÊy khikh¸m bông hoÆc th¨m trùc trμng, ©m ®¹o. X quang trong tr−êng hîp u ph¸t triÓnvμo lßng ruét cã thÓ thÊy h×nh khuyÕt hoÆc dõng thuèc c¶n quang. §iÒu trÞ c¸c u lμnh tÝnh ruét non b»ng phÉu thuËt c¾t ®o¹n ruét, khi u ®·cã biÕn chøng t¾c ruét th× chiÕn thuÆt xö trÝ phô thuéc møc ®é tæn th−¬ng cñat¾c ruét vμ toμn tr¹ng bÖnh nh©n. 1153. C¸c khèi u ¸c tÝnh:3.1. Ung th− ruét non: Ung th− vμ sarcoma ruét non trong thùc tÕ l©m sμng gÆp rÊt Ýt. Trõ nh÷ng udo carcinoid, chóng chØ chiÕm tû lÖ 1- 3% c¸c u ¸c tÝnh ®−êng tiªu ho¸. U ¸cthø ph¸t chiÕm tû lÖ 29%. U ¸c tÝnh ruét non gÆp chñ yÕu ë løa tuæi trªn 40, ®asè lμ nam giíi. U th−êng gÆp ë ®o¹n ®Çu hçng trμng hoÆc ®o¹n cuèi håi trμng.3.1.1. Gi¶i phÉu bªnh lý:* §¹i thÓ: Ung th− ruét non vÒ ®¹i thÓ cã 2 d¹ng, u ph¸t triÓn vμo trong lßng ruét vμra phÝa ngoμi thanh m¹c. Lo¹i ph¸t triÓn ra phÝa ngoμi thanh m¹c th−êng cãvßng x¬ cøng cã d¹ng hoa sóp l¬, polip hoÆc loÐt vμ dÇn dÇn lμm hÑp lßng ruét.Lo¹i ph¸t triÓn vμo lßng ruét g©y nhiÔm cøng thμnh ruét theo bê m¹c treo.* Vi thÓ: adenocarcinoma – ung th− liªn bμo tuyÕn, di c¨n vμo hÖ b¹ch huyÕtsím, di c¨n xa tíi gan, phæi, thËn, x−¬ng, m¹c nèi.* L©m sμng: BÖnh c¶nh l©m sμng thêi kú ®Çu cña ung th− ruét non tiÕn triÓn ©m thÇm,kh«ng râ rÖt thay ®æi thÊt th−êng phô thuéc vÞ trÝ kÝch th−íc vμ tæ chøc häc cñakhèi u. §au bông c¬n ng¾n, kh«ng cã ®iÓm ®au khu tró râ rÖt. Rèi lo¹n tiªu ho¸v« cí, ®Çy bông, khã chÞu, ®i ngoμi t¸o, láng xen kÏ nhau, buån n«n hoÆc cãn«n. ¡n uèng chËm tiªu, ch¸n ¨n, gÇy sót c©n nh¹nh. Giai ®o¹n muén tiÕn triÓn rÇm ré h¬n, ®au bông c¬n t¨ng lªn, t¨ng nhu®éng ruét, n«n nhiÒu, nhiÏm trïng nhiÔm ®éc t¨ng lªn, cã tr−êng hîp trªn c¬ sëliªt ruét, rèi lo¹n tiªu ho¸ ®ét ngét chuyÓn sang hiÖn t−îng t¾c ruét c¬ häc cÊptÝnh ®au bông d÷ déi, n«n, bÝ trung ®¹i tiÖn cμn ph¶i mæ cÊp cøu. Cã thÓ cã biÕnchøng kh¸c nh−: thñng, ch¶y m¸u,* ChÈn ®o¸n: Ung th− ruét non giai ®o¹n ®Çu tiÕn triÓn thÇm lÆng. V× vËy chÈn ®o¸nth−êng muén do vËy kh¶ n¨ng phÉu thuËt triÖt ®Ó rÊt khã kh¨n. Do ®ã cÇn ph¶il−u ý nh÷ng tiÒn triÖu cña bÖnh mÆc dï khã ph©n biÖt víi c¸c rèi lo¹n tiªu ho¸kh¸c. Th−êng chØ ®Þnh mæ khi ®· cã biÕn chøng. Kinh nghiÖm cña c¸c t¸c gi¶chÈn ®o¸n ®óng tr−íc mæ chØ ®¹t kh«ng qu¸ 15%. ChÈn ®o¸n dùa trªn triÖuchøng l©m sμng víi h×nh ¶nh X quang, soi èng mÒm, chôp ®éng m¹ch chän läc.* §iÒu trÞ: U lμnh tÝnh ruét non ®iÒu trÞ ngo¹i khoa cμng sím cμng tèt. U nhá ®¬n ®éccã thÓ c¾t bá kiÓu h×nh chªm. U lín c¾t ®o¹n ruét, nÕu nhiÒu u sau sinh thiÕt tøcth×, tõ ®ã cã chiÕn thuËt phï hîp. NÕu u ¸c tÝnh th× c¾t réng r·i kú ®Çu trªn vμd−íi khèi u 6cm, kÕt hîp c¾t bá m¶c treo cïng víi hÖ thèng h¹ch b¹ch huyÕt.Khi cã di c¨n xa, x©m lÊn réng kh«ng thÓ c¾t ®−îc th× nèi t¾t ®Ó gi¶i quuyÕt t×nhtr¹ng t¾c ruét. §iÒu trÞ ho¸ chÊt kÕt hîp sau mæ. 1163.2. Sarcoma ruét non: Kh¸c biÖt víi ung th−, Sarcoma th−êng gÆp ë ng−êi trÎ, chñ yÕu ë namgiíi. Sarcoma th−êng cã kÝch th−íc lín, ph¸t triÓn ra phÝa ngoμi thanh m¹c,d¹nghoa sóp l¬, di c¨n sím. Vi thÓ d¹ng lymphosarcoma, tæ chøc tÕ bμo sarcomad¹ng h×nh trßn vμ gi¸n ph©n.3.2.1. L©m sμng: BÖnh c¶nh l©m sμng sarcoma ruét non giai ®o¹n ®Çu kh«ng râ rÖt. §aubông , sót c©n, sèt. §i ngoμi ph©n láng. ThiÕu m¸u Ýt gÆp h¬n h¬n u ¸c tÝnh cãnguån gèc tõ tæ chøc biÓu m«. ë gi ...