GIỚI HẠN CÓ THỂ VƯỢT QUA

Đã nhiều năm rồi họa sĩ Nguyễn Thanh Bình ngày nào cũng lên giường ngủ vào lúc tám giờ tối, hai giờ sáng thì thức dậy vẽ. Anh không có những đêm trà dư tửu hậu, đêm của anh là ngủ và vẽ - ngủ để vẽ. Vẽ liên tục mà trong nhà không lúc nào có tranh. Tranh của anh ngay khi một tác phẩm của Nguyễn Thanh Bình vẽ xong đã bay đi, đậu trên tường nhà người khác.Người mua tranh của Bình cư ngụ ở nhiều đô thị của châu âu, châu á, Mỹ la tinh... họ...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
GIỚI HẠN CÓ THỂ VƯỢT QUA GIỚI HẠN CÓ THỂ VƯỢT QUA Đã nhiều năm rồi họa sĩ Nguyễn Thanh Bình ngày nào cũng lên giường ngủ vào lúc tám giờ tối, hai giờ sáng thì thức dậy vẽ. Anh không có những đêm trà dư tửu hậu, đêm của anh là ngủ và vẽ - ngủ để vẽ. Vẽ liên tục mà trong nhà không lúc nào có tranh. Tranh của anh ngay khi một tác phẩm của Nguyễn vẽ xong đã bay đi, đậu trên tường nhà Thanh Bình người khác.Người mua tranh của Bình cư ngụ ở nhiều đô thị của châu âu, châu á,Mỹ la tinh... họ mua tranh đều đặn, nhẹ nhàng như là một sức mua tựnhiên, bền bỉ.Nhiều người trong giới tạo hình cho rằng tranh Nguyễn Thanh Bình làloại tranh dễ treo trong mọi ngôi nhà, và anh đã trở thành người sảnxuất tranh (không còn sáng tạo nữa).Mặc nhiên, người mua tranh vẫn tiếp tục mua, người vẽ vẫn tiếp tục vẽ.Một người bạn tôi cho rằng tranh của Bình được nhiều người yêuchuộng vì nó có “ tính thị dân” cao. ý là nó đồng điệu với mỹ cảm vàtâm trạng của người dân sống ở đô thị; Đúng vậy, tranh của Bình thỏamãn thị hiếu về cái đẹp của người đô thị và góp phần giúp họ thoát khỏisự vây bủa của những áp lực trong cuộc sống.Nhưng nó có thấp hơn “tính nghệ thuật” không. Những bức tranh mànhiều người sẵn sàng bỏ tiền ra mua này chỉ là dễ treo, chỉ là tranh sảnxuất ?Dường như công việc bận rộn nhất trong suốt đời người là cặm cụi tìmcách vượt qua các giới hạn. Người họa sĩ khi vẽ cũng vậy.Làm cho “cái tôi” lộ diện trên mặt tranh là vượt qua một giới hạn lớn.Cá tính, hình thức và chủ đề thường khó nhập nhuyễn vào nhau, lengiữa chúng là một thứ giới hạn vô hình, đa dạng và rất ngoan cố, cứtách chúng ra, như là muốn thử thách người họa sĩ.Trong tranh Nguyễn Thanh Bình, cá tính, hình thức, chủ đề nhập lại tựnhiên như là hơi thở. Tôi đã được xem nhiều bức vẽ của Bình trước khianh bước vào “cuộc hành trình màu trắng”, thấy rằng anh đã trải quakhông ít xoay trở gian nan mới có thể làm cho “cái tôi” lộ diện trên tácphẩm một cách rõ ràng và độc đáo.Nhưng “cái tôi” ấy là gì, như thế nào đối với cộng đồng. . . lúc này thìgiới hạn về tài năng và giới hạn về con người như là một tấm lưới dầyngăn trở, xem ra không dễ gì vượt qua, có ít người vượt qua được,nhưng đã có những người vượt qua, trong đó có Nguyễn Thanh Bình.Người ở các đô thi âu, á, Mỹ... nhìn tranh Bình như nhìn những tácphẩm hội họa Việt Nam mới. Ngôn từ hiện đại nhưng cách lập ngôn thìrất Việt Nam. Nó tránh được lối mòn “bình cũ rượu mới”, lại không savào sự gồng mình để tìm cái “mới lạ”.Cách trình bày chủ đề đơn giản, độc đáo của tranh dân gian cộng vớibút pháp điêu luyện và sự hồn hậu, giầu cảm xúc đã làm cho tranh củaNguyễn Thanh Bình hoàn chỉnh, hấp dẫn. Xem tranh anh thấy yêungười Việt Nam hơn, yêu cuộc sống hơn.Có một nhận xét về tranh của Bình rất hay: “ ...vừa dân giã vừa sangtrọng. Nó có thể trang trí cho câu chuyện đời thường của bạn mà cũngcó thể dẫn bạn vào một giấc mơ xa...”Thiết lập được nhân cách nghệ thuật riêng là một thành công. Nhưnggiới hạn mới lập tức xuất hiện. Người mua nhiều thì phải vẽ nhiều.Đúng là những người làm nghệ thuật bất luận là viết văn, viết nhạc, làmphim hay vẽ tranh đều mong muốn có công chúng. (“nghệ thuật đơnđộc” là sự ngụy biện cao đạo, đã lùi xa rồi). Nhưng ranh giới giữa lốimòn và sáng tạo (khi phải duy trì tình yêu của công chúng bằng chủ đềquen thuộc và phong cách quen thuộc) là rất mỏng manh.Cái ranh giới này nếu mất thì tác giả cũng không còn, và nó dựng lênnhững giới hạn của sự thử thách không nhỏ. Trước tiên là giới hạn củacảm xúc. Tranh của Bình, bên cạnh kết cấu chắt lọc “ý tại ngôn ngoại”thì nó đứng vững chủ yếu bằng cái nền cảm xúc mạnh mẽ mà mỏngmanh.Vẽ rất nhiều, rất nhanh và liên tục, giới hạn của cảm xúc có thể vượtqua?Giống một người lang thang trong vùng phong cảnh đã quá quen thuộc,dù là đẹp đẽ đến đâu thì cũng khó tránh khỏi mệt mỏi. Bình cũng nhiềulúc mệt mỏi. Nhưng bản lĩnh được hình thành từ lòng say mê nghềnghiệp giúp anh nhẫn nại phát hiện ra sự súc tích vô tận ở ngay trongcái vùng quen, tưởng như đã thuộc lòng.Lặp lại mình ở quãng nào đó trong sáng tác là chuyện thường xảy ravới mọi người. Nhưng vẽ như sản xuất để bán thì hoàn toàn không phảithể tạng của Nguyễn Thanh Bình .Khi cảm thấy sút giảm cảm hứng với“hành trình mầu trắng” anh chuyển qua vẽ khỏa thân hay tĩnh vật, rồilại trở về chủ đề trắng với niềm cảm hứng tinh khôi.“Chỉ có thế thôi ?” “Cứ vẽ mãi áo dài sao?”, một số đồng nghiệp thốtlên như vậy Tôi chợt nghĩ, câu hỏi này có thể đặt ra với bác Bùi xuânPhái được không. Người danh họa tài hoa chẳng phải đã lang thangsuốt đời với “phố” của Hà Nội?. Đây là thoáng liên tưởng chứ không sosánh, liên tưởng để nhận thấy, hình như có một giới hạn của sự nhìnnhận.Những năm gần đây thị trường tranh lắng xuống, nhưng người mua vẫntiếp tục mua tranh của những họa sĩ Việt Nam mà họ yêu thích, có lẽ họnhận thấy điều gì đó khác biệt, chứ không đơn thuần là mua những bứctranh dễ treo.Giới hạn của sự nhìn nhận có thể làm tuột đi những giá trị có lợi chonhận thức nghề nghiệp.Trần Luân Tín ...