Giáo trình Tài chính doanh nghiệp (Nghề Kế toán doanh nghiệp - Trình độ Cao đẳng): Phần 2 - CĐ GTVT Trung ương I

Giáo trình Tài chính doanh nghiệp (Nghề Kế toán doanh nghiệp): Phần 2 trang bị cho người học những kiến thức về chi phí sản xuất kinh doanh và giá thành sản phẩm của doanh nghiệp; doanh thu và lợi nhuận của doanh nghiệp và kế hoạch hoá tài chính. Mời các bạn tham khảo.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Giáo trình Tài chính doanh nghiệp (Nghề Kế toán doanh nghiệp - Trình độ Cao đẳng): Phần 2 - CĐ GTVT Trung ương I Chƣơng 4: CHI PHÍ SẢN XUẤT KINH DOANH VÀ GIÁ THÀNH SẢN PHẨM DOANH NGHIỆP 1. Chi phí sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp 1.1. Khái niệm chi phí sản xuất kinh doanh Ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp trªn lÜnh vùc s¶n xuÊt, x©y dùng,th¬ng m¹i dÞch vô … ®Ó s¶n xuÊt cung cÊp hµng ho¸ - dÞch vô cho ngêi tiªu dïng nh»m thu lîi nhuËn. §Ó ®¹t ®îc môc tiªu kinh doanh ®ã, nhÊt thiÕt doanh nghiÖp ph¶i bá ra nh÷ng chi phÝ nhÊt ®Þnh. Cô thÓ nh÷ng chi phÝ ®ã bao gåm: C¸c chi phÝ doanh nghiÖp bá ra tr-íc hÕt lµ chi phÝ cho viÖc s¶n xuÊt s¶n phÈm. Trong khi tiÕn hµnh s¶n xuÊt, doanh nghiÖp ph¶i tiªu hao c¸c lo¹i vËt t- nhiªn nguyªn nhiªn vËt liÖu, hao mßn MMTB, c«ng cô dông cô. Doanh nghiÖp cßn thùc hiÖn tr¶ l-¬ng cho c«ng nh©n viªn. Nh- vËy cã thÓ thÊy chi phÝ s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp biÓu hiÖn toµn bé chi phÝ vÒ vËt chÊt vµ lao ®éng mµ doanh nghiÖp bá ra ®Ó s¶n xuÊt s¶n phÈm trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh. C¸c chi phÝ nµy cã tÝnh chÊt th-êng xuyªn g¾n liÒn víi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm. Doanh nghiÖp ngoµi viÖc s¶n xuÊt, chÕ biÕn, cßn tæ chøc tiªu thô s¶n phÈm. Trong qu¸ tr×nh tiªu thô s¶n phÈm, doanh nghiÖp ph¶i bá ra nh÷ng chi phÝ nhÊt ®Þnh nh- chi phÝ bao gãi s¶n phÈm, vËn chuyÓn b¶o qu¶n s¶n phÈm. Ngoµi ra ®Ó giíi thiÖu réng r·i s¶n phÈm cho ngêi tiªu dïng, còng nh- h-íng dÉn ®iÒu tra kh¶o s¸t thÞ tr-êng ®Ó quyÕt ®Þnh ®èi v¬Ý viÖc s¶n xuÊt th× doanh nghiÖp ph¶i bá ra nh÷ng chi phÝ vÒ nghiªn cøu, tiÕp thÞ, qu¶ng c¸o giíi thiÖu s¶n phÈm hay b¶o hµnh s¶n phÈm. TÊt c¶ nh÷ng chi phÝ liªn quan ®Õn viÖc tiªu thô s¶n phÈm gäi lµ chi phÝ tiªu thô hay chi phÝ lu- th«ng s¶n phÈm. Ngoµi chi phÝ s¶n xuÊt tiªu thô s¶n phÈm, trong kinh doanh doanh nghiÖp ph¶i nép nh÷ng kho¶n tiÒn thuÕ gi¸n thu cho nhµ n-íc theo luËt ®Þnh nh- thuÕ gi¸ tri gia t¨ng, thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt, thuÕ xuÊt nhËp khÈu… §èi víi doanh nghiÖp nh÷ng kho¶n thuÕ ph¶i nép nµy còng lµ nh÷ng kho¶n tiÒn doanh nghiÖp ph¶i bá ra trong kinh doanh, v× thÕ nã mang tÝnh chÊt chi phÝ kinh doanh cña doanh nghiÖp. Nh- vËy ta cã thÓ thÊy chi phÝ kinh doanh cña mét doanh nghiÖp lµ toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt, tiªu thô s¶n phÈm vµ c¸c kho¶n thuÕ gi¸n thu mµ doanh nghiÖp ph¶i bá ra ®Ó thùc hiÖn ho¹t ®éng SXKD trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh. Trong ho¹t ®éng SXKD, c¸c doanh nghiÖp lu«n ph¶i quan t©m ®Õn viÖc qu¶n lý chi 39 phÝ, nÕu chi phÝ kh«ng hîp lý, kh«ng ®óng thùc chÊt cña nã, ®Òu g©y ra nh÷ng khã kh¨n trong qu¶n lý vµ ®Òu lµm gi¶m lîi nhuËn cña doanh nghiÖp. V× vËy, vÊn ®Ò quan träng ®Æt ra cho c¸c nhµ qu¶n trÞ tµi chÝnh lµ ph¶i kiÓm so¸t ®-îc chi phÝ SXKD cña doanh nghiÖp. Trong ngµnh kinh tÕ cung nh- ngµnh c«ng, n«ng nghiÖp, x©y dùng c¬ b¶n, th-¬ng m¹i dÞch vô… ®Òu cã nh÷ng ®Æc ®iÓm kinh tÕ kü thuËt riªng. Nh÷ng ®Æc ®iÓm ®ã ¶nh hëng ®Õn ho¹t ®éng SXKD cña doanh nghiÖp. 1.2. Nội dung chi phí sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp Chi phí kinh doanh trong kỳ của doanh nghiệp bao gồm Chi phí hoạt động kinh doanh và chi phí hoạt động tài chính - Chi phí hoạt động kinh doanh bao gồm các chi phí liên quan đến hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp, gồm: + Chi phí nguyên liệu, vật liệu + Chi phí khấu hao TSCĐ + Tiền lương và các khoản chi phí có tính chất lương + Chi phí dịch vụ mua ngoài + Chi phí bằng tiền khác - Chi phí hoạt động tài chính Chi phí hoạt động tài chính là các khoản chi phí đầu tư tài chính ra ngoài doanh nghiệp nhằm mục đích sử dụng hợp lý các nguồn vốn, tăng thêm thu nhâp và nâng cao hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp. Bao gồm: + Chi phí liên doanh, liên kết + Chi phí cho thuê tài sản + Chi phí mua bán trái phiếu, cổ phiếu + Khoản dự phòng giảm giá đầu tư chứng khoán + Chi phí trả lãi vay cho số vốn huy đông trong kỳ + Chi phí hoạt đông tài chính khác Ngoài chi phí kinh doanh đã nêu trên, trong hoạt động kinh doanh có thể còn phát sinh những khoản chi phí khác. Đó là những chi phí xảy ra không thường xuyên trong doanh nghiệp, gồm: + Chi phí liên quan đến thanh lý, nhượng bán TSCĐ + Chi phí tiền phạt do vi phạm hợp đồng kinh tế 40 + Chi phí để thu tiền phạt + Chi phí cho việc thu hồi các khoản nợ đã xóa sổ kế toán + Chi phí bất thường khác 2. Chi phí sản xuất kinh doanh và giá thành sản phẩm của doanh nghiệp 2.1. Phân loại chi phí sản xuất kinh doanh 2.1.1. Theo yÕu tè chi phÝ SX Lµ c¨n cø vµo c«ng dông kinh tÕ (vµ ®Þa ®iÓm ph¸t sinh) cña chi phÝ ®Ó s¾p xÕp chi phÝ thµnh nh÷ng kho¶n môc. Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy chi phÝ s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp gåm nh÷ng kho¶n môc sau ®©y: - Nguyªn vËt liÖu chÝnh mua ngoµi gåm gi¸ trÞ tÊt c¶ nh÷ng nguyªn liÖu vµ vËt liÖu chÝnh dïng vµo s¶n xuÊt mµ doanh nghiÖp ph¶i mua tõ bªn ngoµi. - VËt liÖu phô mua ngoµi: bao gåm gi¸ trÞ cña tÊt c¶ cña vËt liÖu phô mua ngoµi dïng vµo SXKD cña doanh nghiÖp nh bao b× ®ãng gãi, phô tïng thay thÕ cho söa ch÷a thiÕt bÞ m¸y mãc, vËt rÎ tiÒn mau háng. - Nhiªn liÖu mua ngoµi: bao gåm gi¸ trÞ cña nhiªn liÖu (than, cñi, dÇu ®èt…) mua tõ bªn ngoµi phôc vô s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp. - N¨ng l-îng mua ngoµi: bao gåm gi¸ trÞ cña n¨ng l-îng (®iÖn, h¬i,n-íc, khÝ nÐn…) mua ngoµi nh»m phôc vô s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp. - TiÒn l-¬ng: bao gåm tiÒn l-¬ng chÝnh, l-¬ng phô cña CNVC trong doanh nghiÖp. - C¸c kho¶n trÝch nép theo quy ®Þnh cña nhµ n-íc: B¶o hiÓm x· héi; B¶o hiÓm y tÕ; Kinh phÝ c«ng ®oµn; lµ sè tiÒn trÝch tr-íc theo mét tû lÖ so víi quü tiÒn l-¬ng ®Ó h×nh thµnh quü phô cÊp vÒ mÊt søc lao ®éng t¹m thêi hay vÜnh viÔn nh: h-u trÝ, tö tuÊt, èm ®au, tai n¹n lao ®éng, thai s¶n, … - KhÊu hao TSC§: lµ toµn bé sè tiÒn khÊu hao TSC§ tÝnh trÝch trong kú cña doanh nghiÖp. - C¸c chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn: bao gåm nh÷ng chi phÝ b»ng tiÒn nh-ng theo tÝnh chÊt th× kh«ng thuéc c¸c yÕu tè ®· nªu trªn nªn nh-: ...