Góc khuất của 'lên sàn'

Hiện nay nhiều công ty niêm yết trên sàn chứng khoán không phải để huy động vốn mà để thoái vốn. Chuyện lên sàn còn nhiều điều phải bàn.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Góc khuất của “lên sàn”Góc khuất của “lên sàn” Hiện nay nhiều công ty niêm yết trên sàn chứng khoán không phải để huy động vốn mà để thoái vốn. Chuyện lên sàn còn nhiều điều phải bàn. Tính đến cuối tháng 6 năm 2010, sốlượng doanh nghiệp niêm yết trên sàn chứng khoán Hà Nội(HNX) đã đạt trên 300 công ty, tổng giá trị mệnh giá là 44.149 tỷđồng, gấp 50 lần con số khiêm tốn năm 2005 khi sàn HNX chínhthức hoạt động.Cánh cửa niêm yết rộng mởTín hiệu đáng mừng cho nhà quản lý khi sự phát triển của TTCKthu hút được rất nhiều doanh nghiệp tìm đến như cánh cửa đểhuy động vốn cũng như minh bạch thông tin. Chủ trương củaUBCKNN là tạo điều kiện dễ dàng cho các doanh nghiệp đượcniêm yết cổ phiếu, nhưng không phải vì thế mà để những “hànghóa” kém chất lượng lọt lưới như Hiệp hội kinh doanh chứngkhoán (VAFI) từng kiến nghị. Nhìn vào lợi nhuận của các công tysắp và đang niêm yết sẽ thấy những quy định về tiêu chuẩn niêmyết hiện vẫn còn nhiều điều phải bàn.Theo nghị định 14/NĐ-CP quy định chi tiết về Luật chứng khoán,các công ty niêm yết trên sàn HNX chỉ cần đáp ứng các điều kiệntại điểm 1b: hoạt động kinh doanh của năm liền trước thời điểmniêm yết có lãi, không có khoản nợ phải trả quá hạn trên 1 năm.Chúng ta cần hiểu lãi như thế nào cho đúng khi doanh nghiệpmới thành lập, chưa hề có doanh thu từ hoạt động kinh doanhchính mà chỉ có thu nhập tài chính của chính vốn điều lệ nhưĐiện lực Dầu khí Nhơn Trạch (NT2). Hay như trường hợp củaCông ty Dung dịch khoan và hóa phẩm dầu khí (PVC), doanhnghiệp này chưa hề có lãi từ hoạt động kinh doanh kể từ khi niêmyết vào năm 2007 mà lợi nhuận đều đến từ thu nhập của công tyliên doanh, góp vốn. Ở khía cạnh khác, một số doanh nghiệp cốgắng đạt tiêu chuẩn lên sàn, để các năm sau đó công bố thua lỗliên tiếp như trường hợp của Vitaly (VTA).Niêm yết cửa sauCác doanh nghiệp không đủ điều kiện tối thiểu trên có thể chọngiải pháp “niêm yết cửa sau” lên sàn đăng ký giao dịch UPCOM.Điều kiện thoáng hơn khi niêm yết ở UPCOM (không yêu cầu kếtquả kinh doanh có lãi, không nợ quá hạn, chỉ cần CTCK hỗ trợ)khiến cho nhiều doanh nghiệp coi đây là bước đệm quan trọngtrước khi niêm yết trên sàn HNX như các CTCK Sao Việt, RồngViệt hay Hưng Đạo Container trong năm nay. Từ ngày 19/7, sànUPCOM sẽ áp dụng phương thức khớp lệnh liên tục thay vì hìnhthức giao dịch thỏa thuận cứng nhắc. Giới đầu tư đang rất quantâm tới sự kiện này vì biên độ giá lên tới 10%. Tuy nhiên, điểmhạn chế nhất của sàn UPCOM là chất lượng và thanh khoản cổphiếu các công ty niêm yết rất thấp và sự minh bạch thông tin rấtkém do cơ chế quản lý khá lỏng. Do vậy, sân chơi UPCOM có thểchỉ là giải pháp tình thế cho các công ty đại chúng có bước đệmban đầu để cải thiện giao dịch chứng khoán tập trung.Công ty mẹ - conĐối với trường hợp các công ty mẹ - con, bàn tay phù thủy củacác CFO sẽ đẩy hết chi phí, kể cả lỗ, sang một công ty con để cóđược một báo cáo tài chính sạch sẽ của công ty mẹ, đáp ứng tiêuchuẩn niêm yết. Đây là cách phổ biến áp dụng với những công tymẹ theo mô hình tập đoàn, lợi nhuận hợp nhất đóng góp phầnlớn từ các công ty con. Hoặc ngược lại, công ty con sẽ được đẩylên sàn niêm yết sớm hơn công ty mẹ nhờ vào bức tranh tàichính được đánh bóng theo cơ chế xin - cho (phụ thuộc vào côngty mẹ), cùng cơ cấu cổ đông gọn nhẹ.Trường hợp của Công ty cổ phần vận tải và giao nhận Bia SàiGòn (Sabetrans) và Tổng công ty Bia rượu và nước giải khát Sàigòn (Sabeco) là một ví dụ. Sabeco hiện đang chịu sức ép lớn từcác cổ đông về việc lên sàn nhưng hiện vẫn trì trệ, mặc dù cổđông của công ty này đã phải chịu nhiều thiệt thòi lớn do mức giáđấu thành công bình quân tại thời điểm tháng 1/2008 là 70.000đồng/CP. So với mức EPS năm 2009 của công ty này là 2.500đồng thì cổ đông của Sabeco đã phải bỏ tiền mua cổ phiếu ởmức P/E = 30 lần, đắt gấp 3 lần so với mức P/E hiện tại của thịtrường. Theo biên bản ĐHCĐ của Sabeco diễn ra hồi tháng 5,công ty này chưa thể niêm yết nếu chưa bán được cổ phần chođối tác chiến lược dưới sự chỉ đạo của Bộ Công Thương! Tươngphản với Sabeco, Sabetrans (SBC) có tình hình tài chính tốt hơnvà được niêm yết trên HOSE trong tháng 5 năm nay. Điều dễhiểu là hoạt động của SBC phụ thuộc hoàn toàn vào công ty mẹtừ giá nhiên liệu đầu vào, chi phí phát sinh tới hợp đồng vậnchuyển. Do vậy kết quả kinh doanh tốt hay xấu cũng chịu sự chiphối của công ty mẹ. Vì thế chuyện lên sàn của SBC đơn giản vànhanh chóng hơn nhiều so với một Sabeco cồng kềnh với 89,5%cổ phần là do nhà nước sở hữu.Huy động vốnSo sánh với việc đi vay ngân hàng với chi phí vốn 14 - 16%/năm(cộng các khoản phụ phí), huy động vốn bằng phát hành cổ phiếuđối với các công ty niêm yết tỏ ra dễ dàng và thuận lợi trong n ...