Giáo trình công nghệ chế tạo phụ tùng - Chương 4 CÔNG NGHỆ CHẾ TẠO CHI TIẾT DẠNG TRỤC

Khái niệm: Các chi tiết dạng trục là loại chi tiết được dùng rất phổ biến trong ngành chế tạo máy. Chúng có bề mặt cơ bản cần gia công là mặt tròn xoay ngoài. Mặt này thường dùng làm bề mặt lắp ghép với các chi tiết máy khác trong cụm máy.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Giáo trình công nghệ chế tạo phụ tùng - Chương 4 CÔNG NGHỆ CHẾ TẠO CHI TIẾT DẠNG TRỤC Chương 4 CÔNG NGHỆ CHẾ TẠO CHI TIẾT DẠNG TRỤC4.1. KHÁI NI ỆM VỀ CHI TIẾT DẠNG TRỤC 4.1.1. Khái niệm: Các chi tiết dạng trục là loại chi tiết được dùng rất phổ biếntrong ngành chế tạo máy. Chúng có bề mặt cơ bản cần gia công là mặt tròn xoayngoài. Mặt này thường dùng làm bề mặt lắp ghép với các chi tiết máy khác trongcụm máy. 4.1.2. Phân loại chi tiết dạng trục Tuỳ theo kết cấu của trục, có thể phân loại các trục sau: a) Trục trơn: Trên suốt chiều dài trục chỉ có một kích thước đường kính d L 4 : trục trơn ngắn Khi d L  4  10 : trục trơn thường d L  10 : trục trơn dài d b) Trục bậc: Trên suốt chiều dài của trục có một số kích thước đường kính khác nhau. Trên trục bậc còn có rãnh then, then hoa ho ặc có ren. c) Trục rỗng: Là trục rỗng có tác dụng giảm trọng lượng và còn có thể làm các mặt lắp ráp. d) Trục răng: Là loại trục mà trên đó có bánh răng liền trục. e) Trục lệch tâm: Là loại trục có các cổ trục không cùng nằm trên một đường tâm (trục khuỷu).4.2. ĐI ỀU KIỆ N K Ỹ THUẬT CHUNG CỦA TRỤC Khi chế tạo trục cần phải đảm bảo các điều kiện kỹ thuật sau: (theo: TCVN) 1. Kích thước đường kính các cổ lắp ghép yêu cầu đạt cấp chính xác 2 5,trong một số trường hợp cần đạt cấp 1. 2. Độ chính xác hình dạng hình học: Cnctpt.69 Sưu t m b i: www.daihoc.com.vn Độ côn, độ ô van của các cổ trục nằm trong giới hạn 0,25  0,5 dung sai đườngkính cổ trục. 3. Bảo đảm dung sai chiều dài mỗi bậc trục trong khoảng 0,050,2. 4. Độ đảo các cổ trục lắp ghép không vượt quá 0,01 0,03. 5. Độ không song song của các rãnh then hay then hoa đối với tâm trục khôngvượt quá 0,01 trên 100 mm dài. 6. Độ nhám của các cổ trục lắp ghép đạt Ra: 1,25 0,16 (7 10 ) của cácmặt đầu trục Rz: 40  20 (4 5) và bề mặt không lắp ghép Rz: 80  40 (3 4). 7. Các bề mặt làm việc của trục phải đảm bảo độ cứng, độ thấm tôi tuỳ từngtrường hợp cụ thể của mỗi trục. Ngoài ra, đối với các trục làm việc với tốc độ cao còn có yêu cầu cân bằng tĩnhvà cân bằng động.4.3. V ẬT LIỆU V À PHÔI CH Ế TẠO TRỤC 4.3.1. Vật liệu để chế tạo Vật liệu trục thường dùng gồm một số loại: - Thép cac bon: Thép 35, 40, 45. - Thép hợp kim: Thép Grôm hoặc thép Crôm – Ni ken…. - Gang có độ bền cao. Việc chọn phôi để chế tạo trục phụ thuộc vào hình dạng, kết cấu và sản lượng.Ví dụ đối với trục trơn thì tốt nhất là dùng phôi thanh, với trục bậc có đường kínhchênh nhau không lớn lắm thường dùng phôi cán nóng. 4.3.2. Các dạng phôi của trục a) Trong sản xuất hàng loạt nhỏ và đơn chiếc phôi của trục có thể chế tạo bằngphương pháp rèn tự do hay rèn trong khuôn đơn giản, đôi khi có thể dùng phôi cánnóng. Phôi của các trục lớn được chế tạo bằng phương pháp rèn tự do. b) Trong sản xuất hàng loạt lớn và hàng khối, phôi của trục được chế tạo bằngphương pháp dập nóng trên máy dập hoặc ép trên máy ép. Đối với các trục bậc có thể rèn trên máy rèn ngang hoặc chế tạo bằng phươngpháp đúc. Đối với các trục bằng gang có độ bền cao chế tạo bằng phương pháp đúc. Phôiđúc chính xác cho phép giảm lượng dư gia công trong quá trình chế tạo. Thông thường, trước khi gia công trục, việc gia công chuẩn bị phôi được tiếnhành ở các phân xưởng chuẩn bị phôi. - Nếu là phôi thanh, quá trình chuẩn bị bao gồm: + Nắn thẳng + Cắt phôi thành từng đoạn.70.CNCTPT Sưu t m b i: www.daihoc.com.vn + Gia công các lỗ tâm. - Nếu là phôi rèn, dập đúc quá trình chuẩn bị gồm: + Cắt đậu ngót, đậu rót + Làm sạch ba via. Đôi khi việc gia công lỗ tâm cũng được thực hiện trong phân xưởng chuẩn bịphôi.4.4. TÍNH CÔNG NGH Ệ TRONG KẾT CẤU CỦA TRỤC Để đảm bảo khả năng gia công thuận tiện các chi tiết trục, khi thiết kế trục cầnquan tâm đến kết cấu của trục phải có tính công nghệ cao: - Các bề mặt trên trục có khả năng gia công được bằng các dao thông thường. - Đường kính các cổ trục nên giảm dần về 2 đầu. - Tận dụng khả năng thay rãnh then kín bằng rãnh then hở để nâng cao năngsuất gia công. - Quan tâm đến độ cứng vững của trục khi gia công. Đối với trường hợp tiệnnhiều dao thì tỉ số L/D phải nhỏ hơn 10. Nghiên cứu khả năng thay thế trục bậc thành trục trơn.4.5. QUY TRÌNH CÔNG NGH Ệ CHẾ TẠO CÁC CHI TIẾT DẠNG TR ỤC 4.5.1. Chuẩn định vị Đối với các chi tiết dạng trục, yêu cầu về độ đồng tâm giữa các cổ trục là rấtquan trọng, do đó khi gia công các cổ trục cần ph ...