Giáo trình sinh học đại cương part 8

Tham khảo tài liệu giáo trình sinh học đại cương part 8, khoa học tự nhiên, công nghệ sinh học phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Giáo trình sinh học đại cương part 8SINH H C ð I CƯƠNG 2007 TRANG 85ngôi sao; gi a các trung t phát sinh ra thoi phân bào g m nhi u s i ch tnguyên sinh, ñư c g i là s i thoi. Nh ng s i thoi này ñư c c u t o t lo i protein - mà v ñ c tính thìgi ng các protein co rút c a các s i cơ. Các s i thoi này s p x p theo d nghình chóp, ñ nh là các c c g n ch trung t và r ng phía gi a hay xích ñ o.Trong th i gian các trung t phân li nhau và các trung t ñư c hình thành thìcác nhi m s c th trong nhân co ng n l i, tr nên ng n và dày hơn. N u trư cñó không th y rõ là chúng g m hai y u t thì bây gi ñi u này ñư c nh nth y rõ r t. Khi nhi m s c th co ng n t i ña và chúng tr thành nh ng thhình que ng n, nhu m màu ñ m thì màng nhân bi n m t và các nhi m s c thñ n s p x p m t ph ng xích ñ o c a thoi ñư c t o thành, ñ n lúc này k tthúc kỳ trư c.2,- Kỳ gi a: Kỳ gi a b t ñ u khi các nhi m s c th ñã n m xích ñ o c a t bào.Tâm ñ ng c a nhi m s c th phân chia và t o thành hai nhi m s c th conhoàn toàn riêng bi t. S phân chia các tâm ñ ng này x y ra ñ ng th i trongt t c các nhi m s c th . Các trung t con b t ñ u phân ly nhau.3,- Kỳ sau: Các nhi m s c th b t ñ u phân ly nhau, c m i thành viên c a m ic p, t c là m t nhi m s c th con trong c p ñó thì ñi v m t c c c a t bào.Trong th i gian chuy n ñ ng v các c c thì các nhi m s c th thư ng có d nghình ch V, ñ nh hư ng v phía c c, tâm ñ ng s p x p ñ nh và hình nhưl c bu c nhi m s c th chuy n ñ ng t i c c ñư c qui t tâm ñ ng - vìchính tâm ñ ng, s i thoi ñư c gi ch t. Trong trư ng h p nhi m s c thm t tâm ñ ng (ví d : dư i tác ñ ng c a các tia rơngen) thì hoàn toàn khôngth chuy n ñ ng ñư c trong th i gian phân bào.4,- Kỳ cu i: Khi các nhi m s c th ñ t ñ n các c c thì b t ñ u kỳ cu i. Sau khi ñ tñ n các c c thì các nhi m s c th giãn ra, m t kh năng b t màu m nh và trl i tr ng thái c a kỳ trung gian, xung quanh m i nhân con hình thành m tmàng nhân. Ti p sau ñó là s phân chia t bào ch t. Trong t bào ñ ng v t thìtrên b m t c a chúng- m t xích ñ o, xu t hi n m t cái rãnh. Rãnh này ănsâu d n và phân chia t bào thành hai n a - hai t bào con mà m i t bào concó m t nhân. Trong t bào th c v t s phân chia t bào ch t x y ra theo cácht o thành vách t bào, nó phát sinh vùng xích ñ o c a thoi và sau ñó pháttri n v m i phía ñ t ñ n thành t bào. Ti p ñó m i t bào con t o nên vSINH H C ð I CƯƠNG 2007 TRANG 86phía vách t bào c a mình m t màng bào ch t, và cu i cùng c hai phía c avách t bào hình thành các thành xenlulose c a t bào. Gi m phân5.1.2. Gi m phân hay trư c ñây còn g i là s phân bào gi m nhi m. S gi mphân - v th c ch t, bao g m hai lư t phân chia t bào, trong ñó, s lư ngnhi m s c th gi m ñi m t n a. Quá trình này thư ng x y ra trong quá trìnhhình thành các t bào gi i tính như t bào tr ng, tinh trùng hay trong quátrình hình thành các bào t c a th c v t. các t bào lo i này có s nhi m s cth b ng m t n a so v i các t bào khác trong cơ th . Ví d : ngư i có 46nhi m s c th , g m 23 c p, m i c p có hai nhi m s c th gi ng nhau, m t cáit b và m t cái t m , thì các t bào gi i tính ch có 23 nhi m s c th , m icái m t ki u lo i, không l p l i. Trư c khi ñi sâu vào các giai ño n c a sgi m phân chúng ta c n bi t m t s thu t ng thư ng dùng v i nh ng kháini m v chúng như: - S ti p h p c a nhi m s c th là s liên h p các nhi m s c th gi ng nhau theo t ng c p. Các nhi m s c th gi ng nhau (ti p h p nhau trong quá trình gi m phân) g i là nhi m s c th tương ñ ng. - B nhi m s c th ch a c m i chi c m i ki u lo i g i là b ñơn b i (b ñơn b i ngư i là 23). - B nhi m s c th ch a c hai chi c m i ki u lo i g i là b lư ng b i (b lư ng b i ngư i là 46). Quá trình gi m phân g m hai lư t phân bào nhanh chóng k ti p nhaug i là gi m phân th nh t và gi m phân th hai. Trong m i l n phân bào ñóñ u có b n giai ño n như phân bào nguyên phân. Nhưng các giai ño n y, ñ c bi t là kỳ trư c c a l n gi m phân thnh t x y ra r t khác so v i kỳ trư c c a nguyên phân. ñ u kỳ c a kỳ trư c, khi các nhi m s c th v n còn dài và m nh, cácnhi m s c th tương ñ ng ti p h p nhau, t c là ñ n g n nhau theo t ng c p,n m sát nhau theo chi u d c, cu n xo n l n nhau. Các nhi m s c th ti p t cco ng n l i và dày lên. Lúc này th y rõ m i nhi m s c th có c u t o ñôi,nghĩa là g m hai s i như trong nguyên phân. Như v y cu i kỳ trư c c a l n phân chia th nh t thì các nhi m s cth ñư c nhân ñôi và ti p h p v i nhau t o thành t ng c m g m b n nhi ms c th con (b n nhi m s c th tương ñ ng). t bào ngư i g m 23 b b n,như v y s có t ng th là 92 nhi m s c th con giai ño n này. Các nhi mSINH H C ð I CƯƠNG 2007 TRANG 87s c th con còn g n v i nhau t ng c p m t qua tâm ñ ng chưa phân chia (g ilà cromatit). ...