Hệ thống thanh điệu Tiếng Kháng (trên cơ sở cứ liệu phân tích bằng máy tính)

Bài viết miêu tả hệ thống thanh điệu Tiếng Kháng làm cơ sở tìm hiểu về các đặc trưng ngữ âm khác, cũng như các bình diện khác trong ngôn ngữ này. Mời các bạn cùng tham khảo nội dung chi tiết của tài liệu.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Hệ thống thanh điệu Tiếng Kháng (trên cơ sở cứ liệu phân tích bằng máy tính)S6lS44>aOI6NGON NGC* & DdiS6NG95yNGON NGC -• VAN H 6 A CAC DAN TQC T H I ^ U SO ]H£ T H 6 N G THANH DIEU TIANG K H A N G(TREN CO s d c f LIEU P H A N TICH B A N G MAY TINH)TONE SYSTEM IN KHANG LANGUAGE(BASED ON COMPUTERIZED ANALYSIS)TA QUANG TtNG(Vifn Ngfin ngu* hpc)Abstract: This research is conducted to describe tone system in Khang language, alanguage belonging to Austroasiatic language family, Mon - Khmer subgroup, Khmuicbrach. By using speech analyser softwares, all the phonetic features of tones are analysedsuch as: waveforms, spectrogram, spectra, intensity, basic formants, duration,...Key words: tone system; waveforms; basic formants; modal; creaky voice; glottal stop.1. D^t vin dedon vi dupc dpc ba lan theo each phdt dm h^gDan tpc Khdng cd tfin gpi chlnh thftc Id i^ay (xin gpi dfi Id cdc phdt ngfin^. Cac phat, cu tni chu ylu d cdc tinh Son La, ngon nay dupc ghi dm bang mdy ghi dm soDifn Bifin va Lai Chau. Theo syr phdn logi ZOOM H2n Handy Recorder. Sau dd tu lifucfta cdc nha khoa hpc trudc day, tilng Khdng dupc tifin hdnh xft If sl hod bdng cdcdupc xep vao ngft hf Nam A (Austroasiatic), chuong trinh phan tfch ngft am la Praat,chi Mfin - Khome (Mon - Khmer), nhdnh Speech Analyser, WmCecil theo c5 mauKho Mu (Khmuic). Cho den nay d Vift 22.050 Hz, 16 bit, dudi dgng cdc file c6 dinhNam, do hgn chl vl tu Ufu, chua cfi mft dgi^ .wav. Cac file dm thanh duac tap hppnghifin cftu nao mifiu ta ddy du vl tilng trong Ca sd die li$u sd hda (ComputerizedDatabase) ngie dmtiengKhdng.Khang.Nghifin cftu ndy nhim mifiu td hf thfingTft day, cfi CO sd dl phdn tfch cdc ddcflianh difu tilng Khang, lam ca sd tim hieu dilm dm hpc cua thanh difu bdng cdcvl cdc d|c trung ngu am khdc, cung nhu cdc chuong trinh phdntichtiengnfii chuyfin bift.binh difn khdc trong ngdn ngft nay.Tft dd, ta cd cdc thong so am hpc ciia nhudgng sdng am (waveform), thanh pho2. Tir lifu vd phuang phdp nghien clhiHf tiling thanh difu tilng Khdng dupc (spectrogram), pho do (spectra), cudng dpmifiu td dua tren ca sd tu lifu ghi dm cdc (inte/w/O), tin sl CO ban (FO), trudng dp,...don vi tft vyng rdi gim 1050 tft, bao gim D I thj bilu dien dudng net thanh difu se dupccdc don vi tft vyng co ban theo quan nifm tong hpp tft chinh cac phdt ngfin cfta cdc CTVcua M. Swadesh cfi md rpng thfim, cfta cdc bdng chuong trinh Microsoft Excel.cfng tdc vifin (CTV) glm:l/Ld Thi Huong,Dudng nfit thanh difu the hifn sy bien doi21 tufii. Gi(M tfnh: nft. Song tai bdn N ^ Mu, xd tin so thanh co bdn (FO) trong thdi gjan phdtRgng Dfing, huyfn Tuin Gido,tinhE)ifn Bien; am dm tilt. D5 thi FO dupc xac dinh tren hai2/(5udng Vdn LuyIn, 20 tuoi. Gifii tinh: nam. tryc: tryc X: thfii gian phdt dm dm tilt (tmhsing tgi bdn Lpng MIC, xd Mudng Gifin, huyfn bdng don vi milisecond 1/1000 giay); true Y:Q u ^ Nhai,tinhSon La._^tin sfi CO bdntinhbdng cao dp tuyft dli HertzCac CTV dupe yfiu cau dpc cdc don vi nfii (Hz) vd cao dp tuong dli Semitone (St) thangtianrt A / i a t tfr Af. iA^vitrfin (theo gpi.: ^.i rtrrVtVanghia hSrtnbdngtiengVift, tft dfi tim Logaritii. D I bilu thi quan hf gifta cac don vira cdc tuongftngtrongtiengm? dfi cua hp), mSi xdc dinh tin sl, congtiiftcdupc dp dyng Id:96NGdNNGf & Ddi S 6 N GS6 2 (244)-2Ql6_nhat (bac 5) 64,5 semitones. Ki hifu Id [35]..39.86.1og(10)F(Hz)Vi dy: rpha^^ (gid); fna^^ (nifng); [qfn ]19,35Ngodi ra, phuong phdp chft quan vd cdc (bgc); [pog^] (bftn); [ko*^] (gao); [saj^^] (cat).Nhom 4: E)6 Id cdc don vi mang nghmthu phdp nghifin cuu ngft dm-dm vi hpctruyfin thfing ciing dupc sft dung dl h5 trp vd, mua, ngay.Xuit phdt tft bac trung buih (b$c 2): 60,4cho nhung kit qud phdn tich bang mdy tinh.semitones, sau d6 khong di len ma dl xuong b§c3. Kit qua nghign cihitiilp. Dfthoi bi gdy khdc khi di din bdc hoi tii^3.1. Cdc dgc 0em ^u dnh (prosody)(bdc 2) 57,99 semitones, nhung khi kittfiuctidSau day la sy phdn tich cac ^ tri FO trong vl CO bdn dudng nfit bltig phdng, di xudng tiioaithdi gian phat am cua cdc amtifitkittiiiicvang tiiodi vd dung lai tgi cao dp 56,10 semitones. KIvd kit thuc khep dupc ting hpp bdng hifu la [31].WINCECIL. Tft do, dl tiii bilu dien dudng netVi dy: [no] (vu); [sui^^] (mua); [mui^]tiianh difu bdng Microsoft Excel &rpc xdc 1E^.(ngdy).Ddi vdi cdc dm det kit thuc vang (m&, nitaNhom 5: Dd Id nhung don vi mang n^immd, n&a kh^):com, cgy, cha, den, ^c, sd 5,Vfi CO b ^ cd thfi chia cdc dm tilt dupcgdy. phd.Idido sdt thdnh nhung nhfim co bdn cdn cu vaoXudt phdt d bdc hoi cao (bdc 4): 62,3su difin biai cao dp (vfii 5 bdc theo cdch ghisemitones, din g^iSa am tilt thi £ xufing dftcfta IPA 1993): cao (5), hoi cao (4), trungngpt va dimg lgi tai bdc trung Wnh (bdc 3) 59,7binh (3), hoi thip (2) vd thap (I)) nhu sau:semitones. Tft day, dudng nfit khfingtieptyc (£Nhfim 1: Dd la cac dan vi mang nghia xuong ma di len ngang vdi ca ...