Giáo trình công nghệ chế tạo phụ tùng - Chương 8 CÔNG NGHỆ CHẾ TẠO BÁNH RĂNG

Phân loại bánh răng + Bánh răng được phân làm 3 loại theo đặc điểm của dạng răng: - Bánh răng trụ răng thẳng và răng nghiêng. - Bánh răng côn răng thẳng và răng xoắn. - Bánh vít. + Theo đặc tính công nghệ bánh răng được phân loại như sau: - Bánh răng trụ và bánh răng côn có moayơ, không có moayơ lỗ trơn và lỗ có then hoa. - Bánh răng liền khối lỗ trơn và lỗ có then hoa. - Bánh răng trụ, răng côn và bánh vít dạng đĩa. - Bánh răng...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Giáo trình công nghệ chế tạo phụ tùng - Chương 8 CÔNG NGHỆ CHẾ TẠO BÁNH RĂNG Chương VIII CÔNG NGHỆ CHẾ TẠO BÁNH RĂNG8.1. Đ ẶC ĐIỂM CẤU TẠO CỦA BÁNH RĂNG 8.1.1. Phân loại bánh răng + Bánh răng được phân làm 3 loại theo đặc điểm của dạng răng: - Bánh răng trụ răng thẳng và răng nghiêng. - Bánh răng côn răng thẳng và răng xoắn. - Bánh vít. + Theo đặc tính công nghệ bánh răng được phân loại như sau: - Bánh răng trụ và bánh răng côn có moayơ, không có moayơ lỗ trơn và lỗ có then hoa. - Bánh răng liền khối lỗ trơn và lỗ có then hoa. - Bánh răng trụ, răng côn và bánh vít dạng đĩa. - Bánh răng liền trục (răng trụ, răng côn). 8.1.2. Tính công nghệ trong kết cấu bánh răng Bánh răng cũng như các chi tiết khác, kết cấu của chúng ảnh hưởng trực tiếpđến chất lượng và năng suất gia công. Vì vậy khi thiết kế cần chú ý đến các đặc điểmkết cấu như sau: - Hình dạng lỗ đơn giản. - Mặt ngoài đơn giản, bánh răng có tính công nghệ cao khi mặt ngoài phẳng, không có moayơ, hoặc moayơ chỉ ở một phía để có khả năng gá được nhiều chi tiết một lúc khi cắt răng. - Đủ độ dày để không biến dạng khi nhiệt luyện. - Các rãnh trên chi t iết phải thuận tiện cho việc thoát dao. - Kết cấu thuận lợi để có thể thực hiện gia công nhiều dao. - Các khối bánh răng nên thiết kế cùng môđun. 8.1.3. Độ chính xác của bánh răng Độ chính xác của được đánh giá theo TCVN. Theo TCVN có 12 cấp chính xác, ký hiệu theo thứ tự 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10,11, 12. Trong đó cấp 1 chính xác cao nhất, cấp 12 cấp chính xác thấp nhất. Trongthực tế chỉ dùng các cấp chính 3 đến cấp chính xác 11. Ở mỗi cấp chính xác có các chỉ tiêu đánh giá độ chính xác của bánh răng. a) Độ chính xác truyền động:154.CNCTPT Sưu t m b i: www.daihoc.com.vn Đánh giá bằng sai số góc quay sau một vòng. Ngoài ra độ chính xác truyềnđộng còn được đánh giá bằng sai số bước vòng và sai lệch khoảng pháp tuyến chung. b) Độ ổn định khi làm việc: Độ ổn định khi làm việc ảnh hưởng trực tiếp đến độ ồn khi làm việc và tuổi thọcủa bánh răng. Độ ổn định khi làm việc được đánh giá bằng sai số chu kỳ ( là giá trịtrung bình của sai số truyền động bằng tỷ số giữa sai lệch lớn nhất và số răng củabánh răng). Độ ổn định khi làm việc còn được đánh giá bằng sai lệch bước cơ sở. c) Độ chính xác tiếp xúc: Đánh giá bằng vết tiếp xúc của răng theo chiều dài, chiều cao và biểu thị bằng%. d) Độ chính xác khe hở cạnh răng: Quy định 4 chỉ tiêu khe hở cạnh răng: khe hở bằng 0; khe hở nhỏ, khe hở trungbình và khe hở lớn. Khoảng cách tâm giữa 2 bánh răng càng lớn thì khe hở cạnh răng càng lớn.8.2. V ẬT LIỆU V À PHÔI C ỦA BÁNH RĂNG 8.2.1. Vật liệu Chọn vật liệu cho bánh răng phụ thuộc vào điều kiện làm việc của chúng. Cácbánh răng truyền lực thường được chế tạo bằng loại thép hợp kim Crôm (15 X,15XA; 20XA, 40X, 45X), thép Crôm – Niken (40XH), thép Crôm – Molip đen,Crôm Măng gan (35XMA, 18XT). Các bánh răng chịu tải trọng trung bình và nhỏ được chế tạo từ thép Cácbonnhư thép 45 hoặc gang. Đối với các bánh răng làm việc không tạo ra tiếng ồn đượcchế tạo từ vật liệu phi kim loại. 8.2.2. Phôi của bánh răng Trong sản xuất lớn, phôi được chế tạo từ phương pháp rèn dập, còn trong sảnxuất nhỏ và đơn chiếc dùng phôi thanh. Đối với các bánh răng bằng gang hoặc bằng thép (với kích thước lớn) thì dùngphương pháp đúc để chế tạo phôi. 8.2.3. Gia công nhiệt luyện bánh răng Do yêu cầu làm việc, răng phải có độ cứng và độ bền cần thiết, không cho phépcó các vết nứt, vết chảy, cơ tính ổn định và biến dạng nhiệt nhỏ. Do đó phải có chếđộ nhiệt luyện thích hợp. - Các thép có hàm lượng cacbon thấp: sau khi cắt răng phải thấm cacbon. - Các bánh răng có yêu cầu chịu mòn cao: tiến hành thấm Nitơ. - Phôi bánh răng trước khi cắt gọt cần được thường hoá hoặc tôi cải thiện để tăng cơ tính cắt gọt. Độ cứng cần đạt là 220280 HB. Cnctpt.155 Sưu t m b i: www.daihoc.com.vn - Sau khi cắt răng phải tôi cứng bề mặt răng. Các bánh răng có môđun nhỏ có thể dùng phương pháp tôi thể tích; còn các bánh răng môđun lớn dùng phương pháp tôi cao tần.8.3. ĐI ỀU KIỆN KỸ THUẬT CHẾ TẠO BÁNH R ĂNG Ngoài những yêu cầu về độ chính xác của răng khi cắt răng, quy trình côngnghệ chế tạo bánh răng còn cần đảm bảo các yêu cầu kỹ thuật sau đây: - Độ không đồng tâm giữa lỗ và vòng tròn khởi xuất không quá 0,050,1mm. - Độ không vuông góc giữa mặt đầu và đường tâm lỗ không vượt quá 0,010,015mm trên 100mm đường kính. - Lỗ bánh răng hoặc cổ trục của bánh răng liền trục phải đạt cấp chính xác 2. - Độ nhám các bề mặt lỗ hoặc cổ trục của bánh răng liền trục đạt Ra: ...