Giáo trình Cơ sở văn hóa Việt Nam: Phần 2

(NB) Giáo trình Cơ sở văn hóa Việt Nam: Phần 2 nêu lên những nét đặc trưng văn hóa của cộng đồng người Việt Nam như tổ chức xã hội của cộng đồng người Việt; văn hóa vật chất của cộng đồng người Việt; văn hóa tinh thần của cộng đồng người Việt;... Mời các bạn tham khảo.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Giáo trình Cơ sở văn hóa Việt Nam: Phần 2 ÑAËC TRÖNG VAÊN HOÙA CUÛA COÄNG ÑOÀNG NGÖÔØI VIEÄT NAM Nhöõng neùt ñaëc tröng cuûa vaên hoùa coäng ñoàng ngöôøi Vieät theo coá vaán Phaïm Vaên Ñoàng theå hieän ôû hai ñieåm : 1. Tính ñoäng ñoàng bao goàm 3 truïc : Gia ñình (Nhaø), Laøng vaø Nöôùc. 2. Xu theá nhaân vaên höôùng veà con ngöôøi vaø coäng ñoàng con ngöôøi, tìm thaáy ôû con ngöôøi nhöõng tieàm löïc cuûa nhöõng ñöùc tính bieát bao toát ñeïp vôùi loøng mong muoán phaùt trieån noù, phaùt huy noù. I. TOÅ CHÖÙC XAÕ HOÄI CUÛA COÄNG ÑOÀNG NGÖÔØI VIEÄT 1. Nhaø (gia ñình) Toå chöùc gia ñình cuûa ngöôøi Vieät vaãn theo huyeát toäc laø chính. Trong gia ñình vaãn theo tuïc : cha truyeàn con noái. Con trai tröôûng ñoùng vai troø quan troïng thôø cuùng toå tieân, oâng, baø cha meï. Trong gia ñình nhaát laø nhöõng gia ñình coù neà neáp thì toân ti, traät töï raát ñöôïc coi troïng. Nhöõng moái quan heä: Phu-Phuï. Phu-Töû, Maãu-Töû, Huynh-Ñeä vaãn thöôøng ñaët ra moät caùch nghieâm ngaët trong toå chöùc gia ñình. Cung caùch öùng xöû trong gia ñình toân theo ñaïo lyù: kính treân, nhöôøng döôùi. Ñaây cuõng laø moät truyeàn thoáng ñaïo ñöùc cuûa ngöôøi Vieät Nam. Vieäc thôø cuùng toå tieân, oâng baø, cha meï laø moät traùch nhieäm cuûa caùc baäc con chaùu. Maëc daàu cheá ñoä maãu heä thoáng coøn ñoùng vai troø trong xaõ hoäi, song vai troø cuûa ngöôøi vôï, ngöôøi phuï nöõ laø thieát yeáu trong gia ñình ngöôøi Vieät. Hoï laø ngöôøi thu veùn, thu xeáp vaø toå chöùc söï oån ñònh trong gia ñình. Trong cuoäc soáng hieän nay ôû ñaâu maø cuoäc soáng gia ñình oån ñònh, beàn vöõng thì khoâng theå khoâng noùi tôùi vai troø cuûa ngöôøi vôï, ngöôøi phuï nöõ. Hoï laø choã döïa taïo neân söï ñoaøn tuï, aám cuùng trong gia ñình. Ñaëc bieät laø traùch nhieäm ñoái vôùi choàng vaø giaùo duïc con caùi. Moãi gia ñình Vieät Nam neáu thieáu ñi ngöôøi vôï, ngöôøi phuï nöõ, nôi aáy khoâng bieát caùi gì seõ xaûy ra. Nhöng chaéc chaén söï oån ñònh, söï aám cuùng seõ coù söï chuyeån dòch nhaát ñònh. Gia toäc cuõng laø choã döïa tinh thaàn quan troïng cuûa moãi gia ñình trong söï bieán ñoåi cuûa cuoäc soáng vaø thôøi cuoäc. Ta vaãn thöôøng nhaéc con chaùu nhôù ñeán toå tieân, oâng baø, cha meï, hoï haøng chính laø nhaéc ñeán söùc soáng löu truyeàn cuûa gia toäc. 2. Toå chöùc laøng : Noâng thoân Vieät Nam laáy ñôn vò laøng laøm toå chöùc khaù beàn vöõng. Laøng laø ñôn vò ñòa lyù, ñòa baøn cö truù quan troïng cuûa ngöôøi Vieät. Döôùi laøng coù xoùm. Xoùm laøng laø moät moái lieân heä beàn chaët ñeå ñoái phoù vôùi thieân tai vaø naïn troäm caép, giaëc giaõ, vôùi maâu thuaãn giöõa laøng naøy vôùi laøng khaùc. Moái lieân keát naøy ôû mieàn Baéc dieãn ra trong thôøi gian khaù daøi cho ñeán naêm 1954. Trung taâm sinh hoaït ôû laøng Baéc Boä laø ñình laøng. Moïi söï cuùng teá, xöû kieän, sinh hoaït cuûa laøng thöôøng dieãn ra ôû ñình laøng. Giaø laøng coù moät vai troø quan troïng trong toå chöùc laøng. Truyeàn thoáng coi troïng ngöôøi giaø trong sinh hoaït laøng queâ Vieät Nam laø moät truyeàn thoáng toát ñeïp. Laøng laø toå chöùc haønh chaùnh cô sôû ôû noâng thoân tröôùc ñaây vaø hieän nay. Laøng coøn laø nôi hoäi tuï nhöõng tình caûm gaén boù giöõa con ngöôøi vaø con ngöôøi, laø choã döïa tinh thaàn cuûa moãi gia ñình, gia toäc trong quaù trình toàn vong vaø phaùt trieån. Nhieàu laøng coù thôø thaàn hoaøng cuûa laøng mình. Ñoù laø minh chöùng cho uy tín vaø danh döï cuûa laøng. Moãi laøng ñöôïc toå chöùc theo daân chính cö vaø nguï cö. Daân nguï cö laø daân ôû nôi khaùc ñeán ôû nhôø vaø thöôøng khoâng ñöôïc coi troïng vaø bò ngöôïc ñaõi. Daân chính cö chia laøm nhieàu loaïi : chöùc saéc, chöùc dòch, laõo, ñinh, taáu. Chöùc saéc, chöùc dòch baàu ra hoäi ñoàng kyø muïc (tieân chæ, thöù chæ. Hoäi ñoàng kyø muïc baàu ra chöùc dòch nhö lyù tröôûng, phoù lyù höông tröôûng ... Laõo, ñinh, aáu ñöôïc toå chöùc theo giaùp. Toå chöùc laøng xaõ döïa vaøo giaùp. Ñaëc tröng cuûa toå chöùc laøng laø coi troïng tính coäng ñoàng. Chính nhôø yù thöùc coäng ñoàng naøy maø hoï gaén boù vôùi nhau, nhaát laø trong nhöõng luùc gian nguy, hoaïn naïn, bieát ñuøm boïc, töông thaân, töông aùi nhau. Nhöng cuõng töø ñaáy laïi ñeû ra tö töôûng yû laïi, döïa daãm nhau. Laøng coøn theå hieän tính ñoäc laäp töï trò, cuoäc soáng naëng veà töï cung tö caáp, cuoäc soáng boù heïp sau luõy tre laøng. Vaø ñoù cuõng laø moät trong nhöõng nguyeân nhaân ñeû ra tö töôûng cuïc boä, ñòa phöông, heïp hoøi. - Kieán taïo laøng : Laøng ôû mieàn Baéc vaø mieàn Trung laø moät vuøng laõnh thoå taùch bieät vôùi nhöõng laøng khaùc baèng caùnh ñoàng, ao chum, con ñöôøng hay soâng ngoøi ... Bao quanh laøng laø nhöõng luõy tre xanh. Laøng giaøu ngöôøi daân chuù yù xaây ñöôøng laøng baèng gaïch laùt. 3. Nöôùc: Nöôùc laø moät caùi gì thieâng lieâng, moät caùi gì gaàn guõi vôùi coäng ñoàng. Khaùi n ...