Giáo trình thủy văn hồ đầm

Việt Nam là chiếc nôi của nền văn minh lúa nước. Dân tộc ta từ xưa đã cókinh nghiệm khai phá, chinh phục vùng đất ngập nước theo mùa. Tổng kết các kinhnghiệm m dân tộc ta đã tích luỹ được khi khai phá vùng đất ngập nước và nhìnnhận, phân tích chúng dưới ánh sáng của thnh tựu khoa học mới sẽ là những đónggóp quý cho ngành Thuỷ Lợi.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Giáo trình thủy văn hồ đầm bé n«ng nghiÖp & ph¸t triÓn n«ng th«n tr−êng ®¹i häc thñy lîi ---------------------- ---------------------- Bµi gi¶ng thñy v¨n hå ®Çm hµ néi v - 2004http://www.ebook.edu.vn 1 thñy v¨n hå ®Çm Më ®Çu ViÖt Nam l chiÕc n«i cña nÒn v¨n minh lóa n−íc. D©n téc ta tõ x−a ® cãkinh nghiÖm khai ph¸, chinh phôc vïng ®Êt ngËp n−íc theo mïa. Tæng kÕt c¸c kinhnghiÖm m d©n téc ta ® tÝch luü ®−îc khi khai ph¸ vïng ®Êt ngËp n−íc v nh×nnhËn, ph©n tÝch chóng d−íi ¸nh s¸ng cña th nh tùu khoa häc míi sÏ l nh÷ng ®ãnggãp quý cho ng nh Thuû Lîi. 1. 1. §èi t−îng nghiªn cøu cña m«n häc Thñy v¨n Hå - §Çm §èi t−îng nghiªn cøu cña m«n häc Thñy v¨n Hå - §Çm l chÕ ®é Thñy v¨nm«i tr−êng cña vïng ®Êt ngËp n−íc. Theo ®Þnh nghÜa cña c¸c nh Thñy v¨n Nga th×Hå v §Çm ph¸ l nh÷ng lßng ch¶o hoÆc vïng tròng cña bÒ mÆt ®Êt cã chøa n−íc. Nh− vËy ë ViÖt Nam cã c¸c lo¹i Hå v §Çm ph¸ nh− sau: • Hå v ®Çm tù nhiªn n−íc ngät • C¸c ®Çm ph¸ n−íc mÆn • Hå v kho n−íc nh©n t¹o. Hå v ®Çm tù nhiªn, n−íc ngät C¸c hå ®Çm tù nhiªn ë vïng ®ång b»ng, th−êng l dÊu vÕt cßn l¹i cña c¸c®o¹n s«ng chÕt, hay vì ®ª. c¸c hå n y n−íc Ýt lu©n chuyÓn, C¸c hå ®Çm tù nhiªnxuÊt hiÖn ë vïng nói th−êng l dÊu vÕt cßn l¹i cña nói löa, ®éng ®Êt hay nh÷ngnguyªn nh©n kh¸c. PhÇn lín c¸c hå ®Çm tù nhiªn n−íc kh«ng ch¶y nh−ng còng cãhå n−íc ch¶y nh− hå Ba BÓ. C¸c ®Çm ph¸ n−íc mÆn C¸c ®Çm ph¸ n−íc mÆn cã rÊt nhiÒu ë vïng ven biÓn n−íc ta, v ®ang ®−îc khaith¸c triÖt ®Ó. Sù can thiÖp cña con ng−êi ®ang l m thay ®æi c©n b»ng sinh th¸i vïng®Êt ngËp n−íc mÆn n y. Chóng ta ® cã nhiÒu b i häc th nh c«ng v kh«ng th nhc«ng, cÇn rót kinh nghiÖm khi khai hoang lÊn biÓn, ®Êy còng l mét thùc tÕ ®ßi háiph¶i ®−a v o ch−¬ng tr×nh gi¶ng d¹y cho c¸c kü s− ng nh Thuû V¨n M«i Tr−êngm«n häc n y.http://www.ebook.edu.vn 2 Kho n−íc nh©n t¹o: TÝnh ®Õn n¨m 2003 n−íc ta ® x©y d−ng ®−îc kho¶ng 3500 hå chøa cãdung tÝch Whå > 0.2 triÖu m3 . ChØ cã 1967 hå co dung tich > 1 trieu m3, chiÕm55.9% víi tæng dung tÝch 24.8 tû m3. Trong sè hå trªn cã 10 hå do ng nh ®iÖn qu¶nlý víi tæng dung tÝch 19 tû m3. Cã 44 tØnh v th nh phè trong 64 tØnh th nh c¶n−íc cã hå chøa. TØnh cã nhiÒu hå nhÊt l NghÖ An (249 hå), H TÜnh (166 hå),Thanh Ho¸ (123 hå), Phó thä (118 hå), §akLak (116 hå) v B×nh §Þnh (108 hå).Trong sè 1957 hå cÊp n−íc t−íi do Bé NNPTNT quan lý ph©n theo dung tÝch cã: • 79 hå cã dung tÝch trªn 10 triÖu m3 • 66 hå cã dung tÝch tõ 5 ®Õn 10 triÖu m3 • 442 hå cã dung tÝch tõ 1 ®Õn 5 triÖu m3 • 1370 hå cã dung tÝch tõ 1 ®Õn 2 triÖu m3 Tæng dung tÝch c¸c hå chøa n y l 5.8 tû m3 n−íc t−íi cho 505.162 ha. 2. 2. Néi dung nghiªn cøu cña m«n häc Thñy v¨n Hå - §Çm M«n häc Thñy v¨n Hå - §Çm nghiªn cøu vÒ: *- HÖ sinh th¸i hå chøa v ®Çm ph¸. *- C¸c ®Æc tÝnh nhiÖt häc, ho¸ häc, quang häc cña Hå *- Sãng v giã trong hå, båi l¾ng hå chøa *- HÖ ®éng thùc vËt trong hå. HiÓu biÕt c¸c ®Æc ®iÓm Thñy v¨n cña Hå - §Çm lÇy gióp cho viÖc t×m gi¶iph¸p b¶o vÖ hÖ sinh th¸i hå chøa v ®Çm ph¸, h¹n chÕ c¸c t¸c ®éng xÊu ®Õn t inguyªn n−íc c¸c ®«i t−îng n y. B¶o vÖ hÖ sinh th¸i vïng hå kh«ng ph¶i l cè g¾nggi÷ nguyªn hiÖn tr¹ng m nghiªn cøu hÖ sinh th¸i hå chøa v ®Çm ph¸ nh»m môc®Ých ®¸nh gi¸ ®óng nh÷ng diÔn biÕn cña hå chøa v ®Çm ph¸, khi con ng−êi t¸c®éng v o chóng theo nh÷ng kÞch b¶n kh¸c nhau, trªn c¬ së ®ã lùa chän gi¶i ph¸phîp lý nhÊt. Nghiªn cøu hÖ sinh th¸i hå chøa v ®Çm ph¸, ng−êi ta kh«ng chØ chó ý tíi sèl−îng n−íc trong hå m cßn chó ý tíi hÖ ®éng thùc vËt ph¸t triÓn trong hå, chó ýtíi qu¸ tr×nh trao ®æi nhiÖt trong hå, còng nh− t¸c ®éng cña sãng, giã v qu¸ tr×nhbåi l¾ng cña chóng.http://www.ebook.edu.vn 3 C¸c qu¸ tr×nh biÕn ®æi trong hå th−êng diÔn ra chËm ch¹p h¬n trong s«ng.Nh÷ng t¸c ®éng tÝch cùc hoÆc tiªu cùc cña c¸c gi¶i ph¸p ®Òu cÇn cã thêi gian d i ®ÓkiÓm chøng v th«ng th−êng khi nhËn biÕt ®−îc hËu qu¶ xÊu th× sè tiÒn vèn bá ra® kh¸ lín. Khi cã hiÓu biÕt ®Çy ®ñ c¸c ®Æc ®iÓm Thñy v¨n cña Hå - §Çm lÇy giópcho ta lùa chän gi¶i ph¸p can thiÖp hîp lý h¬n v o hÖ sinh th¸i hå chøa v ®Çmtr¸nh ®−îc c¸c thiÖt h¹i, Ngo i diÖn tÝch Hå v §Çm lÇy, ViÖt Nam cßn tiÒm n¨ng rÊt lín vÒ vïng ®ÊtngËp n−íc mÆn, ®ã l c¸c ®Çm ph¸ ven biÓn nh− ®Çm CÇu Hai (HuÕ), ®Çm ThÞ N¹i(Quy Nh¬n), Vòng Cam Ranh (Kh¸nh Ho )...v diÖn tÝch b i TriÒu ven biÓn tõMãng C¸i ®Õn H Tiªn. ChØ tÝnh riªng tõ Mãng C¸i ®Õn Thanh Ho¸ ® cã 1596Km2 ®Êt ngËp n−íc theo Thuû TriÒu gäi chung l b i TriÒu. PhÇn ®Êt ven biÓn tÝnhtõ mùc n−íc Thuû TriÒu thÊp nhÊt (cao tr×nh 0 mÐt H¶i ®å) ®Õn mùc n−íc ThuûTriÒu trung b×nh, cã tªn l B i TriÒu ThÊp chiÕm kho¶ng 60% diÖn tÝch B i TriÒu.PhÇn ®Êt ven biÓn tÝnh tõ mùc n−íc Thuû TriÒu trung b×nh, (cao tr×nh 0 mÐt Lôc®Þa) ®Õn mùc n−íc Thuû TriÒu cao nhÊt cã tªn l B i TriÒu Cao chiÕm kho¶ng40% diÖn tÝch cßn l¹i. Vïng B i TriÒu Cao cã nhiÒu kh¶ n¨ng chuyÓn ®æi, c¶i t¹oth nh ruéng ®Êt canh t¸c n«ng nghiÖp hoÆc hå ®Çm nu«i trång thuû s¶n. TÊt nhiªntuú theo môc tiªu c¶i t¹o m lùa chän biÖn ph¸p thuû lîi thÝch hîp. NÕu chuûªnth nh ®Êt trång lóa th× cÇn x©y dùng cèng ng¨n mÆn v m¹ng kªnh r¹ch phôc vôthau chua röa mÆn. NÕu chuûªn th nh hå nu«i t«m, c¸ th× cÇn x©y dùng bê cao vcèng lÊy n−íc mÆn ®ñ lín ®¶m b¶o chÕ ®é thay n−íc h ng ng y theo thuû triÒu v®¶m b¶o ®é mÆn trong hå nu«i. Vïng B i TriÒu cã ®Æc tÝnh l c©n b»ng rÊt máng manh, n¬i n y bÞ xãi n¬ikh¸c ®−îc båi, cã n¬i mçi n¨m tiÕn ra biÓn tíi 120m, kÌm theo nã l hÖ sinh th¸irõng ngËp mÆn. ThiÕu hiÓu biÕt vÒ quy luËt båi xãi, hay thiÕu hiÓu biÕt vÒ hÖ sinhth¸i rõng ngËp mÆn ®Òu g©y ®æ vì cho c ...